Figury retoryczne
W tym artykule znajduje się zebrana i usystematyzowana wiedza z podstaw retoryki. Znajdziesz tu wymienione i sklasyfikowane figury retoryczne. Wiele z nich zostało wyjaśnionych i sklasyfikowanych. Dzięki temu możesz wreszcie ogarnąć całość i zobaczyć jej strukturę, co mam nadzieję, pomoże Ci w nauce języka polskiego i pomyślnym zdaniu sprawdzianu, egzaminu lub matury.
Figury retoryczne - definicja
Sposoby kształtowania wypowiedzi wyróżnione i sklasyfikowane przez retorykę, poetykę i gramatykę. W sumie naliczono i sklasyfikowano ich około 200. W rzeczywistości jednak ich liczba jest nieograniczona, tak jak nieograniczone są możłiwości kreacji językowej.
Figury retoryczne dzielą się na:
figury myśli
taki sposób świadomego, celowego budowania wypowiedzi, który stanowi odstępstwo od najbardziej zwyczajnego, codziennego sposobu mówienia – w celu uwydatnienia pewnych treści;
jeśli w figurze myśli zamienimy słowa niczego to nie zmieni w jej wymowie.
więcej o figurach myśli w artykule: Figury myśli - definicja, typologia
figury kontaktu
- apostrofa (napomnienie, nagana, przestroga, groźba, przekleństwo, prośba o pomoc, zachęta, wyrażenie wahań, wyrażanie pragnień, składanie obietnic),
- pytanie (retryczne, rzeczywiste, rozumowanie, dialog pozorny)
figury emotywne
- wykrzyknienie,
- parrhesia,
- paradokson;
figury przytoczenia
- etopeja,
- fictio;
figury egzemplifikacyjne
- antyteza,
- explotio,
- evidentia,
- przykład;
figury kompozycyjne
- sentencja,
- slogan,
- rekapitulacja,
- subnexio,
- hysterologia;
figury słów
to ustalone sposoby łączenia wyrazów oraz sposoby zastępowania jednego wyrażenia innym w celu bardziej wyrazistego i skutecznego formułowania myśli;
jeśli zmienimy wyraz w figurze słów przestanie ona funkcjonować jako ta sama figura słów, może nawet przestać być figurą słów. Więcej o figurach słów znajdziesz w artykule: Figury słów - definicja i klasyfikacja
figury słów gramatyczne
ustalone sposoby łączenia wyrazóww celu bardziej wyrazistego i skutecznego formułowania myśli;
- przez dołączenie nowego elementu (anafora, epifora, polisyndeton, powtórzenie jako klamra, powtórzenie, symploke (anafora+epifora), epifraza)
- przez odjęcie elementu (asyndeton, zeugma syntaktyczna, elipsa)
- przez przestawienie, przegrupowanie (anastrofa, antymetabola, hyperbaton (inwersja - przesunięcie na początek lub na koniec najważniejszego elementu), chiazm, izoklon, paralelizm)
- przez celowe zastąpienie jednego elementu innym (anakolut, anapodoton, enallage)
figury słów semantyczne
sposoby zastępowania jednego wyrażenia innym w celu bardziej wyrazistego i skutecznego formułowania myśli;
- figury przez przyłączenie (paronomazja, poliptoton, diafora, dilogia, antanaklasis, synonimia, nagromadzenie, enumeracja, klimaks, gradacja, aliteracja, epitheton)
- figury przez odłączenie (ekwiwokacja, tmesis)
- figury przez sposób uporządkowania (hypallage, kontaminacja, kollokacja, sylecyzm, kalambur, adideacja, goldfish lingo)
- figury przez zastąpienie (tropy: hiperbola, ironia, litota, metafora, metonimia, synekdocha)