Czynności wstępne
-Biografia autora:
Mickiewicz urodził się 24 Grudnia 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka. Pochodził z biednej szlachty. W dzieciństwie opowiadano mu wiele legend i tajemniczych historii o pobliskich lasach a także śpiewano pieśni ludowe. W 1807 roku Mickiewicz zaczął naukę w szkole powszechnej w Nowogródku a po jej ukończeniu studiował nauki humanistyczne na Uniwersytecie Wileńskim. W międzyczasie w 1812 roku, ojciec Adama - Mikołaj Mickiewicz, zmarł. W czasach studenckich, w roku 1817 założył ze znajomymi Towarzystwo Filomatów, o celach patriotyczno-samokształceniowych.. Stowarzyszenie z czasem rozszerzyło się do około 200 osób. W latach 1819 do 1823 pracował jako nauczyciel. W tym okresie zakochał się nieszczęśliwie i zmarła jego matka, wydano też dwa tomy wierszy Mickiewicza zawierający między innymi cykl Ballady i romanse(pierwszy tom) i IV część dziadów(drugi tom). W roku 1823 poeta został aresztowany za przynależność do tajnych stowarzyszeń i osadzony w, zamienionym w więzienie, klasztorze ojców Bazylianów w Wilnie. Po roku procesu zesłano go w głąb Rosji, gdzie spędził 5 lat. W 1829 roku po opuszczeniu Rosji podróżował po europie, poznał między innymi Goethego, uczęszczał na wykłady Hegla. Po upadku powstania listopadowego wziął udział w wielkiej emigracji wyjeżdżając najpierw do Drezna (1832, wtedy powstała III część Dziadów) a później do Paryża na 20 lat.
W 1834 Mickiewicz założył rodzinę (bierze ślub z Celina Szymanowską, mają szóstkę dzieci). W latach 1839-40 przebywał w Szwecji, następnie powrócił do Francji i poznał Andrzeja Towiańskiego.
W 1848 roku Mickiewicz próbował zorganizować ochotniczy legion polski. W roku 1855, wyjechał do Konstantynopola, gdzie znów chciał utworzyć oddziały polskie. Tam zmarł 26 listopada 1855r.
Cechy twórczości:
-orientalizm
-odrzucenie klasycystycznych reguł
-mesjanizm narodowy
-fascynacja przyrodą
-irracjonalizm
-mistycyzm
-sięganie do ludowości
-opisy tęsknoty do ojczyzny
-opisy przemijania, ulotności życia
ANALIZA WSTEPNA
- ANALIZA TYTUŁU "PETERSBURG"
Miasto założone w 1703 roku przez cara Piotra I Wielkiego. Miasto zostało zbudowane na grząskim gruncie, panuje tu też nieprzyjazny dla człowieka klimat. Mówiono, że car wzniósł nie „miasto dla ludzi”, ale „sobie stolicę” na wzór Paryża, Amsterdamu, Rzymu, Wenecji, Londynu. To zbiór ogromnych marmurowych pałaców wyrastających przy szerokich ulicach biegnących ku rzece. Na ulicach eleganckie powozy i zamożne ekskluzywne towarzystwo odziane w szuby i cenne futra. Poeta opisuje jak powstawał ten „Paryż północy”. Na rozkaz cara przy budowie Petersburga pracowały setki tysięcy rosyjskich chłopów, tysiące poniosło śmierć.
- Trudne Pojęcia:
"Wydarte świeżo morzu i Czuchońcom" - Finowie po rosyjsku zwani Czuchońcami albo czuchanami, mieszkali na brzegach błotnistych Newy, gdzie potem założono Petersburg.
"dzieci Boreasza" - w mitologii greckiej bóstwo północnego, zimnego i niebezpiecznego wiatru.
"Witam cię Krzyża i Pogoni znakiem" - witam Cię znakiem krzyża i herbem Litwy.
Dedykacja:
Tekst jest dedykowany uchodźcom polskim, ponieważ zostają wygnani do Petersburga. Wiersz opisuje warunki panujące
w tym mieście, aby pokazać tym Polakom co ich czeka. Dedykacja ma charakter biograficzny – Mickiewicz w okresie powstawania III części Dziadów również był zesłany do Rosji.
