bohaterem jest zbiorowość ukazana na tle przełomowych wydarzeń
pokazanie panoramy społeczeństwa
pełny przekrój
od biednych po bogatych
z grupy wyróżniają się herosi
wyolbrzymieni
wyidealizowani
apoteozowani
to bardzo ważne postacie
bohaterowie przedstawieni są z przywarami
bohaterowie przedstawieni są w różnych sytuacjach
poddawani są próbom
uczestnicza w dramatycznych zdarzeniach
nie zmieniają się
bohaterowie w swoich działaniach ulegają ludzkim namiętnościom
sceny batalistyczne
zabiegi spowalniające akcję (redundancja)
porównanie homeryckie
retardacja
retrospekcja
upamiętnia i jest związany
z historią
z religią
z obyczajami
realizm
szczegółowość
prawdopodobieństwo
ciąg przyczynowo skutkowy
paralelizm akcji
świat bogów
świat ludzi
narracja
epicki dystans
nie ocenia i nie komentuje
trzecioosobowa narracja
tropy stylistyczne zdradzają brak obiektywizmu
inne eposy:
Gilgamesz (Babilonia)
Szy-cing (Chiny)
Mahabharata (Indie)
Ramajana (Indie)
Szach-name Firdausiego (Persja)
Eneida Wergiliusza
Pan Tadeusz A. Mickiewicza
Wergiliusz
Eneida
porównanie
"Iliada"
Homer
"Pan Tadeusz"
Adam Mickiewicz
"Chłopi" jako epos
koncepcja czasu (wiecznego, powtarzalnego, płynącego powoli ale nieuchronnie)
bohater zbiorowy (gromada wiejska, na której tle przedstawieni są bohaterowie indywidualni)
epizodyczna fabuła (wiele zdarzeń nie tworzy akcji, lecz służy budowaniu tła społecznego i obyczajowego)
eksponowanie przyrody jako bohatera równorzędnego człowiekowi
szczegółowy opis przedmiotów, sytuacji, wyglądu, obyczajów, tradycji
przełomowy moment
ostatnie chwile wsi pouwłaszczeniowej
tuż przed migracjami zarobkowymi
„Chłopi” są eposem nieco zmienionym, młodopolskim. Większość cech eposu posiada, niektóre modyfikuje lub pomija. Biorąc pod uwagę bohatera jest to epos chłopski. Epopeja o życiu młodopolskiego chłopa.
epicki zegar
autor określenia
Kaziemierz Wyka
"Chłopi są" wielkim epickim zegarem, w którym biegną i zazębiają się różne koła i dźwignie, lecz wszystkie one stają się posłuszne pewnemu przebiegowi nadrzędnemu, należy ów mechanizm rozumieć dosłownie: „Chłopi” są takim mechanizmem.
"Reymont, czyli ucieczka od życia", PIW 1979
porządki, wg których mierzy się upływ czasu
charakter nieodwracalnych toków (liniowy)
fabularny
Dzieje Macieja Boryny
dosyć skomplikowana postać
Dzieje Antka Boryny
z trudem odnajduje swoje miejsce w gromadzie
Los Hanki
jedna z najlepszych kreacji kobiecy w polskiej literaturze
ewolucja bohaterki
Los Jagny
nieprzystosowana do życia w gromadzie
typ innego
los Kuby Sochy
dużo w nim z franciszkanizmu
egzystencjalny
charakter rytmów (cykliczny)
rytmu prac polowych wyznaczonych przez naturę
szatkowanie kapusty (t.I)
przędzenie wełny (t.II)
symboliczny siew (t.III)
żniwa (t. IV)
kulturowo-sakralny
system obyczajów wsi polskiej (folklor: wróżby, przesądy, tradycje, zwyczaje)
opis jarmarku (t.I)
zaręczyny (t.I)
wesele Boryny (t.I)
wieczerza wigilijna (t.II)
Wielkanoc (t. III)
obrzędy pogrzebowe (t.IV)
odpust (t. IV)
całe dzieło "Chłopi" odlicza rok
od jesieni
do lata
narracja
realistyczny obserwator
„odautorski”
obiektywny
anonimowy
zachowuje dystans
posługuje się czystą polszczyzną
młodopolski stylizator
poetycko-inteligencka prowienencja
wskazujący rytm prac ludzkich sprzęgniętych z przyroda
symboliczny obraz śmierci Boryny
impresjonistyczne opisy przyrody
opisy jesiennego pola
gawędziarz, wypowiada się gwarą, sprawia wrażenie, że pochodzi z tego świata
„wiejski gaduła”
opisy wydarzeń we wsi
język
stylizacja gwarowa
fonetyka (np.“hale” zamiast “ale),
fleksja (np. “chodźta”, “ociec”, “mówili”),
leksyka (np. “paskudnik”),
składnia (np. “Oczy swoje mam i miarkuję se ździebko”)
stylizacja młodopolska
liryczność
naturalizm
impresjonizm
indywidualizacja językowa
geneza
rozpoczął pracę na "Chłopami" w 1897
bo podpisął umowę z redakcją na publikowanie odcinków w prasie