Dwanaście stacji. Obraz małej ojczyzny*

Ach, jakże chciałbym ci powiedzieć: „Żegnaj!”.

Właśnie w tym mieście, we wschodniej dzielnicy,

nieopodal torów kolejowych i trzech barów piwnych,

pośród kałuż i wielkich błotnych zagonów, stała kamienica,

do której dostęp był od trzech ulic trzema bramami,

a przy nich stróżowały gromady pijaków i miejscowych meneli. […]

Tam to właśnie, klucząc pośród kałuż, szedł nasz Bohater,

nie tak już młody jak niegdyś, ale jeszcze chyży.

Wszedł zatem przez otwarte na oścież drzwi klatki schodowej

i potem dalej, prosto do mieszkania na parterze.

Najpierw zapukał, tak, zapukał i odczekał chwilę,

ale nie słysząc żadnej odpowiedzi, nacisnął klamkę.

[…] Nasz Bohater chodził po mieszkaniu z westchnieniem

żałosnym, wciąż się rozglądając po różnych kątach i różnych pokojach

za panią domu. Ach, jakże wiele się łączyło wspomnień z tymi ścianami,

tego nie uniesie pióro żadnego literata ni jego komputer tego nie zrozumie!

Oto słynny prastary fotel wielogarbny, na którym usiąść

było niewidzianą sztuką i który zrzucał zaraz niebacznych intruzów

niby nieokiełznany wielbłąd – tak sprężyny w nim pracowały […].

Oto i szuflada, w której chowane były najróżniejsze sprzęty,

papiery, klucze, młotek i obcążki, drewniane linijki,

gumki od słoików, zakrętki, ołówki oraz niepojęte w istocie,

przeznaczeniu oraz pochodzeniu części czegoś większego.

[…] Oto na półkach postawione

Ciężkie księgi, które zawierały wszelkie tajemnice istnienia i życia,

w ciemnych, zdobionych bogato oprawach, zapisane szyfrem,

sekretnym pismem zwanym też gotykiem. […]

W drugim tomie księgi retuszowane zdjęcia,

opatrzone w dole kabalistycznym pismem, prezentowały niezwykle

okazałych przedstawicieli rasy białej, aryjskiej,

w najczystszym swym nordyckim wydaniu, o włosach w kolorze

słomy, oczach niebieskich albo bez koloru, z płcią swą przysłoniętą listkiem

figowym jakby od niechcenia, prężących się w pozycjach

greckich herosów z pierwszej olimpiady. Kobiety przy tym występowały

jako boginie z odsłoniętym biustem. Gimnastyczne pozycje,

przybrane z powagą, podkreślaną niezwykle dramatycznym wyrazem twarzy

i groźnym spojrzeniem, zdawały się więc być całkiem niemożliwe

do przyjęcia przez zwykłych śmiertelnych. Był tam groźny rozkrok,

był bieg dostojny, poważny;

było bohaterskie napinanie łuku oraz rzut oszczepem,

dyskiem, pchnięcie kulą; było sześć rodzajów morderczych przyklęków;

był w końcu mniej przystojny karkołomny przysiad,

któremu tragizmu jednak przydawała straszna mina herosa wyznająca grozę.

Z tejże księgi, pozostawionej w mieszkaniu przez wcześniejszych

jego lokatorów, państwa Petersów, przedstawicieli narodu germańskiego

Rzeszy Niemieckiej w wersji Tysiącletniej, nasz skromny Bohater

uczył się życia i szacunku dla jego objawów.

Stąd też w nim się wzięła później wyjawiona trwoga

wobec gwałtownych wysiłków cielesnych, które wymagały

przynajmniej boskiej postaci i nieludzkiej odwagi, jak uczyła księga,

wobec czego wolał wybrać karierę intelektualną, nad wszystkie wysiłki

przedkładając poruszanie gałkami w momencie czytania […].

Wreszcie wszedł do pokoju szczególniej znanego i przez to

też jakby cichą mgłą owianego wspomnieniami z dzieciństwa.

Tam, ciężko sapiąc, stanął tuż przy oknie, które wychodziło

na mały ogródek, spoczynek dla oka. Zanim jednak zdążył obejrzeć

jabłonkę, zobaczył na parapecie znajomą wystawę:

w pudełkach z tworzyw sztucznych, plastikowych miskach

i w wypełnionych ziemią głębokich doniczkach rosły małe trawki,

nad wyraz ostrożnie kierując się ku światłu.

I tak w pojemniku po margarynie wyśmienitej do smarowania rosły

niepowstrzymanie olbrzymie pomidory, już prawie gotowe do zmiany

miejsca zamieszkania, w kubku po jogurcie selery, pory i dalej boćwinka

w pudełku po śledziu i słonych rolmopsach, potem kwiatki: tulipan,

który się rozwinął i inne, mało znane, ale już dojrzałe,

oczekujące na przesadzenie w inne okolice. Ta wiosna,

ten widok na roślinny mikrokosmos nagle napotkany we wnętrzu pokoju

zupełnie już z naszego wędrowca zdjął zmęczenie

i przywrócił przyrodzoną mu wesołość oraz optymizm,

co się objawiały szczerymi wybuchami wilgotnego śmiechu.

Tak też i teraz pewnie by się mogło zdarzyć, gdyby nasz Bohater

nagle nie zobaczył wreszcie pani domu, Babci, która właśnie z ganku

wracała do kuchni, niosąc pustą rynkę – tak tu nazywano

garnki oraz rondle – z której zrzuciła na schody resztki

pozostałe z obiadu, kartofle i stary gulasz dla kotów przybiegłych

na znajomy odgłos ze wszystkich okolicznych piwnic.

Nastąpiło witanie, niezwykle radosne […].