Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Dlaczego Raskolnikow zabił Alonę Iwanownę? Czy jego idea zbrodni usprawiedliwionej się potwierdziła? Odpowiedz na pytania, analizując załączone fragmenty powieści Fiodora Dostojewskiego Zbrodnia i kara oraz wykorzystując znajomość całego utworu.
Klucz odpowiedzi:
ROZWINIĘCIE TEMATU - wypracowanie maturalne - poziom podstawowy
Za rozwinięcie tematu można uzyskać maksymalnie 25 punktów.
1. Przedstawienie Raskolnikowa, np.: 1 p.
a. główny bohater powieści,
b. zabójca Alony Iwanowny i jej siostry,
c. występuje w obu załączonych fragmentach.
2. Umiejscowienie fragmentów w powieści, np.: 4 p.
Zbrodnia i kara, fragment I
a. Raskolnikow przysłuchuje się rozmowie studenta z oficerem w gospodzie,
b. tematem rozmowy jest Alona Iwanowa,
c. rozmowa w gospodzie ma miejsce przed zabójstwem,
Zbrodnia i kara, fragment II
d. Raskolnikow wraz z Razumichinem przychodzą do Porfirego Pietrowicza,
e. Porfiry Pietrowicz – sędzia śledczy poszukujący zabójcy Alony Iwanowny i jej siostry,
f. tematem rozmowy jest artykuł Raskolnikowa,
g. rozmowa u Porfirego Pietrowicza ma miejsce po zabójstwie, lecz artykuł, o którym rozmawiają bohaterowie, został napisany przed zabójstwem.
3. Określenie motywów zabójstwa, np.: 11 p.
Artykuł Raskolnikowa (fragment II)
a. artykuł teoretyczną podstawą „eksperymentalnego” zabójstwa,
b. podział ludzi na zwykłych i niezwykłych; niezwykli mogą łamać zasady,
c. niezwykli mogą łamać zasady w zgodzie z sumieniem,
d. Raskolnikow uznał się za niezwykłego (lub tylko chciał sprawdzić, czy jest niezwykły),
e. ludzie niezwykli mają prawo stąpać przez krew tylko dla wielkiej idei,
f. ludzie niezwykli są motorem postępu (potrafią wygłosić nowe słowo),
g. ludzie zwykli to materiał, który można poświęcić dla idei,
Rozmowa podsłuchana w gospodzie (fragment I)
h. podsłuchana rozmowa utwierdza Raskolnikowa w jego postanowieniu,
i. Alona Iwanowna w ocenie studenta: zła, bezmyślna, odrażająca, nikomu niepotrzebna, itp.,
j. lichwiarka jest bogata, lecz z tych pieniędzy nikt nie skorzysta,
k. pieniądze staruchy można wykorzystać na szlachetne cele,
l. jeśli zabójca za pieniądze lichwiarki czyniłby dobro, zmaże zbrodnię,
m. cała rozmowa ma charakter teoretyczny: student nie zabiłby lichwiarki (natomiast zrobi to Raskolnikow),
Zależność treści fragmentów Zbrodni i kary
n. wywody studenta w gospodzie korespondują z pomysłami wyłożonymi przez Raskolnikowa w artykule,
o. Alona Iwanowna – człowiek zwykły, można ją zabić dla realizacji słusznych idei.
Uwzględnienie całości powieści Zbrodnia i kara
4. Określenie motywów zabójstwa, np.: 3 p.
a. Raskolnikow uważał, że spożytkowanie pieniędzy na własne studia jest godnym celem,
b. nie chciał wykorzystywać matki i siostry,
c. zarówno w teorii, jak i w praktyce Raskolnikow przyznawał sobie prawo łamania przykazań Bożych,
d. w przekonaniach utwierdziły Raskolnikowa liczne w powieści przykłady nierówności, niesprawiedliwości i krzywdy.
5. Opis realizacji zamiarów, np.: 3 p
a. Raskolnikow zabił Alonę Iwanownę,
b. zabranych jej pieniędzy nie użył, lecz schował pod kamieniem,
c. „eksperyment” nie udał się – Raskolnikow miał wyrzuty sumienia,
d. nawrócił się pod wpływem Soni, wyznał i odpokutował winę.
6. Podsumowanie, np.:
3 p.
- dostrzeżenie, że niekiedy idee mogą prowadzić do zbrodni oraz uwzględnienie przełomu moralnego bohatera w kontekście całego utworu,
2 p.
- dostrzeżenie, że błędne idee mogą prowadzić do zbrodni oraz uwzględnienie przełomu moralnego bohatera,
1 p.
- dostrzeżenie, że błędne idee mogą prowadzić do zbrodni lub uwzględnienie przełomu moralnego bohatera.