Cechy twórczości, biografia, twórczość (dorobek literacki), bibliografia

Skarga Piotr

Piotr Skarga SJ

 

                                       Piotr Skarga

 

 

         Piotr Skarga urodził się w lutym 1536 r. w Grójcu na Mazowszu, jako syn Michała Powęskiego, pochodzącego ze szlachty zagrodowej, wywodzącej swe nazwisko od wsi Powązki k. Mszczonowa w ziemi sochaczewskiej. Piotr był jego najmłodszym dzieckiem; miał 3 braci i 2 siostry. Jego rodzina była uboga. Ponoć przydomek Skargi przylgnął do ojca późniejszego królewskiego kaznodziei, z powodu licznych procesów sądowych. Szlachectwo nadano Piotrowi za zasługi dla króla dopiero w 1593 r.
W 1544 r. Piotr został osierocony przez matkę, a w 1548 r. zmarł jego ojciec. Obowiązek wychowania i wykształcenia dwunastolatka spadł na jego starszego brata. Po skończeniu szkoły parafialnej w Grójcu, Piotr rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej na wydziale  filozoficznym(lata 1552-55). Miał wtedy 17 lat.  Po zakończeniu studiów dostał stopień bałkarza.
Piotr Skarga był polskim jezuitom, teologiem ,pisarzem oraz Kaznodzieją.

       Po studiach w Krakowie wybrał się do warszawy gdzie został rektorem szkoły w latach 1557-1559. W 1557 zaczął wychowywać syna od Andrzeja Tęczyńskiego kasztelana krakowiskeigo. Z tym chłopcem wybrał do Wiednia w gdzie przebywali w latach 1560-1562.W Wiedniu brał żywy udział w walce z różnowiercami, próbował ich zwalczać za pomocą kaznodziejskiego słowa, piórem, a nawet posuwając się do politycznych interwencji. Był zwolennikiem złączenia kościoła wschodniego z zachodnim .Po powrocie przyjął święcenia Kapłańskie we Lwowie. Badacze podkreślają że już w tamtym momencie zyskał sławę niesamowitego kaznodziei katedralnego. Podczas swojego życia założył stowarzyszenie opiekuńcze w rodzaju "Bractwa Miłosierdzia" czy "Banku pobożnego", które miało wspomagać ludzi ubogich coś w rodzaju kasy pożyczkowej dla ubogich.Podczas tego wszystkiego rozwinął on ogromną gorliwość w pracy, poświęcenie i bezinteresowność. Te cechy zostały docenioneprzez Zygmunta II Wazę, dzięki któremu Skarga zyskał stanowisko nadwornego kaznodziei, którą miał jeszcze przez 24 lata.W 1606 roku sprzeciwił się edyktowi tolerancyjnemu dla różnowierców, który miał zostać uchwalony przez sejm.

       29 maja 1612r.  Skarga przybył do Krakowa i zamieszkał w domu zakonnym św. Barbary. Od początku września nie mógł już odprawiać Mszy św., przyjmował jednakże codziennie Komunię. Po niespełna czterech miesiącach pobytu w Krakowie, opatrzony sakramentami zmarł 27 września 1612 r. Pochowany został w podziemiach jezuickiego kościoła Św. Piotra i Pawła przy ul. Grodzkiej. Na pogrzeb ks. Piotra Skargi przybyło liczne duchowieństwo, w tym ponad stu jezuitów, co świadczyło o poważaniu i szacunku, jakim darzono zmarłego; obecni byli również mieszczanie i szlachta. Słynne kazanie, później ogłoszone drukiem, wygłosił o. Fabian Birkowski OP. Skargę pochowano w kościele św. Piotra i Pawła. Jego szczątki przeleżały do 1695 roku w drewnianej trumnie, później musiano przełożyć je do metalowej, gdy ż wierni, ufając w niechybne orędownictwo zakonnika przed Bogiem, zabierali jego kości i fragmenty ubrania, które miały dla nich wartość relikwii.
W 1618 r. wydano pośmiertnie Żołnierskie nabożeństwo wpisujące się w staropolską literaturę parenetyczną.

Krypta ks. Skargi - http://panoramy.zbooy.pl/360/show.html?max=1&p=krypta-skargi〈=p

  Twórczość

        Piotr Skarga prezentuje bogaty styl oratorski z wpleceniem w swoje dzieła wydarzeń z życia narodu polskiego. Swoich dziełach reprezentuje stanowisko katolickie. Argumenty w dziełach kaznodziei są oparte na Piśmie świętym. Skarga głosi kult ascezy, głównie zwracał uwagę na pielgrzymki i celibat. Najbardziej znanym dziełem Skargi są "Kazania sejmowe", ale nie były cenione za życia autora. Utwór jako dzieło wybitne zaczęto postrzegać dopiero w na przełomie XVII-XIX gdy polityczne proroctwa zaczęły sie wypełniać. Kolejnym wybitnym dziełem Piotra Skargi są "Żywoty świętych". Ta książka była najprawdopodobniej, najpopularniejszą polska książką wszech czasów (w przeliczeni na procentowy udział ludności zalfebetyzowanej). 

