Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Porównaj sposób ukazania dziecięcych przeżyć i doświadczeń we fragmentach utworów Marcela Prousta W stronę Swanna i Jerzego Pilcha Cud czasu ujemnego. Zwróć uwagę na kreacje bohaterów i sytuacje, w których zostali przedstawieni.
Klucz odpowiedzi:
ROZWINIĘCIE TEMATU - wypracowanie maturalne - poziom rozszerzony
Za rozwinięcie tematu można uzyskać maksymalnie 26 punktów.
1. Przedstawienie zasady zestawienia tekstów, np.: 3 p.
a. inicjacja za pośrednictwem świata iluzji (latarnia magiczna – kino),
b. narracja w 1. os. (1. fragment – l. poj., 2. fragment – l. mn.),
c. subiektywizm, narracja autobiograficzna,
d. przywołanie wydarzeń z dzieciństwa, dziecięcy bohater,
2. Przedstawienie kreacji bohaterów, np.: 6 p.
W stronę Swanna (0-3)
a. nadwrażliwy chłopiec,
b. skłonny do smutku i melancholii,
c. skoncentrowany na sobie, samotny,
d. bierny, zdystansowany wobec rzeczywistości,
e. boi się nocy, boleśnie odczuwa oddzielenie od matki i babki (bezsenność),
f. zafascynowany obrazami tworzonymi przez latarnię magiczną,
Cud czasu ujemnego (0-3)
g. zwykli chłopcy w szczenięcym wieku,
h. przynależą do społeczności protestanckiej,
i. żywi, aktywni, ciekawi świata,
j. sprytni,
k. zafascynowani kinem,
l. kusi ich to, co zakazane (filmy dla dorosłych),
m. spragnieni przygód i silnych wrażeń.
3. Określenie przedstawionych sytuacji, np.: 6 p.
W stronę Swanna (0-3)
a. dokładne określenie miejsca i czasu wydarzeń (Combray, sypialnia, pod wieczór),
b. przestrzeń zamknięta,
c. ukazanie codziennego zwyczaju – projekcja obrazów (historia Merowingów) połączona z komentarzem czytanym przez ciotkę,
d. latarnia jako źródło melancholii,
e. magiczne działanie latarni – odrealnienie i dematerializacja otoczenia,
f. przeciwstawienie świata znanego, oswojonego tajemniczemu i obcemu światu wyczarowanemu przez latarnię,
g. odbieranie iluzji jako zagrożenie dla swojego świata,
Cud czasu ujemnego (0-3)
h. ukazanie niedzielnego zwyczaju – bieg z Domu Zborowego do kina,
i. przenikanie się dwóch sfer – sfery sacrum i profanum,
j. elementy sfery sacrum – duchowość, religijne rytuały, Katechetka Marteczka,
k. elementy sfery profanum – cielesność, filmy dla dorosłych mówiące o zmysłowej miłości, pijany operator,
l. symboliczne znaczenia biegu do kina (przejście od biblijnej abstrakcji do życiowego konkretu, od Agape do Erosa, doświadczenie cudu),
m. iluzja jako wolność, wtajemniczenie.
4. Określenie sposobów ukazania dziecięcych przeżyć i doświadczeń, np.: 8 p.
W stronę Swanna (0-4)
a. psychologizm, wnikliwa analiza stanu uczuć i emocji,
b. ambiwalencja uczuć (podziw, niepokój i lęk),
c. nastrój smutku, melancholii,
d. statyczność obrazu,
e. szczegółowość opisu (realizm opisu),
f. obrazowość, plastyczność obrazu – porównania, epitety, synestezja,
g. bogate, wyszukane słownictwo,
h. spowolnienie narracji (długie zdania),
Cud czasu ujemnego (0-4)
i. realizm,
j. kino jako dopełnienie Biblii (utożsamianie bohaterów filmowych (aktorów)
z postaciami biblijnymi, wypełnienie biblijnych opowieści konkretną treścią),
k. projekcja filmowa uzewnętrznieniem dziecięcych pragnień, nadziei, niepokojów,
l. dynamizm,
m. prosty język, słownictwo potoczne,
n. żywość stylu,
o. elementy komizmu i ironii.
5. Wnioski, np.:
3 p.
dostrzeżenie podobieństw:
- retrospektywny charakter tekstów, spotkanie bohaterów z wywołującym różnorodne
- uczucia światem iluzji (kino, latarnia magiczna),
dostrzeżenie różnic:
- latarnia magiczna jako sposób na uświadomienie sobie przez bohatera swojej samotności i obcości w świecie (Proust); kino jako sposób na wprowadzenie w dorosłość i zdobywanie wiedzy o sobie i świecie (Pilch),
- staranność stylu i bogactwo środków wyrazu (Proust); lekkość stylu, dowcip i elementy języka potocznego (Pilch),
2 p.
- dostrzeżenie podobieństw i jednej z różnic,
1 p.
- dostrzeżenie podobieństwa lub różnicy.