Metonimia, zamiennia - definicja i klasyfikacja
Metonimia - definicja
figura retoryczna uznawana za odmianę metafory, polegająca na zastąpieniu nazwy rzeczy, o którą chodzi, nazwą innej rzeczy, pozostającej w związku z tą pierwszą. Związek może mieć charakter fizyczny, logiczny, kulturowy, językowy. Związek ten jednak ma w przeciwieństwie do metafory charakter obiektywny. W przeciwieństwie do metafory metonimia nadaje znaczenie jednemu wyrazowi
Funkcje metonimii
- metonimia pozwala opisywać, poznawać świat;
- metonimia wyraża stosunek do ludzi i świata;
- zamiennia kształtuje stosunek do ludzi i do świata;
- metonimia pozwala na skrótowość, zwięzłość w komunikacji;
- zamiennia służy kondensacji znaczeń;
- wybór metonimii jest formą interpretacji, oceny świata;
- wybór zamienni jest również formą porządkowania świata;
Metonimia i jej odmiany
- symbol zamiast tego co jest symbolizowane (krzyż zwycięża)
- miejsce zamiast mieszkańców (Warszawa walczy)
- miejsce zamiast wydarzenia (Czarnobyl zmienił świat)
- miejsce zamiast instytucji (Wiejska = sejm)
- przedmiot zamiast instytucji (korona = monarcha)
- instytucja zamiast ludzi (rząd popiera)
- data zamiast wydarzenia (11 września zmienił świat)
- autor zamiast dzieła (czytam Sapkowskiego, czytać Norwida)
- narzędzie zamiast wytworu lub twórcy (pługi poszły w pole)
- organ zamiast zmyslu lub funkcji (oko spoczęło na...)
- substancja zamiast formy (płacić plastikiem = kartą,weź to żelazo)
- skutek zamiast przyczyny (trzęsie się = boi się)
- metalepsis przyczyna zamiast skutku (wysłuchaj mojej prośby = spełnij moją prośbę; przypomnij sobie umowę = dotrzymaj umowy
- przedmiot zamiast użytkownika (czarny mercedes zaatakował)