Jak mówić żeby nas słuchali? Jak przemawiać?
Ty i Twoje przemówienie
Staraj się, by wygłaszać mowę na temat, obok którego nie potrafisz przejść obojętnie. Dzięki temu zawrzesz w nim cząstkę siebie, a to z kolei pozwoli Ci przygotować fascynującą przemowę, która wywrze niezatarte wrażenie na Twoich słuchaczach. Jeśli do tego dołożysz szczyptę wiedzy i solidną porcję poprawności językowej, sukces masz zagwarantowany. Słowem wypowiadaj się publicznie na tematy zgodne ze swoimi zainteresowaniami Ten niewielki, nietrudny zabieg sprawi, że Twoja mowa będzie niepowtarzalna.
Rodzaje przemówień
Twoja wypowiedź musi być logiczna, zwięzła i wyrazista, dlatego najlepiej zbudować ją na podstawie wcześniej skonstruowanego konspektu/planu. Musi również, aby spełnić powyższe warunki, mieć jasny cel. Cel, czyli odpowiedź na pytania: Po co przemawiasz? Co chcesz uzyskać swoim przemówieniem?
Odpowiedzi, które udzielisz na te pytania, pozwolą Ci zaklasyfikować swoje przemówienie do odpowiedniego rodzaju mowy - {ln: rodzaje przemówień}.
Artyzm przemówienia
Bardzo przydatne w organizacji całego przemówienia we wszystkich częściach mowy są tropy i figury retoryczne jak: powtórzenia, paralelizmy, wyliczenia, porównania, metafory, peryfrazy, hiperbole, apostrofy, wykrzyknienia, pytania retoryczne, wyliczenia, alegorie itp. Warto jeszcze nadmienić, że ich wykorzystanie zwiększa atrakcyjność oracji. Mają one również nieocenioną wartość mnemotechniczną. Jako mówca możesz być pewien, że retoryczność przemówienia na pewno zostanie doceniona przez odbiorców.
Pamiętaj, że mowa rządzi się innymi prawami niż wypracowanie pisemna (np. rozprawka). Już starożytni Grecy i Rzymianie dostrzegli tę różnicę. Konsekwencją tego faktu jest proponowana przez nich kompozycja przemówienia publicznego. Warto skorzystać z tej wiedzy, bo sprawdzona została przez niejedno pokolenie.
{ln: Przemówienie - wzorzec ' Budowa przemówienia}
Więź z odbiorcami
Pamiętaj, że Twoja prezentacja stanowi komunikat, który kierujesz do odbiorców. Z tej to przyczyny powinna zawierać liczne zwroty do odbiorców, które będą podtrzymywały kontakt z nimi. Pamiętaj, że spoglądanie na odbiorców jest ważnym elementem komunikacji. Dobry mówca ustawia się tak, by wzrokiem objąć wszystkich słuchaczy.
Jako orator masz również możliwość słuchania i obserwowania swojego audytorium. Gdy nabierzesz wprawy, docenisz to źródło informacji i nauczysz się odpowiadać na potrzeby odbiorców, dostosowując swoje przemówienie do nastroju Twoich słuchaczy, do ich reakcji na Twoje słowa. Każda, nawet najlepiej przygotowana mowa, musi być podatna na drobne modyfikacje w trakcie jej wygłaszania. Każdy retor jest więc czasem zmuszony do drobnych improwizacji. Bądź na nie przygotowany tak samo, jak jesteś przygotowany/przygotowana do przemówienia.