ANALIZA WŁAŚCIWA
Kluczowe pojęcia:
-powstawanie budynków i miast w celu ochrony ludu
-nieprzyjazność terenu wobec ludzi
-wszechmocność cara
-upodabnianie się do innych miast w czasie budowy
-”ale kto widział Petersburg, ten powie: Że budowały go chyba szatany”
-wyraz chaosu przy opisie Petersburgu
-mróz – element utrudniający życie w mieście „Każdy trze ręce i zębami dzwoni”
-różnorodna ludność wybiera się na przechadzki
-natłok ludzi
-pielgrzym – groźba miastu głazów, zbyt zajęty swymi myślami
-mieszkaniec stolicy – wyraz rozpaczy, troska o pielgrzyma
Odbiorca:
Tekst uruchamia u odbiorcy funkcję impresywną – chce pokazać, że ojczyzna jest dużo lepszym miejscem, skłonić wygnańców do zrobienia wszystkiego aby uniknąć zesłania na Petersburg, wtajemniczyć ich w realia przyszłego miejsca pobytu. Jest skierowany do większego grona odbiorców – wygnańców, którzy są rządni wolności i odzyskania niepodległości (wiersz powstał przed powstaniem listopadowym). U zwykłego czytelnika wiersz wywołuje współczucie wobec bohaterów którzy tam przebywają, a także zmienia postrzeganie obrazu zsyłek do Rosji w czasie braku niepodległości, jest środkiem przekazu tęsknoty za ojczyzną. U zwykłego czytelnika *tekst* wywołuje współczucie.
Nadawca:
Wiersz jest częściowo skoncentrowany na nadawcy. Autor doświadczył warunków pobytu w Petersburgu i chce pokazać jak wygląda życie w tym mieście. Można więc stwierdzić, że podmiot liryczny i autor to jedna i ta sama osoba, przez co wiersz ma charakter autobiograficzny.
Forma
-Budowa:
Rodzaj literacki to liryka jako że jest to monologiczny opis miasta i opisuje go podmiot liryczny. Nie jest to epika ponieważ brakuje tu fabuły, nie jest to również dramat gdyż brakuje dialogów.
Występuje kilka rodzajów rymów takich jak:
Rymy żeńskie:
ABAB – czyli przeplatane inaczej krzyżowe
ABBA – Nazywane okalającymi
AABB – czyli rymy parzyste lub też sąsiadujące
Nie występują rymy męskie
Ilość wersów w strofie jest nieregularna i ciągle się zmienia. Jednak jest to jedenastozgłoskowiec a więc kompozycja jest luźna ale umiarkowanie. Zachowanie stałej ilości sylab w wersie przez autora świadczy o celowym zastosowaniu uporządkowanego chaosu, jeżeli chodzi o kompozycje tekstu.
- Środki artystyczne:
Epitety – „Świętych lasów” , Porównania – „srogie i zimne jak chyrom despoty” , Hiperbola – „Ogromne rzędy” , Enumeracja – „Tak zbudowano Ateny, Rzym, Spartę” , Anafora – „po obu stronach wspaniałej ulicy, po mostkach lśniącym wysłanych granitem” , Metafora – „ wszystkie te miasta jakieś bóstwo wzniosło” I inne.
Treść
- Bohaterowie:
Car - Egocentryczny, wszechmocny despota. Władca Rosji. Otacza się jedynie wysokimi urzędnikami.
Poddani Carowi - Całkowicie mu oddani, skrzętnie wykonujący Jego polecenia, ale nie z miłości doń, ale ze strachu.
Woźnica - Brodaty, zarośnięty człowiek, okryty zmarzniętymi szatami. Siedzi na wozie i popędza konie.
Chłopcy na koniach - Ukazują się jako "dzieci Boreasza", czyli mitologicznego greckiego Boga mroźnego
wiatru północy.
Dworski urzędnik - Gruby człowiek, idzie wolnym krokiem. Ubrany jest w ciepłe futro, lecz nie zapięte do końca. Chce pokazać swoje odznaczenia, są dla niego ważniejsze, niż chłód, który odczuwa. Oddany Carowi.
Gwardyjskie młokosy - Szczupli, wyprostowani żołnierze, z opiętym pasem w połowie ciała. Uczestnicy pochodu.
Czynówki - Idą skromnie, ostrożnie się rozglądają, komu sie pokłonić, kogo poniżyć, a kogo unikać. Aparat Cara.
Porównywane do zwierząt, dokładnie do skorpionów, co uniża ich rangę dla odbiorcy tekstu.
