Strona 3 z 4
2. Konspekt przykładowej odpowiedzi na temat:
Jakie odczytanie Dziadów cz. III Adama Mickiewicza odnajdujesz na zapowiadającym sztukę plakacie teatralnym? Omów zagadnienie, wykorzystując znajomość dramatu.
Matura 2015. Zadanie egzaminacyjne na ustną maturę z języka polskiego
I Funkcje plakatu i jego powiązanie ze spektaklem oraz tekstem literackim:
- plakat (posługujący się obrazem) przekłada na język obrazów idee zawarte w spektaklu i dziele literackim (w Dziadach cz. III to m.in. naród w niewoli, rola narodu polskiego wobec świata, opieka Boska nad narodem polskim, „Polska Chrystusem narodów");
- plakat wskazuje na niektóre aspekty dramatu wydobyte przez reżysera spektaklu (tutaj: opieka Boża, męczeństwo Polaków, nadzieja, przełamanie mroku niewoli);
- plakat ukazuje kontekst ideowy przyjęty w interpretacji (w Dziadach to kontekst metafizyczny, mesjański).
II Opis wyeksponowanych na plakacie elementów i ich znaczenie symboliczne:
- tło – charakteryzuje nastrój dramatu: mroczny, poważny, kojarzący się z żałobą;
- łańcuch w kształcie krzyża – może być rozumiany jako znak męczeństwa narodu polskiego, lecz także jego przyszłego odkupienia, zbawienia i zwycięstwa (kontekst chrześcijański krzyża Chrystusa); jest to też znak próby spętania Konrada przez siły ciemności;
- oko wpisane w trójkąt – oznaczające wszechobecną opiekę Boga (zarówno oko jak i trójkąt to symbole zakorzenione w ikonografii chrześcijańskiej); oko jako motyw wykorzystywany przez romantyków do pokazania stanów ducha (znane powiedzenie: „oczy są zwierciadłem duszy");
- promień – przełamujący ciemność, wskazujący możliwość wyrwania się z niewoli (narodowej, duchowej); znak zapowiadanego przez Księdza Piotra męża o imieniu „czterdzieści i cztery" („rośnie – to obrońca").
III Tonacja kolorystyczna i jej znaczenie:
- Czerń – żałoba, niewola; można odnieść ją do duchowej kondycji narodu polskiego („Ciemności kryją ziemię i lud we śnie leży").
- Monochromatyczność zostaje przełamana jasnym okiem i promieniem, czyli znakami obecności Boga. Wszystko to pokazuje także dualistyczny obraz rzeczywistości w Dziadach – kontrasty jakie istnieją między Konradem a Księdzem Piotrem, towarzystwem przy stoliku i towarzystwem przy drzwiach, Senatorem i Rollisonową. Istotny jest także kolor łańcuchów, które są błyszczące, co może sugerować, iż absurdalne dla pokolenia Mickiewicza męczeństwo i niewola ostatecznie mają sens.
IV Związki z tekstem dramatu.
Plakat podkreśla takie elementy tekstu Dziadów, jak:
- mesjanizm – zobrazowany przez świetlisty (błyszczący) krzyż; Mesjasz-Polska cierpi, ale nie jest to pozbawione sensu (chrześcijańska nadzieja);
- martyrologia i zniewolenie narodu.