Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Jaki obraz wsi polskiej z początku XX wieku przedstawił Stefan Żeromski w Przedwiośniu? Odpowiadając na to pytanie, zanalizuj i zinterpretuj podane fragmenty. Zwróć uwagę na tradycję literacką, do której nawiązuje autor, oraz jego stosunek do mieszkańców wsi.
Klucz odpowiedzi
II ROZWINIĘCIE TEMATU (maksymalnie 25 punktów)
Obraz wsi w Przedwiośniu
1. Prezentowane środowiska: 0-2
a. ziemiaństwo (rodzina Hipolita Wielosławskiego) w Nawłoci,
b. chłopi w Chłodku,
c. zróżnicowanie społeczne mieszkańców wsi (kontrastowe zestawienie warunków życia w Nawłoci i Chłodku).
2. Obraz życia ziemiaństwa w Nawłoci: 0-7
np.
a. opis dworu i folwarku,
b. śniadanie (obfitość, uczynienie z jedzenia pewnego rytuału),
c. przywołanie arkadyjskiego mitu wsi,
d. gościnność,
e. familiarne stosunki między „państwem” a służbą.
f. dostatnie życie wypełnione zabawą,
g. aluzja literacka do Pana Tadeusza,
3. Obraz życia chłopów w Chłodku: 0-8
np.
a. interpretacja nazwy folwarku (miejsce zimne, ponure),
b. brak wiedzy i zainteresowania otaczającym światem,
c. życie tu i teraz, najważniejsze są „jadło i napitek”,
d. bierność,
e. zróżnicowanie chłopów ze względu na stan posiadania,
- bogaci chłopi (mają własne chaty, ziemię, duży inwentarz, służbę),
- małorolni (mają małe skrawki ziemi, własne chałupy),
- komornicy (nie mają ani ziemi, ani mieszkania),
− żyją w skrajnej nędzy,
− walczyli o ojczyznę, ale zostali pozostawieni sami sobie przez młode państwo polskie,
− pozbawieni opieki lekarskiej umierają na liczne choroby.
4. Stosunek autora do mieszkańców wsi: 0-3
np.:
a. docenienie uroków wiejskiego dworu,
b. krytyczny stosunek do ziemiaństwa (wyrażający się w ironii),
c. ironiczne pokazanie służby (używanie zdrobnień imion),
d. zauważenie wad chłopów (np. bierności, zacofania, służalczości, dbania jedynie o zaspokojenie biologicznych potrzeb).
5. Wykorzystanie znajomości całego Przedwiośnia. 0-1