Wiedza i umiejętności ósmoklasisty - Kształcenie językowe

II Kształcenie językowe

Uczeń rozpoznaje, wskazuje, rozumie, stosuje, określa funkcje

Gramatyka języka polskiego 

1. części mowy
   1. odmienne
      1. czasownik
         1. czasowniki dokonane od niedokonanych
         2. bezosobowe formy czasownika: formy zakończone na -no, -to
         3. konstrukcje z „się”
         4. konstrukcja strony biernej i czynnej czasownika
      2. liczebnik
      3. przymiotnik
         1. poprawnie stopniuje
         2. rozumie ich rolę w opisie świata
         3. używa we właściwych kontekstach
      4. rzeczownik
      5. zaimek
   2. nieodmienne
      1. partykuła
      2. przyimek
      3. przysłówek
         1. poprawnie stopniuje
         2. rozumie ich rolę w opisie świata
         3. używa we właściwych kontekstach
      4. spójnik
      5. wykrzyknik
2. części zdania
   1. podmiot
   2. orzeczenie
   3. dopełnienie
   4. przydawka
   5. okolicznik
   6. wyrazy poza zdaniem
3. związki wyrazów w zdaniu
   1. człon nadrzędny i podrzędny
   2. typy związków
4. wypowiedzenia
   1. oznajmujące
   2. pytające
   3. rozkazujące
   4. zdanie pojedyncze
   5. zdania złożone
   6. podrzędnie
   7. współrzędnie
   8. wielokrotnie złożone
   9. równoważniki zdań
      1. imiesłowowy równoważnik zdania
5. fonetyka
   1. upodobnienia fonetyczne
      1. uproszczenia grup spółgłoskowych
      2. utrata dźwięczności w wygłosie
   2. samogłoska
      1. ustna
      2. nosowa
   3. spółgłoska
      1. twarda
      2. miękka
      3. dźwięczna
      4. bezdźwięczna
6. słowotwórstwo
   1. wyraz podstawowy
   2. wyraz pochodny
   3. temat słowotwórczy
   4. formant
      1. rodzaj formantu
         1. funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym
   5. podstawa słowotwórcza
   6. znaczenie wyrazu
      1. realne
      2. słowotwórcze
   7. rodzina wyrazów
      1. wyrazy pokrewne
      2. rdzeń
   8. wyrazy złożone
      1. typy wyrazów złożonych
      2. zasady tworzenia
7. imiesłowy
   1. imiesłowowy równoważnik zdania
8. mowa zależna i mowa niezależna
9. akcent
   1. reguły akcentowania wyrazów

Zróżnicowanie języka

1. język mówiony i język pisany
2. wyraz
   1. znaczenie wyrazów w wypowiedzi
      1. dosłowne
      2. przenośne
   2. wyrazy wieloznaczne
   3. wyrazy rodzime
   4. wyrazy zapożyczone
   5. skróty i skrótowce
      1. typy
      2. funkcje w tekście
   6. nazwy
      1. osobowe
         1. imię
         2. nazwisko
      2. miejscowe
         1. rodzaje nazw miejscowych
   7. słownictwo
      1. ogólnonarodowe
      2. o ograniczonym zasięgu
   8. terminy naukowe
   9. archaizmy
   10. kolokwializmy
   11. sposoby wzbogacania słownictwa;
   12. homonimy
   13. treść wyrazu
   14. zakres znaczeniowy wyrazu
   15. słownictwo neutralne
   16. słownictwo wartościujące
   17. synonimy
   18. antonimy
3. odmiany języka
   1. środowiskowe
   2. regionalne
4. styl
   1. potoczny
   2. urzędowy
   3. artystyczny
   4. naukowy
   5. publicystyczny
5. związki frazeologiczne
6. spójność

Komunikacja językowa i kultura języka

1. komunikat
2. typy komunikatów
   1. informacyjny
   2. literacki
   3. reklamowy
   4. ikoniczny
3. nadawca
4. odbiorca
5. sytuacja komunikacyjna
6. niewerbalne środki komunikacji
   1. gest
   2. mimika
   3. postawa ciała
   4. akcent
   5. intonacja
7. pojęcia: głoska, litera, sylaba, akcent
8. etykieta językowa
   1. zasady etykiety językowej
   2. grzeczność językowa
9. norma językowa
   1. wzorcowa
   2. użytkowa
10. błąd językowy

 Ortografia i interpunkcja

1. pisze poprawnie pod względem ortograficznym oraz stosuje reguły pisowni;
2. poprawnie używa znaków interpunkcyjnych:
   1. kropki
   2. przecinka
   3. znaku zapytania
   4. znaku wykrzyknika
   5. cudzysłowu
   6. dwukropka
   7. średnika
   8. nawiasu
3. zna zasady pisowni wyrazów nieodmiennych i pisowni partykuły „nie” z różnymi częściami mowy.