Tragedia szekspirowska, Makbet i Hamlet

Tragedia szekspirowska

Makbet

Hamlet

różne miejsca akcji

Szkocki zamek Makbeta, wrzosowiska, obóz rycerski, zamek Makdufa, pustkowie czarownic, angielski zamek królewski

Elzynor, okręt płynący do Anglii, równina w Danii

• czas akcji rzadko pokrywa się z czasem fabuły

• czas akcji może zostać rozciągnięty na lata

akcja obejmuje około 17 lat

akcja toczy się wiele dni, duch ojca zdradza przeszłość

• wielowątkowość

• sceny zbiorowe

• brak chóru

• różne wątki np.: dzieje Banka, rozwój opozycji w kręgu elity społeczeństwa, dramat lady Makbet, Makduffa łączy postać Makbeta,

• sceny zbiorowe: pole bitwy, przyjęcie w domu Makbeta

• chóralne kwestie czarownic nie pełnią tej samej roli, co chór (nie oceniają, nie komentują)

zdobycie władzy, miłość poza tym liczne epizody połączone w całość osoba bohatera

• mieszanina stylów: proza, poetycki charakter monologów

• wiersz biały,

liczne monologi

liczne monologi, pojawiają sie listy

• zmienność nastroju, czyli po scenach tragicznych, okrutnych występują sceny żartobliwe

• przyroda stanowi tło dla scen, tworzy, potęguje nastrój grozy

żarty odźwiernego po zabiciu Dunkana

żarty grabarzy tuż przed pogrzebem Ofelii

język nie zawsze podniosły, bogactwo mowy potocznej, regionalizmy, przysłowia, celne powiedzenia, indywidualizacja języka dostosowana do charakteru osób, ale np. w monologach występuje mnóstwo ozdób retorycznych, metafor i porównań

monolog odźwiernego

Monologi Hamleta

na scenie obecni są bohaterowiei wysoko urodzeni i niskiego pochodzenia

Makbet, Dunkan, pokojowcy,

Hamlet

bohater dynamiczny, zmienia się, jest

skomplikowany pod względem psychicznym

Makbet z szlachetnego rycerza zmienia się w paranoicznego despotę, a nawet szaleńca ufnego we własną nieśmiertelność.

Lady Makbet również zmienia się – popada w szaleństwo

Hamlet dojrzewa do czynu to postać rozdarta, skomplikowana.

Jego postępowanie zależy od nastroju: dylematy nie pozwalają mu pomścić ojca, ale w gniewie morduje Poloniusza.

są sceny pojedynków, otruć, bohaterowie umierają na scenie

ostatnia scena tragedii

przewaga scen realistycznych, występowanie świata fantastycznego w roli pomocniczej względem fabuły,

przemieszanie światów, nakładanie się ich na siebie, nastrój grozy i niesamowitości, sceny wizyjne;

istnienie świata fantastycznego jest wynikiem upostaciowania przez Szekspira psychologicznych motywacji bohaterów

duch Banka, zjawy w grocie

Duch ojca Hamleta zmusza go do działania, upomina się o zemstę

zachowanie łańcucha przyczynowo-skutkowego przy jednoczesnym jego rozluźnieniu

kolejne zbrodnie Makbeta pociągają za sobą następne

kolejne czyny lub ich brak prowadzi do określonych konsekwencji

Tragizm człowieka miotanego różnymi namiętnościami (psychologizm);

Makbet miota się między uczciwością a ambicją, potem między żądzą władzy a strachem;

Hamlet miota się między swoim idealizmem a obowiązkiem, między myślami a czynem

pouczenie moralne

zbrodnia nie popłaca, gubi człowieka

każda zbrodnia zostanie ukarana

Imię głównego bohatera jest zamieszczone w tytule tragedii

Makbet

Hamlet

• tematem są wielkie namiętności ludzi

• człowiek może sam o sobie decydować, a jego tragizm wynika z dokonywania niewłaściwych wyborów spowodowanych uleganiem własnym namiętnościom, spod wpływu których nie potrafi się wyzwolić

• żądza władzy

• fatalny wybór królobójstwa (czarownice to symbol zła, któremu nie trzeba ulec)

• zemsta

• dojrzewanie niezdecydowanego i rozdartego bohatera do zemsty

odwołanie do historii, przekazów, podań i swobodne ich modyfikowanie

wybiórczooparł się o kroniki Rafała Holinsheda.

na zmodyfikowanej fabule XIII- wiecznej kroniki duńskiej Saxo Grammaticusa, Tomasz Kyd opiera się w Tragedii hiszpańskiej, z której kolei czerpał Szekspir

inscenizacja dosyć luźna, stroje z epoki, aktorzy bez masek, koturnów itp.

inscenizacja dosyć luźna, stroje z epoki, aktorzy bez masek, koturnów itp.

inscenizacja dosyć luźna, stroje z epoki, aktorzy bez masek, koturnów itp.

kobiece role odgrywali młodzi chłopcy,

kobiece role odgrywali młodzi chłopcy,

kobiece role odgrywali młodzi chłopcy,

zmienna dekoracja, choć nadal nie jest zbyt bogata, często miejsce akcji charakteryzują napisy,

zmienna dekoracja, choć nadal nie jest zbyt bogata, często miejsce akcji charakteryzują napisy,

zmienna dekoracja, choć nadal nie jest zbyt bogata, często miejsce akcji charakteryzują napisy,

prolog

podział na akty, sceny,

5 aktów o różnej dlugości scen

występowanie długich monologów, oracji

zmierzanie ku katastrofie

w monologach najlepiej poznajemy Hamleta (Być albo nie być)

katastrofa dokonuje się w ostatnim akcie