Inny świat. Inżynier Sadowski - bolszewik
Artykuł zawiera charakterystykę inżyniera Sadowskiego i biografię inżyniera Sadowskiego - postaci z powieści Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Inny świat. Inżynier Sadowski przedstawiony został przez autora w trakcie pobytu w Jercewie (patrz: Grudziński - biografia w punktach).
Inny świat. Inżynier Sadowski- charakterystyka
Sadowski był inżynierem ceramikiem:
„Inżynier ceramik Sadowski".
Charakterystyka Sadowskiego na podstawie relacji z innymi:
Relacje z Grudzińskim:
„najlepszy mój przyjaciel"
„wyrwał mi raz na opustoszałym pomoście obok kuchni blaszanki z zupą"
Relacje z Dimką:
„Dimka odnosił się do niego z nie ukrywaną niechęcią, nadając jej niekiedy bez powodów akcenty polityczne".
„Pomiędzy nim a Dimką istniał w Trupiarni rodzaj cichej, ale zaciekłej rywalizacji, obaj bowiem uchodzili za najwytrwalszych żebraków na kuchni i nieraz zapewne wchodzili sobie wzajemnie w drogę".
Był wyznawcą komunizmu:
„stary komunista"
„towarzysz młodzieńczych lat Lenina"
„Na sianokosach zaprzyjaźniłem się ze starym bolszewikiem, Sadowskim".
„Sadowski pozostał bowiem komunistą, a raczej człowiekiem, który jest już za stary, aby się cofnąć, i dochowuje ślepo wiary swoim dawnym przekonaniom, (...) »Gdybym i w to przestał wierzyć - mówił mi często - nie miałbym po co żyć«. »To« oznaczało w praktyce głębokie przywiązanie do tradycji »starej gwardii« - głównie Lenina i Dzierżyńskiego - oraz błysk nienawiści w oczach, gdy mowa była o Stalinie. Lenin - opowiadał mi - ostrzegał często przed śmiercią swych starych towarzyszy, że »ten chytry Gruzin, który lubił przepieprzony i przesolony szaszłyk barani, przesoli również i przepieprzy Rewolucję«".
Umysłowość Sadowskiego:
„Polubiłem go za jakąś wewnętrzną prawość, fanatyczną solidarność w pożyciu więziennym i inteligencję ostrą jak brzytwa - wybaczając mu nawet to, że posługiwał się nią najchętniej, gdy chodziło o rozcięcie przysłowiowego włosa na czworo".
„Sadowski był opętany demonem logicznego rozumowania - wszystko, co dawało się logicznie wytłumaczyć, było dla niego tym samym słuszne i godziwe".
„Sadowski miał jednak jeszcze zawsze w zanadrzu swoją ulubioną »anegdotkę japońską«. Głosiła ona, że dekret cesarski, nakazujący Japończykom uchylania kapelusza przed urzędnikami, zaopatrzono w drugiej instancji adnotacją »zakazać noszenia kapeluszy i zastąpić je czapkami", w trzeciej ,,zakazać wszelkiego nakrycia głowy", a w ostatniej »ściąć wszystkim urzędnikom głowy, żeby nie mieli na czym nosić kapeluszy i czapek«".
„do ostatniej przytomnej chwili w Trupiarni zachował pogardę dla człowieka i wiarę w abstrakcyjny system, zbudowany przez myśl ludzką".
Ateista:
Nie bierze udziału w obchodzeniu Bożego Narodzenia: „Dimka i Sadowski wyszli szybko do zony".
Inny świat. Inżynier Sadowski - biografia bohatera
Sadowski przed łagrem:
Znał osobiście przywódców komunistycznych:
„towarzysz młodzieńczych lat Lenina i Dzierżyńskiego".
Sadowski był członkiem rządu komunistycznego:
„niegdyś wicekomisarz lekkiego przemysłu w jednym z rządów porewolucyjnych, nachylił się do mnie i szepnął mi na ucho, że zaprzeczenia TASS są dla inteligentnych ludzi w Rosji tym, czym uczciwe doniesienia prasowe w Anglii lub Francji. Toteż jego wybuch wojny nie zdumiał zupełnie;"
„Przypuszczam, że zajmował istotnie przed aresztowaniem dość wysokie stanowisko w hierarchii partyjnej, bo raz opowiadał mi o fałszerstwach statystycznych w Rosji, które doprowadziły w roku 1930 do zupełnego wyginięcia paru narodowości (między innymi Polaków)".
Aresztowanie Sadowskiego:
„wiedziałem tylko tyle, że ma dorosłego syna we Władywostoku, ale nic o nim nie wie od chwili aresztowania, to jest od roku 1937"
Sadowski w łagrze:
Pracował z Grudzińskim w tej samej brygadzie przy sianokosach:
„Na sianokosach zaprzyjaźniłem się ze starym bolszewikiem, Sadowskim".
Praca na birży drzewnej
„upadałem coraz częściej pod jodłami masztowymi ku cichej i cierpliwej rozpaczy Sadowskiego, zaprzęgniętego na przedzie".
Obłęd głodowy:
„Sadowski nie wytrzymał jednak również długo, choć zareagował na nowe cierpienie nie cyngą, ale obłędem głodowym. Wtedy to właśnie wyrwał mi na opustoszałym pomoście przed kuchnią blaszankę z zupą. Przysiągłbym, że mnie nie poznał, mimo że patrzył mi prosto w twarz szeroko rozwartymi, zaropiałymi oczyma".
Sadowski w Trupiarni:
„Sadowski. Mówiono o nim, że codziennie rano i wieczorem wyprawia się do kuchni na żebry i wraca z pustym kociołkiem, co nie znaczyło zresztą wcale, że z pustym żołądkiem, Sadowski bowiem był już w tym stadium głodu, kiedy gorących zlewków z kotła nie można nawet donieść do baraku, lecz wypija je się na stojąco, parząc sobie usta".
„W rzadkich chwilach jasności umysłu Sadowski rozmawiał i opowiadał równie jak dawniej interesująco i żywo, bywały jednak dnie, kiedy zdawał się nikogo nie dostrzegać, siedział nieruchomo na ławce przy stole obok pieca, wpatrzony z nieprzytomnym uporem w jeden punkt, przyczajony jak gdyby i gotów skoczyć każdemu natrętowi do gardła, a z tej obłąkanej zadumy wyrywał go tylko brzęk kociołków za oknem oznaczający porę posiłków".
„Kiedy indziej Sadowski, który od paru dni z nikim nie rozmawiał, ustawił stół w poprzek baraku, usiadł przy nim jak za biurkiem i wykrzykując jakieś obce nazwiska, dorzucał do każdego przerażający w swej monotonii i zaciekłości rozkaz: TO JEST REWOLUCJA! RASSTRIELAT! POD STIENKU! POD STIENKU! Trwało to wszystko nie dłużej niż kwadrans"
19 stycznia 1942 roku „Sadowski, którego obudziłem w »trupiarni", aby mu powiedzieć »do widzenia", spojrzał na mnie nieprzytomnym wzrokiem i zakląwszy ordynarnie, nakrył z powrotem głowę śmierdzącym buszłatem; od miesiąca gorączkował i wszystkie potrzeby fizjologiczne załatwiał, nie ruszając się z pryczy."
Czego uczy jego biografia inżyniera Sadowskiego?
Da łagru trafiali ważni członkowie aparatu państwowego, którzy za dużo wiedzieli, albo byli niewygodni.
Łagry miały eliminować niewygodnych dla władzy ludzi.
Do łagrów trafiali nawet najbardziej zagorzali wyznawcy komunizmu.