Język polski pisemna matura od 2015 r. Test: Człowiek i jego rzeczywistość, Pamięć i tożsamość
Odpowiedzi
Poprawne odpowiedzi wyróżniono wytłuszczeniem.
Zadanie 1. (0–2)
Sformułuj trzy pytania, na które w kolejnych akapitach odpowiada autor tekstu 1. Każde pytanie musi odnosić się do całego akapitu.
1. Czym różni się człowiek od zwierząt?
2. Jakie formy działania są wspólne dla człowieka i zwierząt, a jakie są swoiste tylko dla człowieka?
3. Jaki wpływ na człowieka mają wytworzone przez niego dzieła?
Zadanie 2. (0–2)
Które z podanych w tabeli sądów są zgodne z twierdzeniami autora wyrażonymi w tekście 1., a które nie? Wstaw X w odpowiednią rubrykę.
| Lp. | Stwierdzenie | Zgodne | Niezgodne |
| 1. | Dzieła Beethovena i Szopena to wspaniałe wytwory ludzkiej myśli. | X | |
| 2. | Obcując z dziełami kultury, człowiek zawsze staje się lepszy. | X | |
| 3. | Człowiek jest wyjątkiem w świecie przyrody, ponieważ jako jedyna istota potrafi przekształcać otoczenie, w którym żyje. | X | |
| 4. | Wskutek poznawania dzieł sztuki człowiek kształtuje swój gust artystyczny. | X |
Zadanie 3. (0–3)
Znajdź w akapicie trzecim i wpisz do tabeli po jednym spójniku pełniącym w tekście 1. wskazaną funkcję. Podaj przykłady zdań złożonych, w których wystąpiły takie spójniki.
| Funkcja | Spójnik | Przykład zdania z tekstu |
| Wprowadzenie zdania podrzędnego, które określa warunek | jeżeli | I jeżeli dzieła nasze są wysoko wartościowe (dobre), piękne, duchowo bogate, szlachetne i mądre, my sami przez nie dobrzejemy […] LUB […] a jeżeli niosą w sobie ślady zła, szpetoty, duchowej niemocy, choroby lub obłędu, stajemy się pod ich wpływem gorsi, ubożsi, słabsi lub chorzy. |
| Wprowadzenie zdania współrzędnego łącznego | i | […] już nie umiemy tak żyć i być takimi, jacy byliśmy, […] |
| Wprowadzenie zdania podrzędnego, które zawiera uzasadnienie sądu | bo | [...] nudnym się dla nas staje niejeden utwór dawniej ceniony, bo inna już jest nasza wrażliwość artystyczna i inne wymogi poetyckiego piękna [...] |
Zadanie 4. (0–1)
Które cechy stylu naukowego charakteryzują tekst 1.? Podkreśl odpowiedź, jeśli wskazaną w tabeli cechę można temu tekstowi przypisać.
- Nasycenie terminologią naukową.
- Nagromadzenie wyrazów o znaczeniu abstrakcyjnym.
- Występowanie rozbudowanych składniowo zdań.
- Pozbawiony emocji, rzeczowy wywód.
Zadanie 5. (0–2)
a) Co w kontekście tekstu 2. oznacza wyrażenie „prawdziwe ludzkie życie"?
Prawdziwe życie ludzkie przeżywa człowiek, dla którego kultura jest czymś ważnym.
LUB
Prawdziwe ludzkie życie jest wzbogacone dzięki możliwości uczestnictwa człowieka w kulturze, nie ogranicza się bowiem do zaspokajania potrzeb bytowych, materialnych.
b) Wyjaśnij, jak w odniesieniu do tekstu 1. i 2. powinno się rozumieć sens zdania: „Kultura jest tym, przez co człowiek jako człowiek staje się bardziej człowiekiem: bardziej «jest»".
Kultura wzbogaca człowieka.
LUB
Obcując z wytworami kultury i tworząc własne dzieła, człowiek wykorzystuje w pełni swoje możliwości twórcze i przez to jakby zwielokrotnia swoje istnienie.
Zadanie 6. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego Jan Paweł II w drugim zdaniu posłużył się formą czasownika zakończoną na –no: powiedziano.
Forma ta jest ogólnie przyjęta przy odwoływaniu się do tekstów biblijnych spisanych przez anonimowych autorów.
LUB
Jan Paweł II chciał zasygnalizować, że czynność, o której mowa, miała miejsce w przeszłości, a jej wykonawca nie jest znany.
Zadanie 7. (0–2)
a) Dlaczego piękno jest kategorią ważną dla autora tekstu 1.?
Piękno jest ważne dla R. Ingardena, bo uznaje on, że obcowanie z dziełem pozwala ludziom stawać się lepszymi.
LUB
Zdaniem Ingardena piękno jest czymś cennym w życiu człowieka, bo tworząc piękne dzieła lub będąc ich odbiorcą, człowiek sam staje się lepszy.
b) Dlaczego piękno jest kategorią ważną dla autora tekstu 2.?
Dla autora drugiego tekstu piękno jest kategorią ważną, gdyż jego zdaniem leży ono u podstaw całej kultury, bez której człowiek nie mógłby istnieć w pełnym wymiarze.
LUB
Piękno jest dla autora ważne, bo zostało ono celowo stworzone przez Boga.
Zadanie 8. (0–3)
a) Wskaż co najmniej dwa słowa kluczowe wspólne dla tekstu 1. i 2.
kultura, dzieło sztuki, człowiek
b) Z każdym z wybranych słów kluczowych ułóż zdanie, którego sens będzie zgodny z wymową tekstu 1. lub 2.
Kultura jest bardzo ważna dla człowieka, stanowi niejako o jego człowieczeństwie. Dzieła sztuki winny wyrażać piękno stworzenia.
Człowiek dzięki uczestnictwu w kulturze może się najlepiej rozwijać. Człowiek wytwarza nową rzeczywistość – kulturę.