Kryteria oceny wypowiedzi argumentacyjnej. Matura 2015
Na maturze od 2015 r. wypowiedzi argumentacyjne na egzaminie będą oceniane według poniższych kryteriów. Pochodzą one z informatora maturalnego wydanego i opublikowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.
A. Sformułowanie stanowiska (teza lub hipoteza).
Twoje stanowisko musi rozwiązywać problem z polecenia (nie musi stanowić wyodrębnionej części rozprawki).
Adekwatne stanowisko (6 punktów)
Zgadzasz się, nie zgadzasz się, zachowujesz postawę ambiwalentną wobec istoty problemu.
Częściowo udana próba rozwiązania problemu (3 punkty)
Niedobrze rozumiesz problem lub niedobrze rozumiesz tekst.
Nieadekwatne stanowisko lub brak stanowiska (0 punktów)
Tylko streszczasz tekst, przedstawiasz biografię autora itp.
Rozwijasz tylko myśli niezwiązane z poleceniem (piszesz nie na temat).
B. Uzasadnienie stanowiska jest oceniane ze względu na to, czy jest trafne, czy jest szerokie i czy jest pogłębione.
Uzasadnienie nie musi być graficznie wyodrębnioną częścią rozprawki.
Uzasadnienie trafne, szerokie, pogłębione (18 punktów)
Uzasadnienie trafne
Rozwinięcie zawiera logicznie poprawne argumenty (stwierdzenia poparte przykładami) na rzecz przyjętego rozwiązania problemu.
Uzasadnienie szerokie
Trafnie odnosisz się do wszystkich elementów wskazanych w poleceniu.
Uzasadnienie pogłębione
W rozwinięciu wnikliwie odnosisz się do wszystkich elementów polecenia.
Uzasadnienie trafne i szerokie (12 punktów)
Uzasadnienie trafne
Rozwinięcie zawiera logicznie poprawne argumenty (stwierdzenia poparte przykładami) na rzecz przyjętego rozwiązania problemu.
Uzasadnienie szerokie
Trafnie odnosisz się do wszystkich elementów wskazanych w poleceniu.
Uzasadnienie trafne i wąskie (8 punktów)
Uzasadnienie trafne
Rozwinięcie zawiera logicznie poprawne argumenty (stwierdzenia poparte przykładami) na rzecz przyjętego rozwiązania problemu.
Uzasadnienie wąskie
Trafnie odnosisz się tylko do niektórych elementów wskazanych w poleceniu (np. nie odnosisz się do podanego w zadaniu tekstu lub nie przywołujesz innego tekstu kultury).
Uzasadnienie częściowe (4 punkty)
- niektórych argumentów nie można uznać za logicznie poprawne wobec przyjętego stanowiska,
- niektóre argumenty są niepoparte przykładami,
- niektóre argumenty są wzajemnie sprzeczne.
Brak uzasadnienia (0 punktów)
- brak logicznie poprawnych argumentów za przyjętym rozwiązaniem problemu
- myśli niezwiązane ze stanowiskiem.
C. Poprawność rzeczowa
Pomyłki niewpływające na uzasadnienie stanowiska wobec problemu uważa się za usterki, a nie błędy rzeczowe.
Brak błędów rzeczowych (4 punkty)
Jeden błąd rzeczowy (2 punkty)
Błędy rzeczowe (0 punktów)
Błąd kardynalny (0 punktów)
Nie znasz tekstu kultury, do którego się odwołujesz.
Nie znasz kontekstu interpretacyjnego, który przywołujesz.
D. Kompozycja
Odejście od zasady trójdzielnej kompozycji nie jest błędem, jeśli segmentacja jest funkcjonalna.
funkcjonalność segmentacji,
Funkcjonalna kompozycja (6 punktów)
- uporządkowanie tekstu zgodnie z gatunkiem wypowiedzi,
- wyodrębnienie (językowo i graficznie) segmentów niezbędnych do przedstawienia stanowiska i argumentów:
- części pracy,
- akapitów,
- logiczne wyodrębnienie segmentów,
- konsekwentne uporządkowanie segmentów (bez luk i zbędnych powtórzeń).
Zaburzona funkcjonalność kompozycji (3 punktów)
Brak kompozycji (0 punktów)
E. Spójność lokalną
Zgodność logiczna i gramatyczna między kolejnymi zdaniami w akapitach.
Pełna spójność lokalna lub nieznaczne zaburzenia (2 punkty)
Znaczne zaburzenia spójności lokalnej (1 punkt)
akapity zbudowane z sekwencji zdań niepowiązanych ze sobą ani logicznie, ani gramatycznie, potok luźnych myśli, skojarzeń.
Brak spójności lokalnej (0 punktów)
F. Styl tekstu
Styl ocenia się ze względu na stosowność.
Styl wypracowania nie musi być zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.
Styl stosowny (4 punkty)
Dopuszczalne są drobne, sporadyczne odstępstwa od stosowności.
Przestrzegasz zasadę decorum — dobór środków językowych jest celowy i adekwatny do:
- wybranego przez ucznia gatunku wypowiedzi,
- sytuacji egzaminacyjnej,
- tematu,
- intencji wypowiedzi ,
- odmiany pisanej języka.
Styl częściowo stosowny (2 punkty)
- niefunkcjonalnie łączysz różne style,
- nie kontrolujesz jednolitości stylu (kolokwializmy, wtręty ze stylu urzędowego, nadmierna metaforyka).
Mieszanie różnych stylów wypowiedzi uznaje się za uzasadnione, jeśli jest funkcjonalne.
Styl jest niestosowny (0 punktów)
Wypowiedź zawiera wulgaryzmy, ma charakter obraźliwy itp.
G. Poprawność językowa
liczba i waga błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych.
Błąd stylistyczny
- to konstrukcja zgodna z normą językową, ale:
- niewłaściwa w sytuacji, w której powstaje tekst,
- nieodpowiednia dla stylu, w jakim tekst jest pisany,
- przykłady: udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtórzenie leksykalne lub składniowe.
Błędów logicznych nie uznaje się za błędy stylistyczne.
Brak błędów lub nieliczne błędy nierażące (6 punktów)
Liczne błędy nierażące, nieliczne błędy rażące (3 punkty)
Liczne błędy rażące (0 punkty)
H. Poprawność zapisu
liczba błędów ortograficznych i interpunkcyjnych oraz ich waga (błędy rażące i nierażące).
Błąd rażący
błąd, który polega na naruszeniu ogólnej reguły ortograficznej lub interpunkcyjnej w zapisie słów i fraz o wysokiej frekwencji.
Wątpliwości rozstrzygają ustalenia Rady Języka Polskiego i klasyfikacja błędów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.
Zapis poprawny, nieliczne błędy nierażące (4 punkty)
Liczne błędy nierażące, nieliczne błędy rażące (2 punkty)
Liczne błędy rażące (0 punktów)