Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Romantyk i pozytywista (J. Słowacki i B. Prus) w kontekście ideałów swojej epoki oceniają cywilizację zachodnioeuropejską. Porównaj obraz Zachodu zawarty w poniższym fragmencie "Lalki" z tym, który znasz z "Kordiana". Zwróć uwagę na znaczenie podróży po Europie w życiu bohaterów.
Klucz odpowiedzi:
(maksymalnie 25 punktów)
Lalka
1. Pozytywne aspekty obrazu cywilizacji zachodnioeuropejskiej, np.: 0-5
a. logika mimo pozornego chaosu,
b. praca jako siła twórcza,
c. zaspokojenie wszelkich potrzeb duchowych i fizycznych jako cel rozwoju cywilizacji,
d. dążenie do szczęścia jako treść życia,
e. pożyteczność, piękno, trwałość jako cechy wytworów cywilizacji,
f. bogactwo i różnorodność dóbr i możliwości,
g. cywilizacja jako wciąż rosnący dorobek wielu pokoleń,
h. porównanie Warszawy i Paryża,
i. postęp techniczny.
2. Negatywne aspekty obrazu cywilizacji zachodnioeuropejskiej, np.: 0-1
a. wolna wola człowieka jako złudzenie,
b. prawo doboru naturalnego, zgodnie z którym słabi giną.
3. Znaczenie podróży do Paryża w życiu Wokulskiego, np.: 0-2
a. niezwykle intensywne nowe doświadczenia (lot balonem, wizyta u magnetyzera itp.),
b. poznanie Geista i jego idei,
c. zmiana w spojrzeniu na świat i siebie samego.
4. Związek obrazu cywilizacji Zachodu z ideami epoki, np.: 0-3
a. organicyzmem,
b. racjonalizmem,
c. utylitaryzmem,
d. scjentyzmem,
e. darwinizmem.
5. Funkcjonalne wykorzystanie treści Lalki. 0-1
Kordian
6. Funkcjonalne wykorzystanie wiedzy o bohaterze. 0-1
7. Obraz cywilizacji zachodnioeuropejskiej, np.: 0-4
a. angielska demokracja jako pozór (scena z Dozorcą),
b. wszechwładza pieniądza (np. scena z Dozorcą, postać Wioletty),
c. wielka sztuka jako rodzaj oszustwa (uwagi o Szekspirze),
d. miłość jako towar (Wioletta),
e. upadek najwyższego autorytetu: rachuba polityczna zamiast moralności (scena z Papieżem),
f. przeciwstawienie światu cywilizacji świata natury (scena na Mont Blanc).
8. Znaczenie podróży po Europie w życiu Kordiana, np.: 0-2
a. podróż w poszukiwaniu wartości,
b. przeżycie kryzysu wartości, głębokiego rozczarowania,
c. znalezienie własnej idei (przemiana duchowa).
9. Konfrontacja obrazu cywilizacji Zachodu z ideami epoki, np.: 0-2
a. idealizmem,
b. indywidualizmem,
c. idealizacją natury,
d. idealizacją miłości,
e. potępieniem despotyzmu,
f. patriotyzmem.
10. Wnioski 0-4
pełne podsumowanie
(np. powinno dotyczyć różnic w ocenie cywilizacji Zachodu i ich związku z ideami pozytywizmu i romantyzmu), (4)
niepełne podsumowanie
(np. powinno dotyczyć różnic w ocenie cywilizacji Zachodu przez obu autorów), (2)
próba podsumowania
(np. lakoniczne stwierdzenie różnicy w ocenie cywilizacji Zachodu przez obu autorów). (1)