Gospodarz – Werynhora w Weselu
Spotkanie Gospodarza i Wernyhory w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Osoby dramatu
Gospodarz to Włodzimierz Tetmajer, malarz podkrakowski od 10 lat mieszkający między chłopami, mąż chłopki - siostry Panny młodej, brat Kazimierza Przerwy-Tetmajera. W swojej chacie miał portret Werynhory pędzla Jana Matejki.
Wernyhora to XVIII w. wróżbita, rzecznik solidaryzmu społecznego.
Spotkanie Gospodarza z Wernyhorą
Gospodarz w akcie I wypowiedział się pozytywnie o chłopach „chłop ma coś z Piasta, chłop potęgą jest i basta”, 10 lat mieszkał wśród chłopów, poznał ich, doceniał, rozumiał też klasę z której się wywodził, dlatego mógł sprawdzić się w roli przywódcy, który zjednoczy Polaków. Dlatego Werynhora przekazał Gospodarzowi 3 zadania:
- rozesłać wici
- zebrać zbrojnych na błoniach
- ruszyć na dźwięk rogu.
Gospodarz podjął się zadania. Niestety nie zrealizował go. Zamiast przejść do działania przekazuje zlecenia Jaśkowi, który nie jest gotowy to uniesienia tego ciężaru i sam kładzie się spać. Zawodzi więc jako przywódca.
Wnioski
Jeżeli taka postać jak Gospodarz nie jest w stanie stanąć na czele narodowej insurekcji, to według Stanisława Wyspiańskiego nie ma w polskim społeczeństwie człowieka, który podołałby temu zadaniu, bo nikt nie jest gotowy do takiego wyzwania. To pesymistyczna odpowiedź na pytanie czy Polacy mogą odzyskać niepodległość w czasach modernizmu na drodze zbrojnej walki o niepodległość.
Wernyhora obnaża braki Gospodarza, a tym samym polskiej inteligencji.