Jak napisać recenzję?

Recenzja - jak napisać?

Artykuł ma wyjaśnić co to jest recenzja, rozwiać wątpliwości dotyczące sposobu pisania recenzji i odpowiedzieć na pytania typu: czym jest recenzja? Jak pisać recenzję? Czy od siebie różnią się recenzja filmu, recenzja książki itp.? Co musi zawierać recenzja?

Recenzja - co to jest? (definicja recenzji)

publikowane w mas mediach sprawozdawcze lub/i krytyczne omówienie tekstu literackiego, spektaklu teatralnego, filmu, audycji radiowej, dzieła sztuki, wystawy, koncertu, pracy naukowej; przybiera różne formy od kilku zdań – do felietonu, eseju, rozprawy, studiów

Rodzaje recenzji:

recenzja informacyjna

• gatunki pokrewne: opis, streszczenie, opowiadanie, charakterystyka
• prezentuje problemowy aspekt danego zjawiska

recenzja felietonowa

• bliska felietonowi

recenzja eseistyczna

• podmiotowy punkt widzenia
• subiektywizm

Cechy recenzji:

całościowe ujęcie przedmiotu recenzji

• opis przedmiotu
• odkrycie prawideł dzieła
• porównanie go z innymi

ocena przedmiotu recenzji

• odpowiedź na pytanie czy twórca zrealizował w dziele swój zamiar
• zawiera sąd recenzenta
• wpływa na odbiór dzieła przez czytelników
• może także wpływać na autora recenzowanego przedmiotu
• powinna być uzasadniona
• powinna nawiązywać do określonej hierarchii wartości

subiektywizm recenzji

• autor wybiera przedmiot recenzji
• przedstawia przedmiot recenzji z własnej perspektywy
• stosuje własny dobór kryteriów (z powszechnie uznawanego zasobu, który jest uzasadniony)
• autor wykorzystuje własną wiedzę, wrażliwość, wykształcenie, gust, obycie, inteligencję.

aktualność recenzji

• odnosi się do zjawisk aktualnych, bieżących (kulturalnych, naukowych)
• ma skłonić do dyskusji nad swoim przedmiotem

specjalistyczna terminologia recenzji (związana z dziedziną przedmiotu)

Etapy pisania recenzji:

Wybór przedmiotu recenzji

Jeśli mamy taką możliwość najlepiej recenzować to, co nie jest nam obojętne

Zgromadzenie informacji o dziele

• jeśli jest adaptacją, tłumaczeniem, reinterpretacją musisz określić ich stosunek do pierwowzoru
• autor (reżyser, tłumacz, aktorzy, kompozytor itp.), tytuł, czas wydania, wydawnictwo (orkiestrę, wytwórnię filmową, nazwę teatru),
• losy dzieła po publikacji (recepcja, oceny krytyków, reakcja publiczności, wznowienia)
• kontekst biograficzny, historyczny, kulturowy recenzowanej publikacji

Ustalenie adresata recenzji (czytelnika)

• jeśli specjalista zajmujesz się najbardziej złożonymi aspektami z oczywistych dla niego rezygnując
• jeśli laik - nie przesadzaj z terminologią i nadmiernym wgłębianiem się w techniczne informacje

Określenie celu recenzji

• informacja (rozbudowa części sprawozdawczej)
• krytyka i ocena (rozbudowa oceny i jej uzasadnienia)

Pisanie recenzji:

• wstęp przedstawiający podstawowe informacje takie, jak: autor, tytuł,wydawnictwo (może również podkreślać walory artystyczne recenzji)
• wartościujące (pozytywnie lub negatywnie) przedstawienie głównych wątków, konstrukcji, artyzmu utworu; warto zwrócić uwagę na takie elementy, jak:

• obsada, aktorzy, gra aktorów, kreacje aktorskie
• scenografia, reżyseria, efekty specjalne, muzyka, obraz, montaż
• tematyka, kompozycja, język
• atmosfera, nastrój
• gatunek

• ocena

• może to być ocena porównawcza (poprzez porównanie do innych dzieł tego twórcy lub innych)
• możesz akcentować jego walory artystyczne
• możesz uwypuklić jego wartościowość
• możesz podkreślić jego walory

• emocjonalne
• estetyczne
• poznawcze

Negatywne słownictwo przydatne do oceny w recenzji

nudny, nieciekawy, pełen dłużyzn, powiało nudą, nie porwał, nieudolny, monotonny, długi, nużący, pozbawiony głębszego zamysłu, chaotyczny, niezrozumiały, sztampowy, koturnowy, kiepski, bez polotu, pozbawiony wartości, nie wyróżniający się,

Pozytywne słownictwo przydatne do oceny w recenzji

ciekawy, efektowny, interesujący, wciągający, nowatorski, tradycyjny, zaskakujący, emocjonujący, ekscytujący, zmienia sposób patrzenia na świat, dostarcza niezapomnianych wzruszeń, intrygująca akcja, nieoczekiwane zwroty akcji, wybitny, widowiskowy, obsypany nagrodami, z rozmachem, pobudzający wyobraźnię, brawurowy, znakomity, tajemniczy, poetycki, nastrojowy, liryczny, malarski, niezapomniany, pogodny, wesoły, historyczny, awangardowy, zwarty, oryginalny, przemyślany, trzymający w napięciu, dramatyczny

• uzasadnienie oceny

Korekta recenzji

Bibliografia dotycząca recenzji:

1. Głowiński M., Recenzja, w: Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska, Sławiński J., Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2000, s. 464.
2. Kuziak M., Rzepczyński S., Kasterski R., Jak pisać po polsku?, Bielsko-Biała, Park, 2004
3. Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin, 2004.