Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Zinterpretuj fragment dramatu Sławomira Mrożka Śmierć porucznika. Określając sytuację dramatyczną i sposób jej budowania, odpowiedz na pytanie, jaką rolę odgrywają w tekście nawiązania do twórczości Adama Mickiewicza i tradycji literackiej romantyzmu. Wykorzystaj odpowiednie konteksty interpretacyjne.
Klucz odpowiedzi:
ROZWINIĘCIE TEMATU - wypracowanie maturalne - poziom rozszerzony
Za rozwinięcie tematu można uzyskać maksymalnie 26 punktów.
1. Określenie sytuacji dramatycznej, np.: 2 p.
a. parodia II części Dziadów,
b. czas i miejsce zdarzeń: kaplica, noc (niech księżyca światłość blada szczelinami tu nie wpada),
c. postacie uczestniczące w obrzędzie: Starzec, Chór Wykolejonej Młodzieży, Poeta,
d. cel spotkania bohaterów: wywołanie ducha Poety.
2. Określenie sposobu budowania sytuacji dramatycznej, np.: 8 p.
a. rozbijanie stereotypów szkolnej lektury,
b. ujęcie literatury jako źródła cierpień,
c. cierpienie autora (odbiorcy go nie rozumieją, Orson jest niewdzięczny…),
d. cierpienie bohatera (Orson chce być człowiekiem, nie mitem – chce uciec z literatury),
e. cierpienie odbiorców literatury (chcą się przestać zmagać z literaturą),
f. dominująca kategoria estetyczna – komizm (groteska),
g. kontrast kultury wysokiej i niskiej (np.: w języku),
h. różne typy komizmu,
i. skontrastowanie rzeczywistości z różnych epok,
j. hiperbola,
k. parodystyczne nawiązania do stylistyki utworu Mickiewicza (pastisz),
l. wykrzyknienia,
m. powtórzenia,
n. pytania,
o. rytm (rym).
3. Dostrzeżenie nawiązań do twórczości Mickiewicza: 6 p.
do zdarzeń
a. to samo miejsce i czas zdarzeń: (kaplica, noc), te same rekwizyty (kocioł wódki),
b. problem winy i kary,
do bohaterów
c. Starzec – Orson, postać odsyłająca do Reduty Ordona,
d. podobna rola Starca i Guślarza z II cz. „Dziadów” (np. wywołują duchy, wypowiadają zaklęcia),
e. inna rola Chóru Wykolejonej Młodzieży niż chóru w „Dziadach” cz. II,
f. duch Poety kreowany w konwencji WIDMA – „Złego Pana” – z dramatu Mickiewicza,
do języka
g. używanie słownictwa odsyłającego do „ Dziadów” cz. II, np.: A kysz, wszelki duch, jaka potwora, nie znałeś litości panie,
h. aluzje,
i. cytaty,
j. kryptocytaty,
k. nawiązania do innych utworów Mickiewicza.
4. Określenie funkcji nawiązań do twórczości Adama Mickiewicza i tradycji literackiej romantyzmu, np.: 5 p.
a. polemika ze szkolnym stereotypem lektury,
b. burzenie mitu poety romantycznego i jego roli,
c. rewizja romantycznej roli poezji
d. ukazanie rozdźwięku między wrażliwością romantyczną i współczesną,
e. stawianie pytań o rolę literatury,
f. ukazanie dwuznaczności mitotwórczej roli literatury.
5. Funkcjonalne wykorzystanie różnych kontekstów interpretacyjnych, np.: 2 p.
a. nawiązania do innych utworów romantycznych,
b. nawiązania do konwencji romantycznej,
c. nawiązania do utworów z innych epok, podejmujących polemikę z tradycją romantyczną,
d. nawiązania do Ferdydurke,
e. nawiązania do innych utworów Mrożka,
f. nawiązanie do tradycji groteski.
6. Podsumowanie, np.:
3 p.
- dostrzeżenie aluzyjnego i groteskowego charakteru sytuacji dramatycznej;
- demaskatorski charakter nawiązań do twórczości A. Mickiewicza
- polemika z mitami romantycznymi uzyskana dzięki zastosowanej przez S. Mrożka parodii,
2 p.
- odczytanie aluzyjnego i groteskowego charakteru sytuacji dramatycznej;
- zinterpretowanie utworu S. Mrożka jako parodii dramatu A. Mickiewicza,
1 p.
- odczytanie aluzyjnego i groteskowego charakteru sytuacji dramatycznej lub odczytanie utworu S. Mrożka jako polemiki Mickiewiczem (tradycja romantyczną).