Puzzle
Kiedy zaczynasz się uczyć jakiegoś przedmiotu, poproś nauczyciela, trenera o to żeby przedstawił w punktach zarys całej wiedzy, którą trzeba opanować i przedstawił etapy, z których będzie składała się nauka. Jak będziesz miał obraz całości, łatwiej będzie Ci się uczyć i zmotywować do dalszej nauki.
Pytaj
Jeśli się chcesz czegoś nauczyć, coś zrozumieć, musisz o to zapytać. To najłatwiejszy sposób na zdobycie nowej wiedzy, uzupełnienie starej, utrwalenie wiedzy, zrozumienie zdobytych informacji. Pytanie to działanie, a działanie ułatwia zapamiętywanie.
Pamiętaj jednak, żeby pytać właściwych ludzi. Pytaj mądrzejszych od siebie, pytaj specjalistów, nauczycieli, bibliotekarzy, firm, autorytetów w jakiejś dziedzinie. Możesz pytać osobiście, możesz pytać telefonicznie, możesz zapytywać drogą mailową. Nie bój się pytać i ucz się od najlepszych.
Notuj
Staraj się samodzielnie notować. Notując, korzystaj z różnorodnych form notatki. Dostosuj formę notatki do materiału. Wyróżniaj najważniejsze fragmenty. Nie korzystaj z cudzych notatek, chyba żeby uzupełnić swoją notatkę. Więcej o notowaniu odnajdziesz w artykule: Jak notować?
Działaj
Zaangażuj się w lekcję: uważnie słuchaj, zgłaszaj się, odpowiadaj, pytaj, dyskutuj, potraktuj zdobywanie wiedzy, jak zabawę. Jeśli czegoś słuchasz, zapamiętujesz 20%, ale jak sam się angażujesz i to robisz – zapamiętujesz 80%. Co Ci się bardziej opłaca?
Wielu spośród moich uczniów narzeka, że nie ma na nic czasu. Czy Tobie również brakuje czasu? Jeśli tak to zadaj sobie pytanie: czy czas na lekcji wykorzystujesz optymalnie, czy go zwyczajnie marnujesz? Kiedy uczę, widzę jak ogromna rzesza uczniów, sama wyłącza się z lekcji, z której niewiele potem pamięta i marnuje swój wolny czas, by nadrobić zaległości, robiąc je tym samym z innych przedmiotów. Przecież to zachowanie nie tylko absurdalne, ale w gruncie rzeczy autodestrukcyjne.
Działanie obejmuje również ćwiczenie umiejętności, które masz zdobyć.
Baw się
Zapomnij o nauce na poważnie. Staraj się układać wesołe historyjki, wykorzystuj humor, śmiech w procesie nauki. Bierz przykład z małych dzieci. Każdą naukę traktują jak zabawę, grę i nigdy się nie nudzą i nie tracą motywacji do nauki. Graj w różne gry (wymyślaj je sam), które polegają na wykorzystaniu wiedzy. Wypełniaj quizy tematyczne.
Zrozum
Rozumienie jest fundamentem trwałego zapamiętania, czyli dobrego uczenia się. Umożliwia kojarzenie, organizację informacji oraz podtrzymanie całej konstrukcji (w razie zapomnienia elementu). Za wszelką cenę musisz rozumieć materiał, który masz zapamiętać. Uwierz mi, to znacznie przyspiesza proces zapamiętywania i ułatwia proces przypominania. Dzięki rozumieniu Twoja wiedza będzie stanowiła całość, a wtedy jedne elementy będą kojarzyć się z innymi i przypominać zapomniane informacje.
Jednak, aby zapamiętać informacje, wcale nie trzeba rozumieć wkuwanego materiału. Wystarczy zakuć, czyli powtórzyć kilkanaście – kilkadziesiąt razy. Każdy pewnie słyszał o 3xZ (Zakuj, Zdaj, Zapomnij), niektórzy studenci praktykują jeszcze zasadę 4xZ.
Uczenie się bez zrozumienia materiału jest strasznym marnotrawstwem czasu i energii, w następnym dniu po sprawdzianie, teście, egzaminie zapomina się najmniej 50% tak zdobytego materiału, po dwóch dniach – 70%. Takie straty skutecznie zniechęcają do nauki i budzą wstręt do szkoły. Dlatego zachęcam Cię do bezkompromisowego dążenia do pełnego zrozumienia zdobywanej wiedzy. Jeśli zrozumiesz informację, którą masz zapamiętać, możesz ją prawidłowo skojarzyć, przyporządkować do właściwych kategorii, czyli mówiąc wprost sprawić, że będzie ona powiązana z wieloma innymi informacjami oraz łatwa do przypomnienia i odtworzenia. Jak już zrozumiesz, trudno Ci będzie zapomnieć daną informację, ale niestety jest to nadal możliwe, no, chyba że utrwalisz zdobytą wiedzę. Mam nadzieję, że rozumiesz teraz, że wysiłek włożony w zrozumienie wiedzy jest dobrą inwestycją w siebie.
sprawdź czy rozumiesz
- Rozumiesz, jeśli potrafisz wskazać, przyczyny, mechanizm i konsekwencje, czyli odpowiedzieć na trzy pytania:
- Dlaczego tak się stało?
