Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Porównaj sposoby kreowania obrazów tańca i jego funkcje we fragmencie poematu Kwiaty polskie Juliana Tuwima i w wierszu Niech żyje bal Agnieszki Osieckiej.
Klucz odpowiedzi:
ROZWINIĘCIE TEMATU - wypracowanie maturalne - poziom rozszerzony
Za rozwinięcie tematu można uzyskać maksymalnie 25 punktów.
1. Odkrycie zasady zestawienia tekstów, np.: 1 p.
a. obraz balu,
b. rytm walca dominujący w tekstach,
c. dosłowność i metaforyczność obrazów tańca.
2. Przedstawienie obrazu tańca we fragmencie utworu Kwiaty polskie, np.: 3 p.
a. bal w lesie, na łonie natury,
b. żartobliwy charakter obrazu,
c. barwny jak wenecki karnawał,
d. żywiołowy, dynamiczny i ekstatyczny (bachanalia),
e. wirujące w kole pary (motyw karuzeli),
f. uczestnicy – letnicy, ludzie różnych zawodów, zbiorowość,
g. para bohaterów wyodrębniona spośród tańczących.
3. Określenie sposobów kreacji obrazu tańca we fragmencie utworu Kwiaty polskie, np.: 5 p.
a. pierwszoosobowy podmiot mówiący (bohater),
b. bezpośredni zwrot do adresata,
c. wspomnienie połączone z opisem chwili bieżącej,
d. idealizacja partnerki (madonna, legenda),
e. odrealnione przedstawienie tancerzy,
f. subiektywizm,
g. metaforyka (np.: dźwięk kreuje tancerzy),
h. kontrast: realia a wyobraźnia i emocje,
i. wyliczenia i porównania tworzące dynamiczny obraz,
j. epitety określające przeżycia tancerzy,
k. autoironia w wypowiedziach bohatera,
l. terminologia muzyczna,
m. muzyczność, rytmika wydobyta przez np.:
– graficzny układ tekstu
– nieregularność budowy wersyfikacyjnej
– składnię eliptyczną
– bogaty układ rymów (wewnętrzne, zewnętrzne).
4. Określenie funkcji tańca we fragmencie utworu Kwiaty polskie, np.: 3 p.
a. taniec źródłem indywidualnych doznań duchowych i zmysłowych,
b. taniec (wielki brylantowy walc) staje się tańcem całego świata,
c. odkrywa charaktery uczestników,
d. taniec jako możliwość pokazania się lepszym niż w rzeczywistości,
e. źródło doznań zmysłowych (w tym erotycznych)pretekst do uwodzenia partnerki,
f. źródło przeżyć estetycznych.
5. Przedstawienie obrazu tańca w utworze Niech żyje bal, np.: 3 p.
a. różnorodność tańców w czasie balu,
b. uczestnicy – wszyscy ludzie, obcy i bliscy,
c. konieczność uczestnictwa w tańcu (marsz na bal!),
d. zdarza się tylko raz, nie może być powtórzony,
e. może być przerwany w nieoczekiwanym momencie (wyłączy nam prąd w środku dnia),
f. towarzyszą mu emocje.
6. Określenie sposobów kreacji obrazu tańca w utworze Niech żyje bal, np.: 5 p.
a. liryka zwrotu do adresata,
b. bohater liryczny – uczestnik opisywanych zdarzeń,
c. paralelizm rytmu tańca i bicia serca,
d. taniec ukazany jako paradoks (musimy w nim uczestniczyć, mimo że się źle kończy),
e. bufet jako metafora,
f. Miss Wykidajło – metafora śmierci, pospolitej i bezwzględnej,
g. bal jako cierpienie,
h. kolokwializmy wzmacniające powszechność i pospolitość kreacji balu-życia,
i. apostrofy jako przesłanie skierowane do wszystkich,
j. rola wykrzyknień i trybu rozkazującego,
k. dwuznaczność sformułowania: życie zachodu jest warte,
l. muzyczność, rytmika wydobyta przez np.:
– onomatopeje
– refren
– powtórzenia i wyliczenia
– składnię eliptyczną
– bogaty układ rymów (wewnętrzne, zewnętrzne).
7. Określenie funkcji tańca w utworze Niech żyje bal, np.: 3 p.
a. bal jako metafora życia,
b. ukazanie uniwersalizmu ludzkich doświadczeń,
c. podkreślenie powszechności śmierci (dance macabre),
d. wyeksponowanie dramatyzmu życia,
e. uzmysłowienie wartości życia ludzkiego.
8. Podsumowanie, np.:
3 p.
- dostrzeżenie podobieństw (np. rytmizacja tekstów, emocjonalny charakter wypowiedzi) i różnic (np. eksponowanie przeżyć jednostki u Tuwima i zbiorowości u Osieckiej, walc jako taniec wiodący u Tuwima, różnorodność tańców u Osieckiej), taniec jako metaforyczny obraz przeżyć indywidualnych i uniwersalnych,
2 p.
- dostrzeżenie różnicy lub podobieństwa w obrazach tańca; określenie istoty ich
metaforyczności,
1 p.
- dostrzeżenie różnicy lub podobieństwa w obrazach tańca, lub określenie istoty ich
metaforyczności.