Zadanie maturalne z języka polskiego

Pan Tadeusz, Dziady III. Obraz Petersburga i Rosji - Klucz odpowiedzi

Klucz odpowiedzi:

Obraz Rosji we fragmencie Pana Tadeusza

1. Obraz Petersburga z punktu widzenia Telimeny (dystans autora). 0-1

2. Petersburg – metafora wielkiego świata. 0-1

3. Strach jako metoda sprawowania władzy; 0-1

argumenty (co najmniej 1 argument), 0-1

a. reakcja Kozodusina,

b. przerażenie czynownika,

c. czynownik musi się przyznać do winy, aby zmniejszyć karę.

4. Silne zhierarchizowanie, 0-1

argumenty (co najmniej 1 argument), 0-1

a. uznanie przez czynownika absurdalnych sądów władzy,

b. podważenie przez czynownika sądu Wielkiego Łowczego uznane za zuchwalstwo.

5. Prawo (władza) służy bogatszym; 0-1

argumenty: (co najmniej 1 argument), 0-1

a. policmajster nie spełnia swej roli stróża prawa; służy bogatszym, wyżej postawionym społecznie ludziom,

b. kara zależy od łaski (niełaski) cara.

6. Protekcja i kontakty towarzyskie jako podstawa funkcjonowania społeczeństwa 0-1

argumenty (co najmniej 1 argument), 0-1

a. Telimena jest pod opieką Kozodusina,

b. Kozodusin powołuje się na cara.

Obraz Rosji we fragmencie Dziadów

7. Petersburg z punktu widzenia narratora wszechwiedzącego. 0-1

8. Petersburg – metafora państwa, reżimu, samodzierżawia. 0-1

9. Silne zhierarchizowanie; 0-1

argumenty (co najmniej 1 argument), 0-1

a. kolejność miejsca na spacerze zależy od stopnia zajmowanego w dworskiej hierarchii,

b. postawa czynowników pokazuje funkcjonowanie carskiego systemu: kłanianie się wyższym od siebie i pogardzanie niższymi.

10. Kult cara i dworu; 0-1

argumenty, 0-1

np.: porównanie spaceru dworu carskiego do procesji religijnej (car – pomazaniec Boży, sakralizacja władzy carskiej).

11. Ceremonialność życia dworskiego; 0-1

argumenty (co najmniej 1 argument), 0-1

np.: spacer stał się rodzajem ceremonii, udział w nim nobilituje, staje się obowiązkiem towarzyskim (co najmniej 1 argument),

12. Cechy społeczeństwa – pycha, służalczość, snobizm, 0-2

argumenty (co najmniej 1 argument), 0-1

a. ludzie ponoszą ofiary (marzną, chorują – suchotniczy kaszel), jednak potrzeba zobaczenia dworu jest zbyt wielka, by się jej oprzeć,

b. zachowanie urzędnika idącego w rozpiętym futrze, żeby wszyscy widzieli jego ordery.

Uwaga: jeżeli uczeń zauważy np.: obecność porównań animalistycznych (trzoda soboli, chód soboli, chód żuka, jak osy, jak skorpiony, pstre motyle, rumiane jak raki), podkreślenie umownej hierarchiczności struktury społecznej zaznaczone porównaniem do talii kart (króle, damy, niżniki), należy mu przyznać punkty z puli „szczególnych walorów pracy”.

13. Wnioski - wypracowanie maturalne

pełne, 4

np.: Mickiewicz satyrycznie (groteskowo) przedstawia stosunki panujące w carskiej Rosji oraz postawy żyjących tam ludzi. System carski opiera się na biurokracji i wszechogarniającym strachu, protekcji, układach towarzyskich. Ludzie są ofiarami systemu albo tępymi wykonawcami rozkazów.

częściowe, (2)

np.: System społeczny w Rosji carskiej był autorytarny. Ludzie żyli w strachu, za wszelką cenę starali się przypodobać władzy i donosili na siebie.

próba podsumowania; (1)

np.: lakoniczne stwierdzenie, że życie ludzi w Rosji początku dziewiętnastego wieku opierało się na strachu i urzędniczej zależności.