- Jak to się dzieje?
- Jakie są tego konsekwencje?
- Narysuj schemat, zrób model tego zjawiska.
- Powiedz to, a najlepiej zapisz własnymi słowami.
Kategoryzuj
(grupowanie podobnych elementów w klasy, kategorie na zasadzie podobieństwa) ułatwia zapamiętywanie i wiąże się ze zrozumieniem relacji między informacjami. Kiedy informacje są powiązane ze sobą, przypominając sobie jedną, przypomnisz sobie automatycznie te, które są z nią związane.
Skojarzenia
„Im więcej informacji łączysz, tym więcej zapamiętujesz" Jeannette Vos
Jak już zrozumiesz zdobytą wiedzę, powiąż ją z informacjami, które już posiadasz z tej samej dyscypliny – w ten sposób sprawisz, że ogarniesz cały dział wiedzy – dostrzeżesz, że te wszystkie stanowią spójny system i lepiej go zrozumiesz. Warto kojarzyć nową wiedzę ze starymi informacjami, bo to niewiele kosztuje, a pozwala zapamiętać na zawsze. Im więcej skojarzeń sobie uświadomisz, tym silniej i bardziej wszechstronnie utrwalisz zdobytą wiedzę. Słowem im więcej wiesz, tym łatwiej się uczysz i łatwiej przypominasz potrzebne informacje.
Nasza pamięć działa podobnie jak Internet. Każda strona – informacja jest skojarzona z innymi witrynami – informacjami szeregiem odsyłaczy. W efekcie daje nam to ogromną sieć, która pozwala odnaleźć jedną informację na wiele sposobów, dojść do niej różnymi drogami.
Nasza pamięć jest jak sieć rybacka ukryta pod powierzchnią wody. Wyobraź sobie, że chwytasz jeden węzeł z całej sieci - jedną informację i ciągniesz go w górę. Przypominając sobie jedną informację, przypominasz sobie jednocześnie kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset, a nawet kilka tysięcy innych informacji, które są z nią powiązane. Najlepsze jest jednak to, że robisz to bez najmniejszego trudu, a efekt daje duuużą satysfakcję z szerokości, głębokości i dostępności własnej wiedzy.
możliwości wykorzystania skojarzeń:
- skojarzenia fizyczne – prawa ręka – ta, którą się podaje na powitanie
- skojarzenia wizualne – skojarzenie obrazu z informacją
- łańcuch skojarzeniowy – historyjka konkretyzujące abstrakcyjne pojęcia, pozwala zapamiętać informacje we właściwej kolejności.
- akronim
- wyraz - ułóż wyraz złożony z pierwszych liter pojęć, które musisz zapamiętać
- zdanie - ułóż zdanie, w którym każdy wyraz zaczyna się na literę, na którą zaczyna się pojęcie, które musisz zapamiętać.
Pamiętaj, że najłatwiej zapamiętujemy wyjątkowe, śmieszne, przerażające itp., ale co zrobić, kiedy wiedza w szkole nie zawsze taka jest? To proste: nadaj tym informacjom wyjątkowy, zabawny charakter. Twierdzenie, że dualizm występuje w filozofii Platona, do którego sięga św. Augustyn i Arystotelesa, z którego korzysta św. Tomasz, jest trudne do zapamiętania, ale jak wyobrazisz sobie, że Platon gra w „ene, due, rabe" ze św. Augustynem, a Arystoteles ze św. Tomaszem, a wszyscy bawią się, zaśmiewając przy tym do rozpuku, jak dzieci, to do końca życia zapamiętasz te i wszystkie inne informacje.
Warto więc kojarzyć nowe informacje ze starymi, wykorzystując związki logiczne, bo dzięki temu świeże informacje są trwale związane z utrwalonymi już wcześniej i łatwiej dostępne, gdy ich potrzebujemy.
Ucz innych
Najskuteczniejszą metodą utrwalania zdobytej wiedzy jest uczenie innych. Jeśli jest w klasie uczeń, który nie radzi sobie z nauką najlepiej, pomagając mu, możesz mieć z tego nie mniejsze korzyści niż on.
Główna zasada
Każda dyscyplina wiedzy ma jedną główną zasadę lub kilka podstawowych zasad, które pozwalają zminimalizować ryzyko porażki i jednocześnie zwiększyć szansę na sukces. Odnajdź te zasady i staraj się ich przestrzegaj.
