Jak napisać wywiad?

Wywiad - jak napisać?

Co to jest wywiad? - definicja

to zapis rozmowy w postaci wydrukowanej, cyfrowej, nagrania dźwiękowego lub dźwiękowo-wizualnego;

rozmowa ze znana osobistością, podana do wiadomości publicznej do druku, radia, telewizji, internetu

wywiad-rzeka

obszerna różnotematyczna rozmowa z ważną osobistością publikowana najczęściej w postaci osobnej książki

Cechy wywiadu:

• spontaniczność, naturalność (wywiad nie powinien być sztuczny)

• dialogowy charakter (wywiad ma charakter rozmowy dwóch osób)

• niejednorodność stylistyczna (fachowa terminologia, styl oficjalny i potoczny)

• synkretyzm (wywiad łączy w sobbie wiele tematów, dziedzin)

• cel wywiadu:

  • informacja o interesujących faktach

  • kreowanie wizerunku rozmówcy

  • pozyskiwanie czytelników

  • kształtowanie opinii, postaw odbiorców (najczęściej poprzez nakłonienie rozmówcy do skomentowania jakiegoś fragmentu rzeczywistości)

• perswazyjność (wywiad nie jest tylko informacyjnym gatunkiem)

• koncentracja wokół jednego tematu (mimo synkretyzmu wywiad powinien być skoncetrowany wokół jednego tematu)

• zawiera ciekawe informacje dla odbiorców (nudnego wywiadu nikt nie będzie czytał)

• rozmowa zmierza do jakiegoś uogólnienia (wywiad ma być z konkretną osobą, ale powinien odkrywać prawidłowości dla całej grupy)

• pośredniość - odbiorcą dla indagowanego jest szerokie audytorium a nie indagujący

• dziennikarz może przyjąć różne strategie:

  • pośrednik – dziennikarz jedynie rejestruje odpowiedzi

  • pośrednik-pomocnik – dziennikarz steruje rozmową, zadaje dodatkowe pytania

  • partnera-ucznia – dziennikarz gra osobę słabo zorientowaną w temacie

  • partnera-eksperta – dziennikarz wdaje się w polemiki, świetnie sie orientuje w temacie

  • partnera-reprezentanta opinii publicznej – żurnalista przywołuje obiegowe sądy

• poprzedzony jest krótką informacją o indagowanym (np. biogram) i okolicznościach wywiadu

   

Typy wywiadów:

• wywiad informacyjny – poświęcony faktom, wydarzeniom; wzbogaca wiedzę o świecie

• wywiad publicystyczny – prezentuje osobę i jej przekonania

• wywiad w postaci rozmowy - ciąg pytań i odpowiedzi

• wywiad w postaci konwersacji – wielotematyczna, dyskusja z luźno powiązanymi pytaniami (akcentuje błyskotliwość rozmówców)

• wywiad – kontrowersja – podkreśla sprzeczność racji, rozbieżność poglądów, napastliwy, brutalny

   

Etapy pracy nad wywiadem:

1. wybór indagowanego - musi to być osoba interesująca, ważna

2. określenie grupy odbiorców wywiadu
   

3. określenie celu wywiadu – ustalenie celu tego wywiadu, a tym samym kierunku, którym będzie zmierzała rozmowa

4. przygotowanie do wywiadu:

• zebranie informacji na temat indagowanego

• merytoryczne przygotowanie się do tematu wywiadu

• zebranie interesujących problemów, które warte są poruszenia

• sformułowanie pytań (uwzględniających zainteresowania odbiorców, cechy indagowanego, własne kompetencje) – pamiętaj, by odkrywały one coś nowego zarówno dla indagowanego, jak i dla odbiorców

• uzgodnienie terminu wywiadu z indagowanym

5. przeprowadzanie wywiadu:

• swobodna rozmowa

• sprzyjające warunki

• pytania muszą zaspokajać ciekawość odbiorców

• dynamiczność rozmowy

• dramatyzm wywiadu

• indagujący musi panować nad wywiadem i kontrolować jego tempo, przebieg, temat

• nie można dopuszczać do zbyt długich odpowiedzi indagowanego

• przydatne zwroty:

chciałbym zapytać; chciałbym się dowiedzieć, chciałbym zadać panu/i pytanie; czy mógłby pan odpowiedzieć na parę pytać dotyczących;mam do pana kilka pytań; czy mógłby pan zająć stanowisko/zdradzić swoją opinię/ustosunkować się/zabrać zdanie na temat/wyrazić własne zdanie

6. redakcja wywiadu (tylko wtedy, gdy nie są na żywo):

• korekta wywiadu - poprawienie błędów (w prasowych)- wycięcie w pozostałych formach wywiadu

• nadawanie ostatecznego kształtu (zadbaj, żeby wypowiedzi indagowanego oddawały jego charakter na poziomie językowym)

• zwroty przydatne do wywiadu:

rozmowa, dialog, dyskurs, dyskusja, pytanie, odpowiedź, replika, riposta

pytający, indagujący, przeprowadzający wywiad

pytany, indagowany, udzielający wywiadu, rozmówca

autoryzacja wywiadu – dobrym zwyczajem jest przed publikacją oddać wywiad do weryfikacji indagowanemu

publikacja wywiadu

Bibliografia:

1. Głowiński M., Wywiad, w: Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska, Sławiński J., Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2000, s. 471.

2. Kuziak M., Rzepczyński S., Kasterski R., Jak pisać po polsku?, Bielsko-Biała, Park, 2004.

3. Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin, 2004.