Sprawozdanie w prasie sportowej XX wieku. Język i struktura gatunku.
Zakończenie
Zmian, jakie zaszły w obrębie badanego tu gatunku nie można określić mianem rewolucyjnych. Ich kierunek należy jednak uznać za wyraźny i konsekwentnie realizowany przez sprawozdania z kolejnych lat.
Jeśli chodzi o kompozycję, w ciągu wieku zwiększa się rola podziału tekstu na lid i korpus oraz konstruowania kolejnych akapitów w taki sposób, by ich pierwsze zdania składały się na logiczne streszczenie sprawozdania.
W zakresie składni zmiany dotyczą przede wszystkim zmniejszającego się udziału w tekście zdań pojedynczych na rzecz wypowiedzeń dwukrotnie złożonych. Nie zwiększa to „intelektualizacji” tekstu, a z pewnością zwiększa jego obrazowość, tym bardziej, że tam, gdzie szybki bieg wypadków nie pozwala na szczegółowy opis wykorzystywane są równoważniki zdań i krótkie zdania proste.
Badając słownictwo występujące w sprawozdaniach sportowych, stwierdzić można zwiększanie się liczby elementów decydujących o obrazowości tekstu: leksemów wartościujących (nie wpływających przy tym na subiektywność przekazu) i czasowników czynnościowych.
W zakresie wykorzystywanych środków stylistycznych uwagę zwraca przede wszystkim zwiększająca się ilość metafor, które pozwalają przedstawić przebieg zawodów w obrazowy (a zarazem skrótowy) sposób. Należy również podkreślić, że przenośnie i porównania coraz częściej pojawiają się w nagłówkach sprawozdań.
Przedstawione powyżej wnioski dotyczące realizacji wyznaczników gatunkowych, składni i słownictwa pokazują, że zmiany, jakie zaszły w obrębie badanego gatunku należy wiązać przede wszystkim ze znacznym postępem technicznym i zwiększającą się konkurencją na rynku mediów.
Największe różnice pomiędzy tekstami z poszczególnych okresów dotyczą sposobu przedstawiania wydarzeń w porządku chronologicznym. W drugiej połowie minionego stulecia zmniejsza się znaczenie gazet i czasopism jako źródła pierwszej informacji sprawozdawczej i choć telewizja nie powoduje zaniku prasy, to jednak z pewnością zmienia jej rolę i zadania, także w zakresie formuły sprawozdań jako tekstów. Zjawisko te dotyczy również miłośników sportu, którzy z przebiegiem interesujących ich zawodów zapoznają się przeważnie podczas bezpośrednich relacji radiowych i telewizyjnych. Poza tym wyniki rozgrywek są praktycznie nieustannie podawane w sportowych serwisach informacyjnych i dostępne na stronach telegazety i internetu. Wszystko to powoduje, że czytelnik prasy sportowej rzadko czyta sprawozdanie prasowe, nie znając wyników rozegranych zawodów, a w związku z tym zachowywanie w sprawozdaniach czasowego następstwa zdarzeń nie wydaje się konieczne.
Prasa nigdy nie dorówna telewizji pod względem obrazowości i dynamiki przedstawianego przebiegu zawodów sportowych. Nadawca może jednak umieścić w sprawozdaniu prasowym szereg czynników zwiększających jego atrakcyjność. Tłumaczy to rosnącą w ciągu wieku ilość elementów wpływających na obrazowość tekstu. Poza tym wydaje się bardzo prawdopodobnym, że czytelnik, który zetknie się z ciekawym przedstawieniem interesującego go wydarzenia w danym czasopiśmie, przy następnej okazji sięgnie po sprawdzone już źródło informacji.
Sprawozdanie sportowe na tle wielu podobnych tekstów prasowych wyróżnić może się przede wszystkim intrygującym nagłówkiem i przyciągającym uwagę graficznym układem tekstu. Może się bowiem zdarzyć, że zaintrygowany tytułem miłośnik sportu (a nawet laik) przeczyta dane sprawozdanie tylko dlatego, że zaciekawił go jego nagłówek lub informacje zawarte w lidzie. Dlatego w ciągu minionego stulecia zwiększa się rola czynników, które w jakikolwiek sposób skupiają na sobie wzrok odbiorcy.
Ze względu na zróżnicowanie wypowiedzi dziennikarskich należy mówić raczej o stylu poszczególnych gatunków, niż o stylu prasy w ogóle (por. Pisarek 1988, s. 120-122). Sprawozdania, które ukazały się w prasie sportowej XX wieku, charakteryzują się dużą liczbą zdań pojedynczych i dwukrotnie złożonych oraz małą ilością wypowiedzeń innych, niż oznajmujące. Poza tym zawierają niewiele modalizatorów i leksemów wartościujących, występuje w nich również szereg elementów zwiększających obrazowość wypowiedzi.
Należy też zauważyć, że pomiędzy badanymi tekstami występują różnice w zakresie ortografii i morfologii. Są one jednak związane z kolejnymi etapami rozwoju polszczyzny, a nie samych sprawozdań sportowych i dlatego nie zostały tu szerzej przedstawione. Nie zostały tu również zbadane fotografie ilustrujące przedstawiane wydarzenia, których znikoma ilość nie pozwoliłaby na dokonanie zadowalających uogólnień. Trzeba jedynie poprzestać na stwierdzeniu, że sprawozdania sportowe nie są z reguły opatrzone zdjęciami. Fakt ten można tłumaczyć brakiem odpowiedniego sprzętu (zwłaszcza na początku XX wieku), choć również ograniczoną ilość miejsca na stronach czasopism.