Do dzieł Piotra Skargi możemy zaliczyć :
-Pro Sacratissima Eucharistia contra haeresim Zwinglianam, ad Andream Volanum- 1576
-O jedności Kościoła Bożego pod jednym Pasterzem i o greckim od tej jedności odstąpieniu- 1577
-Żywoty świętych- 1579 (ukazało się 8 wydań za życia autora)
Karta tytułowa (32828 bytes)
-Siedem filarów, na których stoi katolicka nauka o Przenajświętszym Sakramencie Ołtarza- 1582
-Artes duodecim sacramentariorum- 1582
-Bractwo miłosierdzia- 1588
-Upominanie do ewangelików 1592
-Kazaniach na niedziele i święta całego roku -1595 a w nich Kazania sejmowe-1597
-Proces konfederacyjej -1595
-Proces na konfederacyją- 1596
-Synod brzeski- 1597
-Dziękowanie kościelne za zwycięstwo multańskie- 1600
-Kazania o siedmi sakramentach- 1600
-Gratiae Deo actae ab ecclesia- 1601
-Wsiadane na wojnę kazanie- 1602
-Roczne dzieje kościelne- 1603
-C.Baroniusz, Roczne dzieje kościelne- 1603(przekład)
-Zawstydzenie arianów- 1604
-Pokłon Panu Bogu zastępów za zwycięstwo multańskie- 1605
-Na artykuł o jezuitach zjazdu sędomierskiego odpowiedź- 1606
-Żołnierskie nabożeństwo - 1606
-Dyskurs na konfederacyją - 1607
-Próba zakonu Societatis Iesu- 1607
-Zawstydzenie nowych arianów- 1608
-Wtóre zawstydzenie arianów, przeciw... Jaroszowi Moskorzewskiemu z Moskorzowa- 1608
-Areopagus- 1609
  -Kazania przygodne- 1610
-Wzywanie do pokuty obywatelów Korony Polskiej i W. Księstwa Litewskiego- 1610
-Na threny i Lament Theophila Orthologa- 1610
-Wzywanie do jednej zbawiennej wiary- 1611
-Na moskiewskie zwycięstwo kazanie- 1611
-Messyjasz nowych arianów- 1612

 

         Piotr Skarga w powstałych dziełach wyraziła się cała osobowość twórcy, człowieka wielkiego serca i wielkiego ducha, który całe swoje życie poświęcił trzem ideałom: miłości Boga, miłości Kościoła i miłości narodu. Obdarzony wspaniałą wymową jako kaznodzieja wywierał na słuchaczy wpływ tak potężny, że nazwano go "tyranem dusz ludzkich". Dzieła pisarskie Piotra Skargi były ściśle związane z jego działalnością religijną, społeczną i polityczną. Najważniejszym dziełem nadwornego kaznodziei są opublikowane w 1597 roku „Kazania sejmowe”.
Treść kazań łatwo trafiała do odbiorców. Kaznodzieja zawarł swoim dziele ocenę na temat sytuacji Rzeczpospolitej. Wymienił i scharakteryzował sześć najbardziej dokuczliwych problemów męczących Rzeczpospolitą. Problemami tymi były:
-Brak miłości do ojczyzny
-niezgody wewnętrzne
-tolerancja różnowierstwa
-ograniczenie i osłabienie władzy królewskiej
-niedobre, niesprawiedliwe prawo
-bezkarność występków przeciwko kościołowi, duchowieństwu i innym obywatelom Rzeczpospolitej
Skarga wykorzystywał swoje Kazania w celu pouczania wszystkich słuchaczy i doradzania jak naprawić problemy Rzeczpospolitej, aby naród dążył do doskonałości.
    
    Jedną z jego ważniejszych cech była gorliwość. W swoim życiu, pracował ciężko i dokładnie nad celami do których dążył, których się powołał.
Poświęcenie to najcenniejsza cecha którą posiadał, która wyróżnia go od większości społeczeństwa tamtych czasów.
Poświęcił on swoje życie, walce o wolną Polskę.
Jego zaangażowanie w sprawy polskiej polityki było bezinteresowne.
Robił to bez czerpania korzyści, co więcej był z tego powodu prześladowany i znienawidzony przez szlachtę polską, za głoszone przez niego przemówienia.Kierowały nim: miłość do Boga, kościoła i narodu.
Kierowany miłością, pragną nakierować Polskę na drogę chwały i wolności.
To właśnie dzięki wyżej wymienionym cechom zapisał się w kartach historii jako gorliwy, pobożny, może nie tyle kapłan co człowiek.
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jan Matejko - Kazanie Skargi (1862-1864)

Bibliografia

www.staropolska.pl/renesans/piotr_skarga/Skarga_biogram.html
pl.wikipedia.org/wiki/Piotr_Skarga_(kaznodzieja)
literat.ug.edu.pl/autors/skarga.htm
sciaga.nauka.pl/index.php/id=index/dept=...tr_Skarga__biografie
www.bryk.pl/lektury/piotr_skarga/kazania...iografia_autora.html
www.ares.za.pl/skarga/zyciorys/zyciorys.html
ksiazki.wp.pl/aid,5561,nazwisko,Piotr-Sk...or.html?ticaid=1bf24
sciaga.nauka.pl/index.php/id=index/dept=...tr_Skarga__biografie
panoramy.zbooy.pl/360/show.html?max=1&am...ta-skargi〈=p
digital.fides.org.pl/dlibra/doccontent?id=60&dirids=1
www.obc.opole.pl/dlibra/doccontent?id=1511&dirids=1
www.piotrskarga.pl/piotrskarga,78,57,0,1,C,c.html
portalwiedzy.onet.pl/20312,,,,skarga_piotr,haslo.html
dziedzictwo.ekai.pl/@@piotr_skarga

www.pawel.andrejew.com/piotr_skarga_jesuit_before_1612.jpg

www.naukowy.pl/encyklopedia/Piotr_Skarga_(kaznodzieja)

www.edukator.pl/portal-edukacyjny/renesans/511.html

Serwis rozdaje przeglądarkom bezpieczne ciasteczka.