Państwo
organizacja polityczna, którą charakteryzują: dany obszar, własna władza. Realizuje dane zadanie, organizacja terytorialna.
PAŃSTWO: normalizuje, stosuje przymus, nie jest organizacją dobrowolną, suwerenność (samodzielne i nieograniczone).
Organizacje ograniczające suwerenność:
polityczna (ONZ, UE),
ekonomiczna (Międzynarodowy Fundusz Walutowy, współpraca z innymi państwami),
militarna (NATO).
Funkcje państwa:
zewn. - obrona granic, reprezentuje interesy państwa, obrona praw gdy jesteśmy za granicą;
wewn. - opieka społeczna, bezpieczeństwo, zapewnienie kultury.
Teoria genezy państwa:
- teistyczna (teologiczna): związana z Bogiem, władza i wszelkie rzeczy pochodzą od Boga.
- patrymonialna: drabina feudalna, państwo jest własnością władcy (władza jak ojca nad dziećmi).
- umowy społecznej: (Jan Jakub Rousseau) suwerenność ludu, naród ma suwerenne prawa, ma prawo zmiany władcy.
- podboju - mocniejsi rządzą słabszymi, prawo buszu
- marksistowska - państwo powstało aby umocnić i bronić klasę wyższą u władzy, bez klas nie ma państwa.
- państwo dobrobytu: patria pracy, państwo służy wszystkim jednakowo, niwelowanie sprzeczności dla dobrobytu.
CECHY SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO:
społeczeństwo obywatelskie - społeczenstwo niezależne od państwa, zdolne do obrony swoich praw. Społeczeństwo obywatelskie jest podstawą demokracji.
Cechy takiego społeczństwa:
- musi mieć zdolność do samoorganizowania się,
- wola działania,
- poczucie wspólnoty,
- współodpowiedzialność,
- współdecydowanie,
- etos solidarności
TYPY I FORMY WSPÓLCZESNYCH PAŃSTW:
Podział syst. politycznych ze wzgl. na reżim polityczny (czyli środki i metory sprawowania władzy):
a) państwo demokratyczne - suwerenność narodu, pluralizm (mnogość) narodu, podział władzy, państwo demokratyczne to państwo prawa np. USA
b) autorytarne - ograniczony pluralizm, elitarność form działalności publicznej, zawężony zakres uczestnictwa społeczeństwa w organizacjach politycznych np. Iran
c) totalitarne - władza jednostki, rozbudowany system kontroli, powszechna indoktrynacja (wpajanie pogl.), centralizacja syst. gospodarczego, ujednolicanie np. Kuba
Podział systemów politycznych za wzgl. na ustrój terytorialny (relacja między centrum władzy a władzami terytorialnymi):
a) unitarne - wewn. jednolite, jednostki terytorialne podporządkowane, brak samodzielności politycznej
b) złożone - części składowe państwa zachowują pełny lub ograniczony zakres suwerenności, np. Niemcy, Szwajcharia, Brazyli
c) autonomiczne - wewnętrznie samrządzenie części terytoriów o lokalnym znaczeniu np. Dania, Szkocja.