Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Dwie postawy człowieka wobec Boga i Jego dzieła. Porównaj pieśń Jana Kochanowskiego Czego chcesz od nas, Panie... i Hymn Juliusza Słowackiego. Zwróć uwagę na nastrój obydwu utworów.
Klucz odpowiedzi:
ROZWINIĘCIE TEMATU - zadanie maturalne
można uzyskać maksymalnie 25 punktów
1. Określenie podmiotu mówiącego, np.: 0-4
„Czego chcesz od nas, Panie..." (2)
a. podmiot zbiorowy przemawiający w imieniu zbiorowości,
b. wierni Bogu ludzie wyrażający swe uczucia w dziękczynnej pieśni,
c. człowiek afirmujący życie,
"Smutno mi, BOże!" (2)
d. podmiot jednostkowy; pielgrzym, wygnaniec,
e. indywidualista (egocentryk) postrzegający świat podmiotowo,
f. człowiek pozbawiony nadziei na lepsze jutro.
2. Określenie uczuć i postaw podmiotu mówiącego, np.: 0-6
„Czego chcesz od nas, Panie..." (3)
a. wdzięczność dla Boga – Stwórcy,
b. wyznanie wiary (podporządkowanie człowieka Bogu),
c. poczucie małości człowieka wobec doskonałości świata,
d. uwielbienie dla Boga – artysty,
e. radość życia,
"Smutno mi, BOże!" (3)
f. zachwyt nad pięknem świata,
g. poczucie osamotnienia i zagubienia,
h. przekonanie, że Bóg nie go opuścił (podczas gdy ludzie to zrobili),
i. ufność wobec Boga – wyjawienie samotności i niepokoju tylko przed Bogiem (skrywanie uczuć przed innymi),
j. cierpienie z powodu opuszczenia ojczyzny, do której nie wróci,
k. bolesne wspomnienia wywołane skojarzeniem z polskim krajobrazem,
l. poczucie nicości i marności człowieka wobec doskonałości świata (dzieła Boskiego),
m. poczucie wspólnoty losu z innymi ludźmi w obliczu śmierci i przemijania,
n. smutek.
3. Charakterystyka świata – Boskiego dzieła, np.: 0-6
„Czego chcesz od nas, Panie..." (3)
a. piękny, pełen ładu i harmonii,
b. doskonały jak dzieło sztuki (np. architektura sklepienia niebieskiego, uhaftowanego
gwiazdami, podkreślenie walorów estetycznych darów pór roku),
c. spokojny, pełen optymizmu i bliskości ( np. obraz zwierząt biorących pożywienie z rąk
Boga),
d. barwny, oddziałujący na wyobraźnię,
"Smutno mi, BOże!" (3)
e. ogromny i bezkresny (obraz statku zagubionego na pustkowiu morza),
f. piękny (obraz morza błyszczącego w promieniach zachodzącego słońca),
g. obcy (wizja grobu na obczyźnie),
h. doskonały,
i. wieczny (świadomość przemijania człowieka).
4. Dostrzeżenie różnic, np.: 0-3
a. nastrój: radość, optymizm – smutek, gorycz, niepokój,
b. charakter wypowiedzi: pieśń o charakterze modlitewno – dziękczynnym, wypowiedź jednostki skupionej na swoich uczuciach,
c. charakter refleksji: optymistyczna wiara w przyszłość wynikająca z przekonania o opiece Boskiej – smutna refleksja o ludzkiej egzystencji, w której pewna jest tylko Opatrzność.
5. Dostrzeżenie podobieństw, np.: 0–3
a. gatunek literacki,
b. adresat wypowiedzi – Bóg,
c. apostroficzny charakter utworów,
d. ukazanie piękna świata – Boskiego tworu,
e. uroczysty, podniosły ton.
6. Wnioski:
Wniosek pełny: (3)
dostrzeżenie różnic i podobieństw w ukazaniu postaw człowieka wobec Boga i świata oraz odmiennego nastroju i charakteru wypowiedzi poetów (pieśń błagalno-dziękczynna Kochanowskiego i elegijno – refleksyjna Słowackiego), wynikających z podstawowych kontekstów utworów.
Wniosek częściowy: (2)
dostrzeżenie różnic i podobieństw pomiędzy utworami tylko w zakresie ich tematyki i nastroju
Podsumowanie: (1)
sprowadzenie wniosku do stwierdzenia, że utwory różnią się od siebie nastrojem