Damy - Porównywane do pstrych motyli, ubrane w różnorakie stroje. Wszystkie ich płaszcze, są wyszukane, tylko najlepsze. Na nogach drogie buty. Przyrównanie ich do raków.
Ludzie, oglądający pochód - Stanowią opozycje do urzędników. Są prawdziwymi ludźmi, zachwycają się urokiem miasta, rozglądają się po budynkach, tak jakby chcieli ich spróbować. Nie liczą się dla nich fanfary i uznanie Cara, tylko prawdziwe piękno miasta.
Pielgrzym z lewej strony - Gdy wszyscy odeszli, uderzył ręką w głaz - czyli gest, że to jak będzie dalej z tym miastem zależy od niego. Widział w mieście tylko grę polityczną. Nie zwracał uwagi na cierpienia żołnierza z prawej strony. Po pewnym czasie, jednak mu współczuje.
Człowiek po prawej stronie - Dawny mieszkaniec stolicy. Rozdawał jałmużnę wśród swoich biednych znajomych, pytając ich przy tym o rodziny. Chodził po całym mieście, a nie tylko w miejscu, gdzie skupiał się pochód. Człowiek o dobrym sercu.
Żebrzący żołnierz - Wojenny kaleka. Spogląda w niebo i widzi w męczarniach ogromną ilość dusz. Wie, jak daleki jest kres ich cierpień. Płakał, łzy jego w świecie ludzi, niewiele znaczą, ale Bóg wie o nich. On je wszystkie zbierze i policzy, za każdą z nich, ofiaruje mu ocean słodyczy. Dlatego, że są szczere.
Wyraźny podział na ludzi czyli osoby niezakłamane, szczere, z prawdziwymi uczuciami, oraz na zwierzęta, czyli, paradoksalnie ludzi, którzy zachowują, się jak zwierzęta, poprzez swoje fałszywe oblicza. Występuje też podział na prawą (dobrą) i lewą (złą) stronę.
- Temat:
Tematem utworu "Petersburg" jest powstawanie nowego miasta, jak się okazało nowej stolicy. Jednak, gdy wczytamy się w tekst ujawnia się tutaj przedstawienie ludzkich wartości, oraz wartości które rządziły ówczesnym światem. Czyli przychylność Cara, oraz Jego racje.
Ludzkie wartości zostały pokazane za pomocą podziału ludzi na zwierzęta i ludzi.
Zwierzęta miały całkowicie zatracone uczucia. Do tematu dochodzi notabene miłość do Ojczyzny, jaką właśnie prawdziwą miłość przeżywał żołnierz, który płakał, gdy widział cierpiące dusze. Miłość urzędników to miłość to nie miłość do Ojczyzny tylko, do jej materialnych skarbów, które były w panowaniu Cara, tak wiec ich miłość odnosiła się do osoby Cara. Poeta, pokazuje jakimi kosztami powstawały piękne rosyjskie miasta.
- Idee:
- Tęsknota za rajskim światem, przeżywana przez żołnierza.
- Mistycyzm,
- Bajronizm
- Wallenrodyzm.
Intertekstualności:
- Filozofie, epoki:
Nawiązanie do mitów greckich, biblii (przypowieść o wieży Babel), nawiązania do czyśćca oraz religii.
Czerpanie z epoki antyku.
- Historia
- Teksty
-------------------
Bibliografia:
-http://język-polski.pl/biografia/1719-adam-mickiewicz.html
-Kształcenie kulturowo-literackie i językowe.
Zakres podstawowy i rozszerzony - Język polski podręcznik część 3
Autorzy: Donata Dominik-Stawicka
Ewa Czarnota
Wydawnictwo: Operon
-Dziady Wydanie z opracowaniem.
autor: Adam Mickiewicz
opracowanie: Wojciech Rzehak
Wydawnictwo: GREG
-Czynności wstępne (całe) - Sebastian Grabowski
-Analiza wstępna (analiza tytułu, data powstania, trudne pojęcia) - Patryk Łoś
-Analiza wstępna (motto, dedykacja, słowa kluczowe) Analiza właściwa (odbiorca, nadawca) - Artur Czech
-Analiza właściwa (forma - cała) - Dawid Szotek
-Analiza właściwa (treść - cała) - Kamil Górajczyk /Leader/
-Analiza właściwa (Intertekstualności: filozofie, epoki) - Damian Stalmach
-Analiza właściwa (Intertekstualności: teksty, historia) - Krzysztof Kozieł