Słownik pojęć związanych z malarstwem - terminy potrzebne do analizy obrazu
barwy ciepłe
ożywiają, działają na nas pobudzająco (ciepłe); do barw ciepłych zaliczamy czerwoną i pomarańczową (oranż); optycznie przybliżają i powiększają.
barwy czyste
czerwona, żółta, niebieska, zieleń, oranż, fiolet, czyli wszystkie barwy podstawowe i pochodne.
barwy dopełniające
zmieszane razem dają barwę szarą (czerwona – zielona; niebieska – pomarańczowa; fioletowa – żółta)
barwy pochodne
zieleń, oranż, fiolet - pochodzą one z łączenia w pary barw podstawowych.
barwy podstawowe
czerwona, żółta, niebieska nie można ich uzyskać ze zmieszania innych barw. same zaś dają podstawę nowym barwom.
barwy zimne
uspokajają i koją (zimne); do barw zimnych zieloną i niebieską, optycznie oddalają i pomniejszają.
faktura
jest to cecha powierzchni. faktura może maskować, zmieniać, deformować, kryć budowę materii przedmiotu. fakturę widzimy okiem i sprawdzamy dotykiem. może być błyszcząca, lśniąca (wzrok) – gładka (dotyk). może być matowa (wzrok), szorstka (dotyk). w plastyce faktura zależy od tworzywa, techniki i indywidualnej woli artysty, przez ślad narzędzia (frottage, impast), sposób położenia farby lub kreski, od którego zależy powierzchnia plamy.
gama barw
zestaw barw jakie zostały użyte do namalowania obrazu. może być szeroka gama barw, wąska gama barw ciepłych, wąska gama barw zimnych
kompozycja dynamiczna
oparta jest na liniach skośnych. wyraża ruch, pęd, wzlot, spadanie, wszelką chwilowość sytuacji.
kompozycja otwarta
to taka, której oś nie jest wyraźnie zaznaczona, a granice obrazu ,,odcinają" ciąg dalszy, który możemy sobie wyobrazić, często przecinają one po prostu rzeczy czy postaci umieszczone na brzegach obrazu.
kompozycja statyczna
jest oparta na układach pionowych i poziomych. wyraża spokój, bezruch, trwałość, niezmienność.
kompozycja zamknięta
w całości ,,mieści się" na obrazie, nie ma swojego (niewidocznego) dalszego ciągu poza jego granicami i której oś można łatwo wyznaczyć.
perspektywa linearna, trójwymiarowa perspektywa, perspektywa zbieżna, perspektywa renesansowa
pozwala pokazać trójwymiarową przestrzeń na dwuwymiarowej płaszczyźnie obrazu. wszystkie linie prostopadłe do przedstawionego widoku zbiegają się w jednym punkcie na linii horyzontu, która zawsze znajduje się na wysokości oczu patrzącego. zbieganie się ku horyzontowi linii prostopadłych powoduje, że przedmioty wrysowane między te linie w miarę ich oddalania się maleją.
perspektywa malarska
to sposób wywoływania wrażenia głębi przez wykorzystanie właściwości barw. barwy gorące (ciepłe) oraz ciemne sprawiają wrażenie występowania do przodu, a barwy chłodne i jasne - cofania się w głąb.
perspektywa powietrzna
o zmianie barwy przedmiotów decyduje powietrze, które powoduje zmianę barw i zmniejsza ostrość przedmiotów znajdujących się w głębi obrazu. w efekcie przedmioty bliskie widzimy dokładnie ze szczegółami a dalsze tracą na wyrazistości.
przestrzeń
jest to całokształt obiektywnych stosunków wyrażających koordynację współistniejących materialnych obiektów
światłocień
służy odtworzeniu trójwymiarowości świata na obrazie. uzyskujemy go stopniując walor. części przedmiotów, które są skierowane do światła, mają walor najsłabszy (są najjaśniejsze), te zaś, które są od światła odwrócone mają walor najmocniejszy (są najciemniejsze). części przedmiotów, które są ustawione względem światła bokiem lub pod kątem, mają walor pośredni, łagodnie przechodzą od mocnego do słabego.
układ kolisowy
ukazuje głębię przez odpowiednie ustawienie przedmiotów. bliższe przedmioty, przysłaniają częściowo te, które znajdują się za nimi.
układ rzędowy
polegał na umieszczaniu rzeczy odleglejszych ponad tymi, które znajdowały się bliżej.
walor
to cecha różniąca barwy pod względem ilości odbijanego przez nie światła (jaśniejsza – odbija go więcej – ma więc słaby walor i wywołuje radosny nastrój, ciemniejsza – mniej, ma więc mocny walor i wywołuje nastrój powagi. im bardzie barwa jest mniej rozcieńczona- namalowana gęstą farbą, tym jej walor jest mocniejszy, bo barwa jest nasycona.
względność barw
zasada, wg której temperatura barw zależy od barwy sąsiedniej.