Expand
-
Collapse
Nie-Boska Komedia
Zygmunt Krasiński
"anonimowy poeta"
szczególnie popularny w ostatniej fazie romantyzmu
nie dorównuje A. Mieckiewiczowi i J. Słowackiemu
pochodzi z arystokracji
nie bierze udziału w powstaniu listopadowym
z powodów ideologicznych
jego ojciec to:
generał
lojalista
wróg powstań narodowych
walczył przeciw powstaniu listopadowemu
antysemita
organizował zebrania
aluzja
Dziady część III
"Salon Warszawski"
pod dużym wpływem ojca
podobnie jak Słowacki - matki
ożenił się z wybraną przez niego kobietą
której nie kochał
Eliza Branicka
odziedziczył po nim:
stosunek do rewolucji, powstań narodowych
antysemityzm
pogardę wobec niższych stanów
studiował w Genewie
przyjaźń z Henry Reeve'em
większość życia spędził poza Polską
Francja
Włochy
Wielka Emigracja
"anonimowy poeta"
wiele dzieł wydawał anonimowo
by uniknąć konfiskaty dużego majątku
niespepłniona miłość
Delfina Potocka
kontakty również po ślubie
Listy do Delfiny Potockiej
aluzja do Boskiej komedii
Dante Alighieri
data wydania
1835 r.
epoka
romantyzm
geneza
napisana w 1833 r.
wydana anonimowo
kontekst historyczny
rewolucja francuska
powstanie listopadowe 1830
Zygmunt Krasińskie nie bieże w nim udziału
rozruchy robotnicze w Lyonie
mieszczanie i chłopi odzyskanie niepodległością wiążą z demokratyzacją i kapitalizmem
kontekst biograficzny
paniczny strach ojca Zygmunta przed powstaniem
arystokratyczne pochodzenie
pogarda wobec niższych stanów
niechęć wobec zmiany systemu społecznego
światopogląd
wpływ ojca
Polskę zgubili klubiści
rzemiślnicy
przechrzty
chłopi
wszyscy chciwi
"poza arystokracją nie ma nic w Polsce, ani talentów, ani oświaty, ani poświęcenia"
antysemityzm
kontekst filozoficzny
akcja zgodna z filozofią Hegla
teza
rewolucja
antyteza
reakcja arystokracji
synteza
nowy ład po reakcji Boga
prowidencjalizm
w opozycji do
mesjanizmu
winkelriedyzmu
tytuł
Nie-Boska
ludzka
a nie Boga
skierowana przeciwko Bogu
kiepskiej jakości, mierna
przymiotnik: boska dodali dziełu Dantego zachwyceni czytelnicy
komedia
ironiczny sens
komedia kończy się dobrze
a dzieło Krasińskiego nie
upadek arystokracji
zwycięstwo rewolucji
upadek rewolucji
interwencja Boga zapewnia szczęśliwe zakończenie
nowy ład
los ludzi nie ma znaczenia
bo on jest tragiczny
ważny jest los świata
topos theatrum mundi
Bóg dobrze się bawi
świat to teatrzyk
ludzie nie mają wpływu na dzieje świata
pierwotnie "Mąż"
eksponuje Henryka
wieloznaczność
małżonek
mężczyzna
mąż stanu
mąż zaufania
mąż opatrznościowy
gatunek
dramat romantyczny
historyzm
prowidencjalizm
powstanie listopadowe
otwarta kompozycja
co będzie dalej?
