Geneza, czyli czas i okoliczności powstania "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza
Powstanie "Pana Tadeusza" poprzedzają lata pobytu Mickiewicza w Rosji (Krym, Odessa).
Prawdopodobnie w trakcie pobytu w Wielkopolsce w 1832 r. A. Mickiewicz powziął plan napisania epopei i najprawdopodobniej tam też powstał opis dworku szlacheckiego znany z tego arcydzieła polskiego romantyzmu. W międzyczasie wieszcz wielokrotnie zmieniał imiona bohaterów, także tytułowego, cel tekstu, jego temat, kompozycję itp. Widać, że mimo towarzyszącego mu natchnienia i aprobaty ze strony ówczesnych czytelników, dzieło nastręczało poecie wielu wątpliwości i rozrastało się w kierunku, którego sam Mickiewicz z początku nie zamierzał. Pierwsze wydanie "Pana Tadeusza" pochodzi z lipca 1834, więc przyjmuje się, że Adam Mickiewicz napisał swoją epopeję do końca lutego 1834 roku. Reasumując, trzeba zatem powiedzieć, że Adam Mickiewicz napisał "Pana Tadeusza" w przeciągu 2 lat w okresie obejmującym lata od 1832 – 1834.
Na marginesie uważam za stosowne dodać, że "Pan Tadeusz" okazał się ogromnym zaskoczeniem dla czytelników Adama Mickiewicza. Po autorze "Konrada Wallenroda" (1828), "Dziadów" (1832) czy "Ksiąg narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego"(1832). Zupełnie czegoś innego się po nim spodziewali. Nawet sam Słowacki, który był jego antagonistą i krytykował wszystkie dzieła rywala, w liście do matki pisze o "Panu Tadeuszu" z wyraźnym podziwem. Mickiewiczowi udało się nie tylko zaskoczyć swoich czytelników, ale i przypomnieć im świat ich dzieciństwa, Polskę z dawnych lat. Nie trzeba tu chyba pisać, że dla rzesz emigrantów książka ta szybko stała się nieomal biblią polskości.