Prasowe sprawozdania sportowe można uznać za typowych reprezentantów badanego gatunku. Posiadają one wszystkie podstawowe i obligatoryjne cechy wzorca, które w ciągu wieku ulegają przekształceniom, spowodowanym zwłaszcza specyfiką przedstawianych wydarzeń i rozwojem środków masowego przekazu.
Jeśli chodzi o kompozycję, w ciągu wieku zwiększa się rola podziału tekstu na lid i korpus oraz konstruowania kolejnych akapitów w taki sposób, by ich pierwsze zdania składały się na logiczne streszczenie sprawozdania.
W zakresie składni zmiany dotyczą przede wszystkim zmniejszającego się udziału w tekście zdań pojedynczych na rzecz wypowiedzeń dwukrotnie złożonych. Nie zwiększa to „intelektualizacji” tekstu, a z pewnością zwiększa jego obrazowość, tym bardziej, że tam, gdzie szybki bieg wypadków nie pozwala na szczegółowy opis wykorzystywane są równoważniki zdań i krótkie zdania proste.
Badając słownictwo występujące w sprawozdaniach sportowych, stwierdzić można zwiększanie się liczby elementów decydujących o obrazowości tekstu: leksemów wartościujących (nie wpływających przy tym na subiektywność przekazu) i czasowników czynnościowych.
W zakresie wykorzystywanych środków stylistycznych uwagę zwraca przede wszystkim zwiększająca się ilość metafor, które pozwalają przedstawić przebieg zawodów w obrazowy (a zarazem skrótowy) sposób. Należy również podkreślić, że przenośnie i porównania coraz częściej pojawiają się w nagłówkach sprawozdań.
Przedstawione powyżej wnioski dotyczące realizacji wyznaczników gatunkowych, składni i słownictwa pokazują, że zmiany, jakie zaszły w obrębie badanego gatunku należy wiązać przede wszystkim ze znacznym postępem technicznym i zwiększającą się konkurencją na rynku mediów.
Największe różnice pomiędzy tekstami z poszczególnych okresów dotyczą sposobu przedstawiania wydarzeń w porządku chronologicznym. W drugiej połowie minionego stulecia zmniejsza się znaczenie gazet i czasopism jako źródła pierwszej informacji sprawozdawczej i choć telewizja nie powoduje zaniku prasy, to jednak z pewnością zmienia jej rolę i zadania, także w zakresie formuły sprawozdań jako tekstów. Zjawisko te dotyczy również miłośników sportu, którzy z przebiegiem interesujących ich zawodów zapoznają się przeważnie podczas bezpośrednich relacji radiowych i telewizyjnych. Poza tym wyniki rozgrywek są praktycznie nieustannie podawane w sportowych serwisach informacyjnych i dostępne na stronach telegazety i internetu. Wszystko to powoduje, że czytelnik prasy sportowej rzadko czyta sprawozdanie prasowe, nie znając wyników rozegranych zawodów, a w związku z tym zachowywanie w sprawozdaniach czasowego następstwa zdarzeń nie wydaje się konieczne.
Prasa nigdy nie dorówna telewizji pod względem obrazowości i dynamiki przedstawianego przebiegu zawodów sportowych. Nadawca może jednak umieścić w sprawozdaniu prasowym szereg czynników zwiększających jego atrakcyjność. Tłumaczy to rosnącą w ciągu wieku ilość elementów wpływających na obrazowość tekstu. Poza tym wydaje się bardzo prawdopodobnym, że czytelnik, który zetknie się z ciekawym przedstawieniem interesującego go wydarzenia w danym czasopiśmie, przy następnej okazji sięgnie po sprawdzone już źródło informacji.
Sprawozdanie sportowe na tle wielu podobnych tekstów prasowych wyróżnić może się przede wszystkim intrygującym nagłówkiem i przyciągającym uwagę graficznym układem tekstu. Może się bowiem zdarzyć, że zaintrygowany tytułem miłośnik sportu (a nawet laik) przeczyta dane sprawozdanie tylko dlatego, że zaciekawił go jego nagłówek lub informacje zawarte w lidzie. Dlatego w ciągu minionego stulecia zwiększa się rola czynników, które w jakikolwiek sposób skupiają na sobie wzrok odbiorcy.
Ze względu na zróżnicowanie wypowiedzi dziennikarskich należy mówić raczej o stylu poszczególnych gatunków, niż o stylu prasy w ogóle (por. Pisarek 1988, s. 120-122). Sprawozdania, które ukazały się w prasie sportowej XX wieku, charakteryzują się dużą liczbą zdań pojedynczych i dwukrotnie złożonych oraz małą ilością wypowiedzeń innych, niż oznajmujące. Poza tym zawierają niewiele modalizatorów i leksemów wartościujących, występuje w nich również szereg elementów zwiększających obrazowość wypowiedzi.
Należy też zauważyć, że pomiędzy badanymi tekstami występują różnice w zakresie ortografii i morfologii. Są one jednak związane z kolejnymi etapami rozwoju polszczyzny, a nie samych sprawozdań sportowych i dlatego nie zostały tu szerzej przedstawione. Nie zostały tu również zbadane fotografie ilustrujące przedstawiane wydarzenia, których znikoma ilość nie pozwoliłaby na dokonanie zadowalających uogólnień. Trzeba jedynie poprzestać na stwierdzeniu, że sprawozdania sportowe nie są z reguły opatrzone zdjęciami. Fakt ten można tłumaczyć brakiem odpowiedniego sprzętu (zwłaszcza na początku XX wieku), choć również ograniczoną ilość miejsca na stronach czasopism.
Prasowe sprawozdania sportowe można uznać za typowych reprezentantów badanego gatunku. Posiadają one wszystkie podstawowe i obligatoryjne cechy wzorca, które w ciągu wieku ulegają przekształceniom, spowodowanym zwłaszcza specyfiką przedstawianych wydarzeń i rozwojem środków masowego przekazu.