Grupy społeczne jako przedmiot badań socjologii

Więź społeczna

Definicja

to zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej skupiających jednostki, podgrupy i inne elementy zbiorowości – w całości zdolna do trwania i rozwoju.

Typy więzi społecznej:

Więź naturalna – spontaniczna

Bezpośrednia, osobista, emocjonalna, trwała, całkowita, nieformalna, naturalna.

I typ zbiorowości\wspólnoty:

• Małe rozmiary,
• Dominują bezpośrednie kontakty oparte na pokrewieństwie, stosunkach koleżeńskich, przyjacielskich oraz stosunkach sąsiedzkich.
• Znaczna jednorodność majątkowa, zarobkowa (zrównanie pod względem statusu zamożności) i etniczna.
• Wspólnota tradycji
• Względna izolacja, samowystarczalność (społeczności tradycyjne, lokalne).

Więź zrzeszeniowa: intencjonalny związek; stosunki między partnerami są wyrazem umowy lub woli.

Pośrednia, rzeczowa, trwała, częściowa, formalna, stanowiona, racjonalna.

II typ wspólnoty:

• Duża liczebność i przestrzenna rozciągłość
• Rozluźnienie kontaktów społecznych – atomizacja
• Kontakty rzeczowe o sformalizowanym charakterze.
• Heterogeniczność
• Ruchliwość społeczna i przestrzenna
• Poczucie izolacji społecznej wśród ludzi.

Więź jako przymus – nacisk: więź stanowiona, narzucana z zewnątrz.

Grupa społeczna

Definicja

to zbiór jednostek, pozostających ze sobą w różnorodnych stosunkach;

Cechy grupy społecznej:

1. Grupa składa się z wybranej liczby członków, mających wspólne prawa i obowiązki;

2. Grupa jest zrzeszeniem trwałym;

3. Grupa jest wewnętrznie zorganizowana i ustrukturalizowana;

4. Grupa pociąga za sobą interakcje i stosunki między członkami grupy;

5. grupa autonomizuje się od działań jednostek i stanów świadomości jej członków;

6. grupy są zdolne do wytworzenia wzorów zachowań, systemów norm;

7. grupa jest czymś zewnętrznym wobec jednostki, a z drugiej strony, jednostka jest elementem „my” grupy;

8. jednostki nie są, w przeciwieństwie do grupy, autonomiczne;

9. grupy są zdolne do wywierania nacisku na jednostki; jednostki są tylko w pewnym stopniu autonomiczne;

Rodzaje grup:

Kryterium ilościowe:

• duże

• małe (ok. 5/6- optimum)

Kryterium wewnętrznej organizacji:

• formalne

• nieformalne

Kryterium charakteru więzi:

• wtórne

• pierwotne (C. Cooley wyróżnił 3 podstawowe grupy społeczne, które powiązane są silnymi więzami społecznymi – więzy osobiste 1) Rodzina, 2) Grupy zabawowe, 3) Grupy sąsiedzkie w tradycyjnej społeczności lokalnej)

Socjalizacja

Zachodzi właśnie w grupach pierwotnych, dlatego są one bardzo ważne dla mikrosocjologii.

W procesie socjalizacji wyróżnia M. Ziółkowski trzy etapy:

• Najpierw człowiek uczy się dopasowywać swoje zachowania do zachowań partnerów.

• Następnie zdobywa umiejętność określania znaczeń zjawisk społecznych i hierarchizowania tych zjawisk.

• Wreszcie opanowuje sztukę patrzenia na siebie z perspektywy innych uczestników życia społecznego." [za: M. Ziółkowski, Znaczenie, interakcja, rozumienie, Warszawa 1981, s.56]