Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Różne koncepcje miłości i różne sposoby mówienia o niej. Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej Przypomnienia dawnej miłości Franciszka Karpińskiego oraz danego fragmentu IV części Dziadów Adama Mickiewicza.
Klucz odpowiedzi:
I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 26 punktów)
1. Podobieństwa utworów, 0-3
a. temat: wspomnienie nieszczęśliwej miłości,
b. podmiot mówiący: kochanek wspominający utraconą ukochaną,
c. sceneria (natura),
d. funkcja scenerii (np.: natura zmienia się wraz z sytuacją kochanków).
Cechy indywidualne utworów:
Franciszek Karpiński: Przypomnienie dawnej miłości
2. Koncepcja miłości, 0-3
a. przejawia się poprzez kontakt zmysłowy (erotyka bez winy),
b. jest rozmową dusz,
c. jest przeżywana jako czułość, tęsknota, żal, poddanie się losowi.
3. Sposoby wyrazu, 0-6
a. rozpoznanie konwencji sentymentalizmu,
b. gatunek literacki nawiązujący do twórczości ludowej (pieśń pasterska),
c. prostota języka (proste zdania, brak wyszukanych figur stylistycznych),
d. melodyjność,
e. uzasadnienie – co najmniej jeden argument, np.:
- regularna budowa stroficzna (każda zwrotka całością składniową),
- rytmiczność (regularny 7-zgłoskowiec),
- regularne rymy (zwykle gramatyczne),
- powtórzenia,
f. emocjonalność,
g. uzasadnienie – co najmniej jeden argument, np.:
- apostrofy do adresatki monologu lirycznego (nieobecnej Justyny),
- epitety (np. „słodkie wieczory”),
- pytanie retoryczne,
- wykrzyknienia,
- paralelizmy składniowe, anafory,
- skontrastowanie pierwszej i ostatniej zwrotki,
h. typowe motywy (np. jawor, strumień, pamiątki, elementy arkadyjskie itp.),
i. charakterystyka przeżyć podmiotu za pomocą monologu lirycznego.
Adam Mickiewicz Dziady część IV
4. Koncepcja miłości, 0-4
a. jest zjawiskiem ze sfery sacrum (kochankowie są sobie przeznaczeni przez Boga),
b. jest duchową jednością kochanków,
c. jest przeżywana jako uczucie gwałtowne, zawierające w sobie skrajne emocje (np. rozpacz, gniew, ironię, czułość, wściekłość, bunt), rodzaj szaleństwa,
d. prowadzi do samobójstwa (nieodwracalnie zmienia życie zakochanego).
5. Sposoby wyrazu, 0-6
a. rozpoznanie konwencji romantycznej
b. synkretyzm rodzajowy (połączenie liryki i dramatu),
c. gwałtowne emocje bohatera jako dominanta,
d. uzasadnienie – co najmniej jeden argument, np.:
- apostrofy do różnych adresatów (np.: do nieobecnej ukochanej, do altany, do samego siebie)
- kompozycja wypowiedzi podporządkowana swobodnemu falowaniu emocji,
- nieregularne wersyfikacja (wersy głównie 13-zgłoskowe, ale też 11-zgłoskowe i krótsze) i układ rymów,
- długie zdania z częstymi anaforami i wyliczeniami,
- liczne anakoluty,
- liczne wykrzyknienia („ach!”, „ o nie!”,” ha!” itp.),
- liczne pytania retoryczne,
- słownictwo silnie nacechowane emocjonalnie (kontrasty),
- wyolbrzymiająca metaforyka (hiperbole),
e. typowe motywy (np.: wieczór, pamiątki, księżyc, gwiazdy itp.),
f. charakterystyka przeżyć bohatera za pomocą monologu dramatycznego oraz didaskaliów.
5. Podsumowanie
pełne, 4
np.: powinno dotyczyć podobieństw i różnic między przedstawionymi koncepcjami miłości i sposobami mówienia o niej oraz interpretować je we właściwym kontekście, np. historycznoliterackim, teoretycznoliterackim, filozoficznym itp.);
częściowe, (2)
np. powinno dotyczyć podobieństw i różnic między przedstawionymi koncepcjami miłości i sposobami mówienia o niej),
próba podsumowania, (1)
np. powinna uwzględniać co najmniej jedną, ale istotną różnicę między przedstawionymi koncepcjami miłości i sposobami mówienia o niej).