Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Wyjaśnij, w jaki sposób Marcin Świetlicki w wierszu Ładnienie kreuje obraz końca świata. W interpretacji wykorzystaj konteksty literackie.
Klucz odpowiedzi:
ROZWINIĘCIE TEMATU - wypracowanie maturalne - poziom rozszerzony
Za rozwinięcie tematu można uzyskać maksymalnie 26 punktów.
1. Określenie obrazu końca świata, np.: 9 p.
znaki
a. stygmaty – ranka na otwartej dłoni,
b. światło i ciemność – zaćmienie i upadek słońca,
c. bestie,
czas
d. teraźniejszość i proroctwo przyszłości,
e. ma charakter uniwersalny – zdarzenia dzieją się „kiedyś”,
bohaterowie
f. kobieta i mężczyzna:
g. świadomi nadchodzącego końca świata,
h. zwracają się bezpośrednio do Boga,
i. godzą się z przeznaczeniem,
j. postrzegają apokalipsę w kategoriach estetycznych (ładnie tu…), przebieg i charakter zdarzeń
k. apokalipsa ma miejsce w ciągu dnia,
l. zniszczenie następuje etapami,
m. świat materialny zastępuje próżnia,
n. apokalipsa nie jest końcem (Potem urodzisz słońce), zapowiada odnowienie świata,
o. ma wymiar indywidualny (jest nią także śmierć),
p. cierpienie związane z końcem świata prowadzi do doskonałości (symbolika słońca – odnowienie, zmartwychwstanie; i perły – Nowe Jeruzalem, Królestwo Niebieskie).
2. Określenie sposobu mówienia o apokalipsie, np.: 10 p.
a. zapis obserwacji,
b. elementy przypowieści (sytuacja liryczna kreowana „gdzieś” i „kiedyś”),
c. sytuacja liryczna o dwojakim charakterze – indywidualnym i uniwersalnym,
d. wypowiedź częściowo wizjonerska – użycie czasu przyszłego,
e. wartościowanie (A będzie jeszcze ładniej),
f. ironia i dystans obecne w ocenie świata,
g. antynomie/kontrasty,
h. rezygnacja z patosu (np. kolokwializmy, zdrobnienia, refren i powtórzenia nadające wypowiedzi charakter piosenki),
i. brak emocji,
j. dynamika obrazowania, np. hiperbola,
k. podkreślenie fazowości zdarzeń, np.: poprzez paralelizmy,
l. wykorzystanie grzecznościowego zwrotu (Ładnie tu u Pana) i nadanie mu metaforycznego wymiaru,
m. rola anafory - nagromadzenie słów „ładny”, „ładnie – nie”,
n. znacząca rola tytułu.
3. Zastosowanie kontekstów interpretacyjnych, np.: 4 p.
a. biblijne (np. odniesienie się do Apokalipsy św. Jana, dostrzeżenie podobieństwa do Adama i Ewy),
b. literackie (np. teksty J. Kasprowicza, Cz. Miłosza, K. K. Baczyńskiego),
c. kulturowe (np. filmowe, malarskie),
d. inne (np. filozoficzne).
4. Podsumowanie, np.:
3 p.
- paradoksalny obraz apokalipsy – zniszczenie prowadzi do odrodzenia;
- desakralizacja i reinterpretacja obrazu końca świata; kontrast, dystans i ironia jako podstawowe zabiegi w kreowaniu obrazu apokalipsy;
- wskazanie różnic lub podobieństw w kreacji apokalipsy w odniesieniu do innych tekstów kultury;
2 p.
- paradoksalny obraz apokalipsy – zniszczenie prowadzi do odrodzenia;
- desakralizacja i reinterpretacja obrazu końca świata; kontrasty jako podstawowe zabiegi w kreowaniu obrazu apokalipsy;
- wskazanie różnicy lub podobieństwa w kreacji apokalipsy w odniesieniu do innych tekstów kultury;
1 p.
- dostrzeżenie elementów desakralizacji w kreowanym obrazie apokalipsy;
- dostrzeżenie kontrastu jako podstawowego zabiegu w budowaniu obrazu świata lub próba wskazania odmienności obrazu apokalipsy od utrwalonego w tradycji.