o bohaterstwie wypowiada się z ironią, nonaszalancją
unika patosu
"Czy to w ogóle można nazwać powstaniem?"
unika wielkich słów
H. Krall
ascetyzm
przezroczystość
kondensacja informacji
obiektywizm
interpretacja
"Pan Bóg już chce zgasić świeczkę, a ja muszę szybko osłonić płomień, wykorzystując Jego chwilową nieuwagę. Niech się pali choć dłużej niż On by sobie życzył"
życie jest bardzo ważne
liczy się każdy człowiek
ale gdy nic nie można zrobić
liczy się godna śmierć
"Przecież nie piszemy o historii (...) Piszemy o pamiętaniu"
powstanie żydowskie było skazane na klęskę
chodziło o wybór śmierci
śmierć niegodna
w strachu
w ucieczce
"kiedy się próbowało przeżyć cudzym kosztem"
śmierć godna
"piękne umieranie"
w walce
"z fajerwerkiem"
u boku innych ludzi
ars moriendi
patrz "Pieśń o Rolandzie"
"Nic większego niż śmierć, zawsze chodziło przecież o śmierć, nigdy o życie"
"Chodziło o wybór sposobu umierania"
walczono o godność
symboliczne sceny
Żyd na beczce poniżany przez Niemców
ludzie idący na śmierć za 3 kg chleba
humanistyczny wymiar dzieła
Niemcy odebrali Żydom
wolność
równość
braterstwo
śmierć jako wyraz altruizmu
rezygnacja z prywatnosci
samobójstwo
Bibliografia:
Marek Edelman "Getto walczy"
"Warszawskie getto 1943-1988. W 45. rocznicę powstania"
Wojciech WIśniewski "Lekcja polskiego"
"Polacy - Żydzi 1939-1945"
Joe Heydecker, Johannes Leeb "Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat"
Hanna Krall
wydana 1977 r.
geneza utworu
historyczne wydarzenie - powstwanie w getcie warszawskim
historia getta
utworzono 2 X 1940 r.
celem była izolacja Żydów
XI 1940 r. budowa muru
kara śmierci
za opuszczenie getta
za ukrywanie Żyda
celem była eksterminacja Żydów
zmniejszano racje żywnościowe
ograbiono ich z majątku
selekcja Żydów
zdolnych do pracy
wyniszczyć ma ich praca
niezdolnych do pracy
do komór gazowych
1941 r. pierwsze zagazowania Żydów
w Chełmie
w samochodach ciężarowych
terror
egzekucje
strzelanie do przechodniów na ulicy
22 lipca 1942
przesiedlenia na Wschód
podział Żydów
każdy chciał żyć
musiał kogoś dostarczyć na Umschlagplatz
Judenrat wyznacza 6 tysięcy Żydów
z Umschlagplatz
Żydzi nadal nie wierzą w masowe egzekucje
za dobrowolne "przesiedlenie"
kilogram marmolady
3 kg chleba
tysiące ludzi dobrowolnie przychodzą na Umschalplatz
akcja trwała 3 miesiące
18 stycznia 1943
II akcja likwidacyjna
ŻOB po raz pierwszy zabija SS-manów
16 lutego 1943 r.
rozkaz zburzenia getta
Himmler
19 kwiecień 1943
Niemcy i polska policja wchodza do getta
akcje likwidacji getta przeprowadził Jurgen Stroop
wybuch powstania żydowskiego
16 maja 1943 r.
koniec akcji likwidacyjnej getta warszawskiego
źródło dochodu
zakładanie warsztatów
zakładanie zakładów zbrojeniowych
Żydzi wierzyli, że praca ich uchroni przed śmiercią
bo są przydatni państwu niemieckiemu
450 tyś Żydów
3 miesiące spotkań Hanny Krall z Markiem Edelmanem
gatunek
reportaż
przezroczystość
precyzyjność
unikanie patosu
brak komentarzy
ascetyzm artystyczny
dialogowość
kondensacja informacji i sensów
fakty, konkretne dane
daty
liczby
Marek Edelman jest głównym bohaterem, uczestnikiem wydarzeń