Ekspresja w przemówieniu
Jeśli chcesz, by słuchacze Twojej oracji pozytywnie Cię zapamiętali spraw, by Twoje przemówienie zawierało odpowiedni do tematu ładunek emocjonalny. Wykorzystaj w tym celu akcent, pytania, wykrzykniki, epitety. Modyfikuj również składnię (długość, stopień złożoności zdań), tempo wypowiedzi. Zastosuj gestykulację. Panuj nad odległością od odbiorców, wykonuj różne czynności w trakcie przemawiania (pokazuj, przechodź z jednego miejsca w drugie). Te proste zabiegi sprawią, że Twoja wypowiedź stanie się barwna, dynamiczna i ciekawa (byle nie: chaotyczna). Doskonale byłoby wzbogacić przemówienie o plansze, schematy, ilustracje, przykłady itp. Pamiętaj jednak, że najważniejsza jest Twoja mowa, a pomoce służą tylko do ilustracji niektórych jej aspektów. Nazbyt często dzieje się tak, że mówca zamienia się w komentatora plansz – to niedopuszczalne i zabija uwagę słuchaczy.
Język przemówienia
Niebanalny wpływ na oryginalność przemówienia ma również język, którym posługuje się mówca. Powinien on być poprawny, dostosowany pod każdym względem do odbiorców, sytuacji i nadawcy. Nie wolno zapominać również o nasyceniu wypowiedzi adekwatną terminologią właściwą dla danego tematu. Unikaj długich, wielokrotnie złożonych podrzędnie zdań. Staraj się raczej stosować możliwie prostą składnię, by wszyscy odbiorcy Cię zrozumieli. Wszystko oczywiście powinno mieć właściwy umiar. Zawsze poszukuj złotego środka i pamiętaj o celu swojego przemówienia.
Mowa ciała
Wreszcie na końcu należy zwrócić uwagę na to, co widać na pierwszy rzut oka. Jako mówca musisz w pełni kontrolować swoje zachowanie. Pod wpływem nerwów ludzie bardzo dziwnie i komicznie potrafią się zachowywać. Do najczęstszych zachowań – tików, które potrafią rozbić i popsuć nawet najlepsze przemówienie należą: przygłos, dreptanie w miejscu (z nogi na nogę, do przodu i tyłu, w lewo i prawo), drżenie rąk, mruganie, nerwowe manipulowanie jakimś przedmiotem w rękach, głośne wzdychanie, poprawianie ubrania, fryzury, okularów itp. Często słychać drżący głos, przeciąganie samogłosek ze stresu, łykanie końcówek wyrazów z braku tchu i inne. Dopilnuj, ćwicząc przed lustrem i obserwując swoje zachowanie w sytuacjach stresowych, by te nieuświadomione zachowania zostały na czas prezentacji wyeliminowane lub przynajmniej zminimalizowane (często wystarczy sobie uświadomić to zachowanie). Nagraj swoje przemówienie na dyktafon, kamerą i odtwórz. Wszystkie błędy zobaczysz wtedy jak na dłoni.
Pamiętaj, że stosowanie gestykulacji musi być dostosowane do sytuacji. Jeśli odległość między Tobą a Twoim audytorium jest niewielka, ograniczaj gesty do minimum. Podobnie należy się zachować, gdy siedzisz lub gdy temat wymaga utrzymania nastroju powagi. Mowa ciała musi być naturalna, więc siłą rzeczy musi być dostosowana do Twojego stylu komunikowania się z otoczeniem.
Czas
Zwróć uwagę jeszcze na dwie sprawy. Na przygotowanie się do przemówienia masz wystarczającą ilość czasu. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, by doprowadzić swoją mowę do perfekcji. Z drugiej strony pamiętaj, że audytorium na ogół jest przyjaźnie do Ciebie nastawione i na pewno wybaczy Ci drobne potknięcia.
Pamiętaj także, że lepsze jest krótkie rzeczowe i wyraziste przemówienie, aniżeli długie, rozbudowane i monotonne. Szanuj swoich słuchaczy i nie wystawiaj ich cierpliwości i życzliwości na próbę. Słowem mów krótko. Słuchacze więcej zapamiętają z 20 minutowego przemówienia niż z tego, które liczy sobie 1,5 h. Nie oczekuj od dorosłych słuchaczy tego, że skupią uwagę na dłużej niż 45 minut (u dzieci jeszcze krócej). Jeśli więc masz przemawiać dłuższy czas – zatroszcz się o jakiś przerywnik lub przerwy.