Sylabizm, wiersz sylabiczny - opis i klasyfikacja
W wierszu sylabicznym na format wersowy składa się ilość sylab i sylabiczne umiejscowienie średniówki.
Zaliczany jest do wersyfikacyjnych systemów numerycznych.
Sylabizm może występować w trzech postaciach:
sylabizm nieregularny
- duże wahania w liczbie sylab pomiędzy poszczególnymi wersami, często spotykany w bajkach, dramacie romantycznym (Dziady, Kordian, Balladyna);
- pozwala w partiach monologowych, w scenach wizyjnych, mistycznych na potęgowanie napięcia emocjonalnego;
- w różnych konfiguracjach przeplata tradycyjne formaty wierszowe tworząc założony z góry i przewidywalny wzorzec rytmiczny;
- dopuszcza się w sylabizmie nieregularnym występowanie wersów bez pary we wzorcu rytmicznym;
sylabizm względny
dopuszcza niewielkie wahania się liczb sylab
sylabizm ścisły
- we wszystkich wersach równa ilość sylab;
- stałe miejsce średniówki w wersach dłuższych niż ośmiozgłoskowe;
- stały akcent paroksytoniczny;
- akcent paroksytoniczny przed średniówką;
- rymy żeńskie.
W ramach sylabizmu ścisłego można wyróżnić najpopularniejsze formaty wersowe:
ośmiozgłoskowiec
- wers składa się z ośmiu sylab;
- brak średniówki, ale są wersje ze średniówką;
- stały akcent paroksytoniczny w klauzuli;
jedenastozgłoskowiec
- wers, który liczy 11 sylab (zgłosek);
- średniówka występuje w nim na ogół po piątej sylabie; możliwe inne położenie średniówki;
- stały akcent paroksytoniczny w klauzuli;
trzynastozgłoskowiec
- najczęściej stosowany w epice i poematach opisowych
- wers składa się z 13 sylab (zgłosek);
- średniówka występuje w nim na ogół po siódmej sylabie; możliwe inne położenie średniówki;
- stały akcent paroksytoniczny w klauzuli;