Henryk Sienkiewicz: Potop. Andrzej Kmicic - charakterystyka z cytatami
1) Andrzej Kmicic - wygląd:
Krótkie, jasne włosy, smagła cera, siwe oczy, ciemny wąs, młoda twarz
"zdołała panienka dojrzeć głowa jak żyto, mocno podgoloną czuprynę, smagłą cerę, siwe oczy przed się patrzące, ciemny wąs i twarz młodą, orlikowatą a wesołą i junacką."
"Stanął(...) z twarzą podobną do głowy rozdrażnionego ptaka, z roziskrzonymi oczami." Komentarz: Opisywała go Aleksandra Billewiczówna.
Dumna postawa:
"wyniosła jakas postać w czubie i czapce futrzanej na głowie"
2) Andrzej Kmicic - charakter
Młody i przedsiębiorczy, zuchwały:
"Pozostawał Kmicic młody i przedsiębiorczy, zuchwały"
Pyszny warchoł szlachecki, który za nic ma prawo i innych ludzi
"Każdy sobie pan w naszej Rzeczypospolitej; kto jeno ma szablę w garści i lada jaką partię potrafi założyć."
Doświadczony w boju, wielki żołnierz:
"okryty wielką sławą rycerską"
"stojący na czele potężnej chorągwi, częścią własnym kosztem wystawionej"
"Boś znał wielkiego żołnierza"
Dobrze urodzony szlachcic:
"noszący znamienite nazwisko"
Awanturniczy, niespokojny duch:
"Był sam swawolnikiem, w którym dusza kipiała ustawicznie",
"człowiek jak by stworzony na wodza wszystkich zuchwałych i niespokojnych duchów na Litwie".
Czuje się bezkarny:
"Co mi uczynią? Kogo ja się boję?"
Banita, zbrodniarz:
"na którym ciążą łzy ludzkie i krew ludzka, którego palcami wytykają, banitem, rozbójnikiem zowią i za zdrajcę mają"
"swawolnika i radziwiłłowskiego w zdradzie socjusza..."
Przechodzi przemianę wewnętrzną (metamorfozę):
"Oto pragnę obmyć się z grzechów moich, nowy żywot rozpocząć i ojczyźnie poczciwie służyć"
Po przemianie stawiany za wzór patrioty przez króla Jana Kazimierza:
"A tu stoi Hektor częstochowski, któremu Jasna Góra po księdzu Kordeckim najwięcej zawdzięcza, tu stoi obrońca ojczyzny i sługa mój wierny, który mnie własną piersią zastawił i życie mi ocalił, gdym w wąwozach, jako między stado wilków, dostał się między Szwedów. Taki to ów nowy Kmicic... Poznajże go i pokochaj, bo wart tego!”."
Charyzmatyczny:
"Swą wiarą potrafiłby wlać w serca młodego rycerstwa, pociągnąć je za sobą i wypełnić ludźmi i radziwiłłowski obóz."
Energiczny człowiek czynu:
"pełen zapału"
Odważny:
„I jak sam poprzednio mówił: nie doznawał żadnej rzewliwości ni strachów, ni niepokojów, ani mu do głowy nie przychodziło na jak straszne sam naraża się niebezpieczeństwo.”
Zuchwały:
"Kmicic nie tylko był człowiek odważny, lecz i zuchwały. Myśl rozsadzenia olbrzymiej kolubryny radowała do głębi jego duszę, nie tylko jako bohaterstwo, nie tylko jako niepożyta dla oblężonych przysługa ale jako okrutna psota wyrządzona Szwedom."- wyprawa do obozu Szwedów.
„Kmicic nie tylko był człowiek odważny, lecz i zuchwały.”
Stanowczy:
"W żelaznych rękach Kmicicowcych zmieniali się oni w śmiałych żołnierzy, śmiałych aż do szaleństwa."
"Włos im nie ma spaść z głowy i na Boga!"
Porywczy:
"i gdyby sam Kmicic był statecznym człowiekiem , mogli by znaczne Rzeczpospolitej oddać przysługi"
"Niepohamowana natura brała górę"
"Zerwał się jak by go żelazem przypieczono"
Lojalny wobec przyjaciół:
"Błagam aby Wołodyjowskiemu włos z głowy nie spadł"
Chytry, podstępny:
"prosił tylko pozornie - w rzeczywistości żądał"
3) Andrzej Kmicic - stosunek do świata i Boga:
religijny katolik:
"Gdy nie spór się skończył, sam ksiądz Kordecki wziął do spowiedzi pana Andrzeja i spowiadał go długo w pustym już kościele, po czym leżał pan Andrzej krzyżem przed zamkniętymi drzwiami kaplicy aż do północy"
"Nagle rzucił się w desperacji na kolana w pośrodku izby i począł mówić: Ślubuję Ci Chryste Panie tych zdrajców gnębić, zajeżdżać!(...) tak mi królu Nazareński, dopomóż! Amen!"
- "Kmicic zatopiony w modlitwie nie widział nikogo"
4) Andrzej Kmicic - relacje z innymi bohaterami:
"Zakochał się w ludziach gotowych na wszystko i niepohamowanych"
"Dziwny to jest człowiek, w którym widać tyle dobrego co i złego.." Skrzetuski o Kmicicu
"... tu stoi obrońca ojczyzny i sługa mój wierny który mnie własną piersią zastawił i życie mi ocalił, gdym w wąwozach, jako między stado wilków, dostał się miedzy Szwedów. Taki to ów nowy Kmicic... Poznajże go i pokochaj, by wart tego!" Jan Kazimierz o Kmicicu
5) Andrzej Kmicic - stosunek do innych:
"... trudna z tym człowiekiem sprawa, bo jako Turek w swego Mahometa, tak on wierzy w swego Radziwiłła"- mówi Skrzetuski o tym jak Kmicic oddany jest Radziwiłłowi
"Nad panem Andrzejem zawisła straszliwa i nieunikniona zemsta potężnych Radziwiłłów. I nie tylko nad nim, ale nad wszystkimi których kochał, a krótko mówiąc nad Oleńką." - Kmicic martwi się o swoich bliskich.
"Przysięgam! Rzekł z zapałem Kmicic- i parol kawalerski daję do ostatniego tchnienia stać przy osobie waszej książęcej mości, mego wodza, ojca i dobrodzieja!" - Kmicic przysięga wierność Radziwiłłowi lecz nie wie jeszcze że to zdrajca.
"Błagam aby Wołodyjowskiemu włos z głowy nie spadł" - oddany swoim przyjaciołom
6. Rola Andrzeja Kmicica w fabule
Biografia Kmicica to:
- historia miłości Kmicica i Oleńki,
- awanturniczy i warcholski epizod,
- przemiana wewnętrzna Kmicica,
- przyjaźń między rycerzami,
- najazd Szwedów na Rzeczpospolitą,
- wątek dotyczący Radziwiłłów,
- obrona Częstochowy przed Szwedami.
Artykuł powstał dzięki współpracy z Mateuszem Karwotem, Rafałem Chorążewiczem, Figurą, Łukaszem Strzeleckim, Grzegorz Dordą, Łukasz Rduchem, Marcin Twarogiem i Dawidem Malcem.