Renesans. Sztuka renesansu (odrodzenia)
Sztuka renesansu (odrodzenia): malarstwo renesansowe, rzeźba renesansowa.
Artyści włoscy nigdy nie zrozumieli do końca istoty stylu gotyckiego. Zaczęli tworzyć w XV w. sztukę opartą na nowym widzeniu świata oraz inspirowaną antykiem. Sztuka renesansu charakteryzowała się dążeniem do piękna przy zachowaniu harmonii proporcji, równowagi form oraz klarownej, symetrycznej kompozycji. Wybitnym przedstawicielem wczesnego renesansu był Sandro Botticelli. Jego „Narodziny Wenus"jest pełnym wdzięku i poezji obrazem, który reprezentuje umiłowanie mitologii i zainteresowanie filozofią mistyczną oraz w najpełniejszy sposób odzwierciedla intelektualny klimat Florencji.
Na okres renesansu dojrzałego przypada twórczość wielkiej trójki: Leonarda da Vinci, Rafaela, Michała Anioła.
Leonardo da Vinci
Malarstwo Leonarda da Vinci jest subtelne i pełne wdzięku. Arcydziełem jego wykonanym techniką sfumato jest najbardziej znany obraz świata, czyli „Mona Liza". Najsłynniejszy obraz świata przedstawia młodą kobietę o zagadkowym, niepowtarzalnym uśmiechu, który od wieków intryguje nie tylko historyków sztuki. Sławą dorównuje „Monie Lizie" fresk „Ostatnia wieczerza" .Leonardo pisał, że trzeba malować tak, aby „z ruchów odgadnąć ducha". W tym fresku widać to doskonale, gdyż każda z postaci jest bardzo wyrazista i ma swój niepowtarzalny charakter.
Michał Anioł
Renesansowy antropocentryzm najsilniejszy wyraz znalazł w twórczości Michała Anioła, jednego z największych artystów, jacy kiedykolwiek żyli. Jego największym dziełem malarskim była dekoracja Kaplicy Sykstyńskiej. Na fikcyjnych gzymsach siedzą piękni, nadzy młodzieńcy, którzy należą do najwspanialszych aktów renesansu i które wywołały liczne naśladownictwa. Pomimo namalowania około dwustu postaci Michał Anioł uniknął monotonii: stworzył nieprzebraną skarbnicę póz. To monumentalne dzieło jest czymś wyjątkowym w historii sztuki. Drugie monumentalne dzieło artysty to „ Sąd Ostateczny", z którego emanuje groza i tragizm. Nie ma tu już harmonii, i umiaru; wbrew zasadom klasycznym górna część fresku jest cięższa od dolnej. Jednak Michał Anioł był przede wszystkim rzeźbiarzem , a jego do jego arcydzieł zaliczyć należy „Pietę", z Bazyliki Świętego Piotra, która jest dziełem misternie wykończonym do ostatniego szczegółu oraz „Dawid", słynny posąg, który stanowi symbol sztuki florenckiej.
Rafael
Najczystszą postać dojrzałego renesansu reprezentuje Rafael. Malarstwo Rafaela w najczystszy sposób oddawało ducha antyku- cechowało się ono spokojem i harmonią, nawet jeżeli przedstawiało sceny dynamiczne. Jego obrazy „Madonny", ludzkie i czułe, chociaż bardzo czyste i wyidealizowane, rozpoczęły tradycję, która miała trwać wieki. Do najsłynniejszych dzieł zaliczają się freski w stanzach, a wśród nich „Szkoła ateńska", najbardziej klasyczne w duchu dzieło dojrzałego renesansu.
Wspaniałe dzieła mistrzów renesansowych znalazły w XVI wieku licznych naśladowców w całej Europie. Wytworzone w okresie renesansu środki artystyczne były podstawą rozwoju sztuki aż do XX wieku.
Mathis Grünewald
Renesans Europy Północnej reprezentuje Mathis Grünewald. Sławę zawdzięcza ołtarzowi z Isenheim, w którym przedstawił najbardziej wstrząsającą scenę „Ukrzyżowania", jaka kiedykolwiek powstała w malarstwie. Artysta dążył do jak najsilniejszego emocjonalnego poruszenia widza poprzez świadomą deformację i odrażającą brzydotę okaleczonego ciała Chrystusa.
Diego Velázquez
Również szesnastowieczna Hiszpania przeżywała swój „złoty wiek"- czas rozkwitu sztuki i kultury. Powszechnie uważa się Diego Velázqueza za najwybitniejszego malarza swojej epoki. Jego najsłynniejszym dziełem, uważanym obecnie za największe osiągnięcie hiszpańskiego malarstwa XVII stulecia, są „Damy dworu". Dzieło to zawdzięcza swoją sławę niezwykłemu punktowi widzenia, z jakiego namalowano królewską rodzinę i dworki. Obraz przedstawia samego artystę w trakcie portretowania pary królewskiej. Niewyraźne odbicie władców widoczne jest jedynie w lustrze w głębi pokoju, zaś całość widziana jest niejako oczyma króla.