Jak zbudować dobry akapit?
Co to jest akapit?
to wydzielony graficznie wcięciem lub ozdobnikiem fragment tekstu stanowiący podstawową, samodzielną jednostkę znaczeniową tekstu w rozprawce, eseju, felietonie, reportażu, recenzji i wielu innych gatunkach..
Rodzaje akapitów
- akapity zawierające nową myśl
- akapity powtarzające myśli z poprzednich akapitów
- akapity uszczegółowiające poprzedni(e) akapit(y)
- akapity uogólniajace poprzedni(e) akapit(y)
- akapity podsumowujące poprzedni(e) akapit(y)
- akapity dygresyjne
- akapity łącznikowe – zapewniające spójność pracy
Trójdzielna budowa akapitu - dla początkujących
wprowadzenie do akapitu
Pierwsze zdanie akapitu jest bardzo ważne, jest wprowadzeniem, które musi mieć swoje uzasadnienie w dalszej części akapitu. Najlepiej by zawierało w sobie argument, który w dalszej części jest rowijany i dowodzony. Jest również istotnym wyznacznikiem spójności pracy, dlatego powinno nawiązywać do poprzedniego akapitu, do tematu, tezy lub głównego problemu.
rozwinięcie akapitu
Następne zdania rozwijają jego treść. Zawierają one główną myśl zawartą w akapicie. Dlatego za niedopuszczalną manierę należy uznać zawieranie w akapicie więcej niż jednej myśli. Poprawnie skontruowane rozwinięcie akapitu będzie zawierało takie elementy, jak: dowody (co o tym świadczy?), motywy (dlaczego?), racje (co o tym sądzi bohater?), opinie (co o tym sądzą inni bohaterowie?).
podsumowanie akapitu
Ostatnie zdanie powinno mieć wartość podsumowującą, być wnioskiem cząstkowym (czyli najprościej pisząc: powinno zawierać odpowiedź na pytania: Jakie są tego konsekwencje? Co z tego wynika?) lub zawierać puentę. Warto zwrócić również uwagę na to, że powinno otwierać pole dla następnego akapitu. Taka konstrukcja zapewnia przejrzystość i logiczność wywodu; gwarantuje także spójność całej pracy.
Złożona budowa akapitu - dla zaawansowanych
Bardziej złożony akapit powinien uwzględniać następujące elementy i odpowiedzi na wskazane pytania (kolejność ma znaczenie):
- ARGUMENT: Co jest?
- DOWODY: Co o tym świadczy?
- MOTYWY: Dlaczego?
- RACJE: Co o tym sądzi bohater?
- OPINIE: Co sądzą o tym inni (bohaterowie)?
- WNIOSEK CZĄSTKOWY: Co z tego wynika? Jakie są tego konsekwencje?
Bibliografia:
Kuziak M., Rzepczyński S., Kasterski R., Jak pisać po polsku?, Bielsko-Biała 2004.
Tomczyk Marta: Jak czytać wiersze?, Bielsko-Biała: Park Sp. z o. o., 2007
M. Adamczyk, B. Chrząstowska, J. T. Pokrzywniak. Starożytność-oświecenie. Podręcznik literatury dla klasy pierwszej szkoły średniej, WSiP: Warszawa, 1995 r.