prawdopodobnie samobójcza śmierć Męża
zerwanie z trójjednością
wiele miejsc akcji
czas akcji to ponad 15 lat
fragmentaryczność
epizodyczność
brak związków przyczynowo-skutkowych
synkretyzm
epika
proza
liryka
liryczne monologi Orcia
dramat
dialogi i monologi
metafizyczność
Anioł Stróż
Dziewica
mistycyzm
Jezus
irracjonalizm
fantastyka
intuizjonizm
romantyczny bohater
poeta
niezrozumiany
wyobcowany
nastrojowość
groza
niepokój
napięcie
dysharominia
niesceniczność
zmieniające się miejsca akcji
postacie fantastyczne
sceny zbiorowe
zerwanie z zasadą decorum
wulgaryzmy
śmierć
czas akcji
nieokreślony
nie ma większego znaczenia
z perspektywy boskiej
podoporządkowany procesowi degradacji głównego bohatera i świata
co najmniej 15 lat
bohaterowie
Mąż
Pan Młody
hrabia Henryk
bohater romantyczny
ale:
miłość spełniona
małżonek
niespełniony, pozbawiony talentu poeta
dwuznaczny moralnie
zły mąż i ojciec
egoista
zdrada
opuszenie rodziny
śmierć żony
drwi z żony
choroba syna
śmierć syna
arystokrata
bezkompromisowy
jedyny nie kapituluje
odważny
waleczny
ale nie rozumie arystokracji
wewnętrzna pustka
w niczym się nie odnajduje i nie realizuje
mąż
poeta
ojciec
przywódca
nikogo nie szanuje i nie kocha
ostatecznie potępiony
przez duchy
przez śmierć samobójczą (prawdopodobnie)
Żona
Maria
dobra żona
dobra matka
wzór kobiety
patrz: Penelopa
odrzocenie doprowadza ją do obłędu i śmierci
Orcio
dziecko diabelskie
przez dar poezji
w dorosłych wzbudza niepokój
prawdziwy poeta
profeta
poznaje świat za pomocą intuicji
ślepy
ginie od przypadkowej kuli
Pankracy
dialog z Mężem
najbarwniejsza część dramatu
jego filozofia to:
dialektyczny materializm
ateistyczny materializm
Leonard
fanatyczny kapłan rewolucji
pozbawiony moralności
wróg arystokracji
wróg chrześcijaństwa
Bianchetti
patrz: Che
przestrzeń
miejsce akcji często się zmienia
wiejski kościół
sypialnia Henryka i Maria
ogród
góry
dom obłąkanych
cmentarz
wąwóz górski
dom Henryka
obóz rewolucjonistów
namiot Pankracego
zamek Świętej Trójcy
podziemia zamku Świętej Trójcy
didaskalia
opisywana dość pobieżnie
ułatwia odbiorcy wyobrażenie sobie sceny
tworzy nastrój
akcja
fragmentaryczna
epizodyczna
nieistotna
schodzi na drugi plan
ważniejsza wymowa dzieła
podobnie jak u A. Mickiewicza w "Dziadach"
1. osobiste życie bohatera
2. zaangażowanie polityczne
język
dialogi
zrytmizowana proza
indywualizacja językowa
rzeźnicy
wulgaryzmy
zerwanie z zasadą decorum
didaskalia
3 os.lp.
przezroczystość
często obecne
przedstawiają gesty, zachowanie postaci
przedstawiają szkic przestrzeni
przedstawiają przestrzenne relacje między postaciami
kompozycja
zerwanie z podziałem na akty i sceny
podział na cztery części
część I i II
dramat rodzinny
część III i IV
dramat społeczny
każda z części jest poprzedzona wprowadzeniem
akcja zgodna z filozofią Hegla
teza
chrześcijański ład
antyteza
ateistyczna rewolucja
synteza
nowy ład po reakcji Boga
tematyka
szaleństwo
Żona
z rozpaczy
szaleńswo wiąże się z darem poezji
Mąż
w poszukiwaniu prawdziwej poezji
Orcio
dar poezji prawdziwej sprowadza go na granice rzeczywistości
poeta
antywzór poety - Hrabia Henryk
poeta prawdziwy - Orcio
poezja
poezja fałszywa
romantyczna
szatańska
poezja prawdziwa
iluminacja
doskonała
łącząca świat ludzi i świat duchów
antysemityzm
celem przechrztów jest zniszczenie chrześcijaństwa
są pozbawieni moralności i wiary
rewolucja
wędrówka przez obóz
aluzja do obrazu piekła Dantego
to nie spontaniczny ruch
ateistyczny materializm
jest kierowana, sterowana przez zawodowców
liczą się tylko przemoc i krew
mroczny obraz tłumu
wizja bardzo bliska XX-wiecznej wizji rewolucji
patrz: "Szewcy" Witkacego
powstanie listopadowe
Błąd ustawienia tekstu dla wejścia: = rewolucja.
brak wartości
przemoc i rozlew krwi
arystokracja
poddana krytyce
bezsilna
niezdolna do czynu
miłość spełniona
skonsumowana
uwieńczona małżeństwem
niszczy ją romantyzm
niszczy ją poezja
rodzina
dziecko
interpretacja
rewolucja jest zła
arystokracja musi się zmienić
wiara w opatrzność
krytyka idei romantycznych
poezji
miłości
idealizm
historiozofia
prowidencjalizm
Galilaee, vicisti!
Galilejczyku, zwyciężyłeś!
los zależy od opatrzności
człowieka
społeczeństwa
świata
Bóg daje człowiekowi margines swobody
jeśli postępuje po chrześcijańsku
twórca
św. Augustyn
arcydzielność
pionierski dramat
tematyka
rewolucja
obraz rewolucji jak w XX wieku
rodzina
obrazowość
twierdza na wzniesieniu
chrześcijaństwo
mroczne masy zalewające dolinę
patrz: J.R.R. Tolkien "Władca pierścienia"