2. Konspekt przykładowej odpowiedzi na temat:
W jaki sposób twórcy późniejszych epok nawiązują do starożytnych mitów? Odpowiedz na podstawie interpretacji obrazu Pietera Bruegla Pejzaż z upadkiem Ikara i wybranego tekstu literackiego.
Matura 2015. Zadanie egzaminacyjne na ustną maturę z języka polskiego
Przykładowa realizacja zadania
Wstęp:
Mity jako starożytne opowieści objaśniające funkcjonowanie świata i człowieka. Rola mitów w kulturze europejskiej – mity jako inspiracje dla artystów.
Teza:
Starożytne mity są wykorzystywane w celu przedstawienia odwiecznych problemów człowieka.
- Interpretacja mitu o Ikarze i Dedalu:
- charakterystyka postawy Dedala:
- rozsądek,
- pragmatyzm,
- trzeźwe myślenie
- charakterystyka postawy Ikara:
- idealizm,
- maksymalizm,
- lekkomyślność,
- nieumiejętność przewidywania konsekwencji własnych czynów.
- Obraz Bruegla jako przykład wykorzystania mitu do ukazania relacji między wybitną jednostką a społeczeństwem.
Opis obrazu:
Plan I
chłop orzący pole, pasterz wypasający owce, rybak zarzucający sieci; ludzie zajmują się swoimi codziennymi sprawami, nie zwracają uwagi na tonącego człowieka.
Plan II
portowe miasto, płynące statki, wystające z wody nogi człowieka tonącego w morzu, w oddali góry.
Interpretacja:
Malarz ukazuje problem samotności jednostek wybitnych w społeczeństwie; trzeba bardzo uważnie przyjrzeć się dziełu, żeby zobaczyć mitycznego bohatera, na pierwszym planie znajdują się inni ludzie.
Inna interpretacja:
obraz zwraca uwagę na to, że ważniejsze jest zwyczajne, ludzkie życie niż „wielkie wzloty". Poprzez umieszczenie na pierwszym planie ludzi wykonujących codzienne obowiązki, na drugim zaś ledwo widocznego Ikara, malarz dramatyzuje przedstawioną sytuację i wydobywa jej wieloznaczność.
Przykłady z literatury:
III część Dziadów jako przykład nawiązania do mitu o Prometeuszu. Interpretacja Wielkiej Improwizacji – Konrad, tak jak Prometeusz, w imię miłości do narodu buntuje się przeciwko siłom wyższym (Bogu), przyjmuje na siebie cierpienie Polaków. Jest osamotniony w swoim działaniu i skazany na niepowodzenie. Konrad, podobnie jak Ikar, jest niedoceniony przez współczesnych.
Wnioski:
Odwołując się do mitu prometejskiego, Mickiewicz podkreśla rolę wybitnej jednostki poświęcającej się dla dobra społeczeństwa. Zwraca uwagę na konsekwencje takiej postawy i jej bezskuteczność.
Podsumowanie:
Twórcy późniejszych epok często nawiązują do mitów i różnie je wykorzystują – stają się one inspiracją do wieloznacznych odczytań. Zarówno Bruegel, odwołując się do mitu o Ikarze, jak i Mickiewicz poprzez odwołanie do mitu o Prometeuszu, podejmują problem jednostek wybitnych i ich relacji ze społeczeństwem.