Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Porównaj konwencje literackie podanych tekstów. Zwróć uwagę na wykreowane w nich przestrzenie i bohaterów literackich.
Klucz odpowiedzi:
ROZWINIĘCIE TEMATU - wypracowanie maturalne - poziom rozszerzony
Za rozwinięcie tematu można uzyskać maksymalnie 26 punktów.
1. Odkrycie zasady zestawienia tekstów, np.: 3 p.
a. odmienne konwencje literackie,
b. opis sytuacji – sklepy, ich właściciele, subiekci,
c. właściciel sklepu jako postać centralna,
d. sklep jako miejsce szczególnie ważne dla narratora,
e. narracja pierwszoosobowa, subiektywna (retrospekcja).
2. Określenie przestrzeni w Lalce, np.: 3 p.
a. uporządkowana,
b. zamknięta,
c. powtarzalność, niezmienność, obraz statyczny,
d. sklep jako makrokosmos – bogactwo towaru,
e. sklep jako warsztat pracy,
f. przestrzeń wypełniona, część sklepu pogrążona w ciemności,
g. dzień.
3. Przedstawienie kreacji bohatera w Lalce, np.: 3 p.
a. czuwa nad sklepem,
b. karze i nagradza, wszystko widzi,
c. subiekci są mu posłuszni,
d. dobroduszny i surowy zarazem,
e. nie opuszcza swojego miejsca,
f. pogodzony ze światem,
g. panuje nad światem, ustanawia prawa, narzuca porządek,
h. opanowany,
i. sentymentalny stosunek narratora do starego Mincla.
4. Dostrzeżenie sposobów kreacji bohatera i przestrzeni w Lalce, np.: 3 p.
a. mimetyzm,
b. obrazowanie realistyczne,
c. epickość, szczegółowość opisu,
d. prostota języka, przejrzystość stylu.
5. Określenie przestrzeni w opowiadaniu Noc wielkiego sezonu, np.: 3 p.
a. symboliczne sensy uporządkowania przestrzeni (góra–dół),
b. przestrzeń nieciągła, labiryntowa,
c. dynamika, niepokój, rozgorączkowanie (przestrzeń przekształca się),
d. sklep jako szaniec broniący przed światem zewnętrznym (mikrokosmos, enklawa),
e. sklep jako warsztat twórczy, magazyn poezji, miejsce kreacji,
f. jasne światło lampy,
g. jesienna noc.
6. Przedstawienie kreacji bohatera w opowiadaniu Noc wielkiego sezonu, np.: 3 p.
a. patriarcha, prorok (zestawiony z biblijnym Jakubem),
b. obdarzony nadludzkimi zdolnościami – wewnętrzny słuch, natchniony, wizjonerski, twórczy,
c. osamotniony, subiekci opuścili go (motyw zbuntowanych aniołów),
d. pełen gniewu, emocji,
e. dynamiczny,
f. szalony,
g. w opozycji do świata i tłumu,
h. wieloznaczność opozycji: ojciec – tłum kupujących (np. jednostka – masa, poezja – proza codzienności, kreacjonizm – rutyna, wartości duchowe – materializm),
i. w zetknięciu z tłumem ponosi klęskę,
j. pełen lęku i fobii,
k. fascynacja narratora ojcem.
7. Dostrzeżenie sposobów kreacji bohatera i przestrzeni w opowiadaniu Noc wielkiego sezonu, np.: 5 p.
a. odejście od mimetyzmu (np. oniryzm, kreacjonizm, mityzacja),
b. obrazowanie fantastyczne,
c. elementy groteski,
d. hiperbolizacja,
e. subiektywizm, ekspresyjność,
f. poetyckość ujęcia, metaforyczność,
g. emocjonalność,
h. odwołania do Biblii (np. walka z grzechem, jasności z ciemnością, góra Synaj, Kanaan, postać Mojżesza, klienci jako czciciele Baala),
i. plastyczność opisu (zmysłowość opisu).
8. Podsumowanie, np.:
3 p.
- Dostrzeżenie podobieństw i różnic w podanych fragmentach;
- dostrzeżenie związku poetyki portretowania świata z wymową fragmentów.
2 p.
- Dostrzeżenie podobieństw i różnic w podanych fragmentach.
1 p.
- Dostrzeżenie podobieństwa lub różnicy w podanych fragmentach.