Tragedia szekspirowska, Makbet i Hamlet
Porównanie cech tragedii szekspirowskiej, hamleta i Makbeta Wiliama Szekspira.
Tragedia szekspirowska |
Makbet |
Hamlet |
różne miejsca akcji |
Szkocki zamek Makbeta, wrzosowiska, obóz rycerski, zamek Makdufa, pustkowie czarownic, angielski zamek królewski |
Elzynor, okręt płynący do Anglii, równina w Danii |
|
akcja obejmuje około 17 lat |
akcja toczy się wiele dni, duch ojca zdradza przeszłość |
|
|
zdobycie władzy, miłość poza tym liczne epizody połączone w całość osoba bohatera |
|
liczne monologi |
liczne monologi, pojawiają sie listy |
|
żarty odźwiernego po zabiciu Dunkana |
żarty grabarzy tuż przed pogrzebem Ofelii |
język nie zawsze podniosły, bogactwo mowy potocznej, regionalizmy, przysłowia, celne powiedzenia, indywidualizacja języka dostosowana do charakteru osób, ale np. w monologach występuje mnóstwo ozdób retorycznych, metafor i porównań |
monolog odźwiernego |
Monologi Hamleta |
na scenie obecni są bohaterowiei wysoko urodzeni i niskiego pochodzenia |
Makbet, Dunkan, pokojowcy, |
Hamlet |
bohater dynamiczny, zmienia się, jest skomplikowany pod względem psychicznym |
Makbet z szlachetnego rycerza zmienia się w paranoicznego despotę, a nawet szaleńca ufnego we własną nieśmiertelność. Lady Makbet również zmienia się – popada w szaleństwo |
Hamlet dojrzewa do czynu to postać rozdarta, skomplikowana. Jego postępowanie zależy od nastroju: dylematy nie pozwalają mu pomścić ojca, ale w gniewie morduje Poloniusza. |
są sceny pojedynków, otruć, bohaterowie umierają na scenie |
|
ostatnia scena tragedii |
przewaga scen realistycznych, występowanie świata fantastycznego w roli pomocniczej względem fabuły, przemieszanie światów, nakładanie się ich na siebie, nastrój grozy i niesamowitości, sceny wizyjne; istnienie świata fantastycznego jest wynikiem upostaciowania przez Szekspira psychologicznych motywacji bohaterów |
duch Banka, zjawy w grocie |
Duch ojca Hamleta zmusza go do działania, upomina się o zemstę |
zachowanie łańcucha przyczynowo-skutkowego przy jednoczesnym jego rozluźnieniu |
kolejne zbrodnie Makbeta pociągają za sobą następne |
kolejne czyny lub ich brak prowadzi do określonych konsekwencji |
Tragizm człowieka miotanego różnymi namiętnościami (psychologizm); |
Makbet miota się między uczciwością a ambicją, potem między żądzą władzy a strachem; |
Hamlet miota się między swoim idealizmem a obowiązkiem, między myślami a czynem |
pouczenie moralne |
zbrodnia nie popłaca, gubi człowieka |
każda zbrodnia zostanie ukarana |
Imię głównego bohatera jest zamieszczone w tytule tragedii |
Makbet |
Hamlet |
|
|
|
odwołanie do historii, przekazów, podań i swobodne ich modyfikowanie |
wybiórczooparł się o kroniki Rafała Holinsheda. |
na zmodyfikowanej fabule XIII- wiecznej kroniki duńskiej Saxo Grammaticusa, Tomasz Kyd opiera się w Tragedii hiszpańskiej, z której kolei czerpał Szekspir |
inscenizacja dosyć luźna, stroje z epoki, aktorzy bez masek, koturnów itp. |
inscenizacja dosyć luźna, stroje z epoki, aktorzy bez masek, koturnów itp. |
inscenizacja dosyć luźna, stroje z epoki, aktorzy bez masek, koturnów itp. |
kobiece role odgrywali młodzi chłopcy, |
kobiece role odgrywali młodzi chłopcy, |
kobiece role odgrywali młodzi chłopcy, |
zmienna dekoracja, choć nadal nie jest zbyt bogata, często miejsce akcji charakteryzują napisy, |
zmienna dekoracja, choć nadal nie jest zbyt bogata, często miejsce akcji charakteryzują napisy, |
zmienna dekoracja, choć nadal nie jest zbyt bogata, często miejsce akcji charakteryzują napisy, |
prolog podział na akty, sceny,
|
|
5 aktów o różnej dlugości scen |
występowanie długich monologów, oracji zmierzanie ku katastrofie |
|
w monologach najlepiej poznajemy Hamleta (Być albo nie być) katastrofa dokonuje się w ostatnim akcie |