Planuj
Pytaj nauczyciela o, to kiedy będzie sprawdzał wiedzę, żebyś mógł się jak najlepiej przygotować do sprawdzianu. Poznane terminy wyraźnie oznacz sobie w kalendarzu, organizerze (w komórce ustaw kilka przypomnień z odpowiednim wyprzedzeniem). Podziel materiał na mniejsze partie i zaplanuj sobie uczenie się. Po czym, konsekwentnie realizuj etap po etapie.
Szybkie czytanie
Naucz się lepiej i szybciej czytać. Zacznij czytać świadomie i celowo. Więcej informacji o tym jak czytać szybciej i lepiej znajdziesz w artykule: Jak czytać, by rozumieć?
Muzyka
Wykorzystuj muzykę do zrelaksowania się przed nauką, a zwłaszcza przed powtarzaniem wiedzy. Nie każda muzyka się do tego nadaje. Pamiętaj, że wybierając muzykę, której słuchasz, wpływasz na swój nastrój. Więcej o muzyce sprzyjającej nauce znajdziesz w artykule: Muzyka ułatwiająca uczenie się
Powtarzaj
Systematyczne powtarzanie to nie luksus zarezerwowany dla najlepszych uczniów, na których słabych i średnich nie stać. To podstawa skutecznej nauki. Powtarzanie utrwala zdobytą wiedzę. Powinni sobie ten fakt uświadomić zwłaszcza Ci, którym w szkole nie najlepiej się wiedzie, bo brak systematycznych powtórek jest pierwszą przyczyną szkolnych klęsk.
Powtarzanie nie musi być wcale udręką, która codziennie zabiera wiele godzin. Wystarczy codziennie poświęcić najwyżej 5 minut na każdy przedmiot, aby być zawsze przygotowanym do wykazania się wiedzą nie z 3 ostatnich, ale z kilku, kilkunastu ostatnich lekcji. Przygotowanie do sprawdzianu, pracy klasowej lub egzaminu nie stanowi wówczas większego wyzwania.
Tylko powtarzanie pozwala utrwalić zdobytą wiedzę. Trzeba jednak wiedzieć, kiedy powtarzać żeby zmaksymalizować skuteczność.
kiedy najlepiej powtarzać wiedzę?
- Powtórz natychmiast po lekcji.
- Koniecznie powtórz świeżo zdobytą wiedzę przed snem.
- Powtórz na następny dzień.
- Powtórz za tydzień.
- Powtórz za miesiąc.
- Powtórz przed lekcją, sprawdzianem, egzaminem.
Jak najlepiej powtarzać
Trzeba również wiedzieć jak powtarzać. Najlepszym sposobem na pierwsze powtórzenie wiadomości jest sporządzenie mapy mentalnej obejmującej poznany zakres materiału. Gdy masz już zrobioną mapę mentalną, następne powtórzenia zabierają nie więcej niż kilkadziesiąt sekund. Podobnie, gdy powtarzasz wiedzę z całego działu, dobrze jest sobie zrobić mapę mentalną, która zbierze wszystkie podstawowe zagadnienia w całość.
Ponieważ tworzenie mapy mentalnej jest trudne i czasochłonne proponuję, by skorzystać z darmowego programu FreeMind, który przyspieszy i ułatwi ten proces. Potem taką mapę możesz sobie wydrukować i powiesić na ścianie.
Powtarzając pytaj się o poszczególne fragmenty wiedzy - w ten sposób aktywizujesz swoją wiedzę.
Daty i liczby
Aby zapamiętać długie liczby i dokładne daty musisz zakodować cyfry do liter, np.:
0 – z;
1 – d;
2 – n;
3 – m;
4 – r;
5 – p;
6 – c;
7 – f;
8 – s;
9 – g.
Ten kod możesz oczywiście zmienić na bardziej dopasowany do siebie, chodzi o to żeby litery jak najlepiej kojarzyły Ci się z cyframi. Ważne żeby tego kodu się nauczyć do perfekcji. Teraz wystarczy zakodować datę lub liczbę do spółgłosek, międze nie wstawić samogłoski, by powstały wyrazy (najlepiej konretne rzeczy).
Przykłady
1848 - Wiosna ludów => dsrs - Wiosna ludów => deszcz rysa Wiosna ludów; żeby jednak łątwo to zapamiętać trzeba to ułożyć w ciąg skojarzeniowy, albo zabawną historyjkę np. deszcz porysował wiosnę ludom.
1834 - Kordian =>dsmr Kordian => Słowacki za napisanie Kordiana dostał mur
3,14159 26535 - liczba pi => 3 d r d p g n c p m p => 3 drzewa dopadły gnidę z cepem i mapą