Analiza tematu rozprawki- jak?

Jak analizować i interpretować temat rozprawki, eseju, felietonu itp.

Streszczenie

Przeczytaj temat wielokrotnie

Jest to punkt, od którego wychodzisz. Wyobraź sobie, że jesteś w samym środku labiryntu, otacza cię mnóstwo drzwi, a ty nie wiesz, na które się zdecydować. To kluczowy moment - zły wybór skreśla całą twoją pracę powodując, że rozminiesz się z tematem. Dobrze się więc zastanów, uważnie przeczytaj temat. Nie dwa, trzy razy, ale tyle ile razy potrzebujesz, by w pełni go zrozumieć. Ja często czytam temat nawet kilkanaście razy za każdym razem akcentując inną jego część. Dopiero po dobrym zaznajomieniu się z nim wypisz sobie wszystkie pojawiające się w nim pojęcia i wyrażenia.

Definicje pojęć z tematu

Następnym krokiem powinno być zdefiniowanie tych pojęć oraz wybranie ze wszystkich możliwych znaczeń, tych, którymi zamierzasz się posługiwać w rozprawce (tę informacje koniecznie musisz zawrzeć we wstępie). Nie daj się omamić swojemu lenistwu, nawet w najprostszych tematach nie pomijaj tego elementu. Ten etap jest istotny, ponieważ w przyjętych definicjach rozstrzyga się twoje rozumienie tematu. Ponadto takie poprawnie poczynione ustalenia bronią cię przed zarzutem ze strony sprawdzającego, że praca rozmija się z tematem, zarzutem kompletnie ją zresztą dyskredytującym.

Synonimy do słów w temacie

Postaraj się również odnaleźć synonimy dla słów, które przed chwilą zdefiniowałeś. Określ, których pojęć, nazw będziesz w rozprawce używał najczęściej i również wypisz sobie do nich synonimy. Te proste, ale niezwykle skuteczne zabiegi pozwolą ci uniknąć błędów stylistycznych, będących konsekwencją powtórzeń wyrazów. Takie błędy świadczą o ubogim zasobie słownictwa, a takiej etykietki zawsze jest lepiej unikać.

Kontekst historyczno-literacki tematu

W tym miejscu warto wypisać sobie również główne nurty epoki, w której powstał utwór oraz inne teksty podejmujące ten temat. Dzięki temu łatwiej później będzie ci odnaleźć wszystkie intertekstualności i dobrze osadzić tekst w epoce.

Wiązki tematyczne - zadania

Kiedy już pojąłeś znaczenie tematu zwróć uwagę na ilość czynności, zadań które musisz wykonać aby go zrealizować. Jeśli dobrze się przyjrzysz, dostrzeżesz, że każdy temat narzuca ci jakąś funkcjonalną kompozycję. Zatem dzięki sumiennej realizacji tego etapu nie tylko będziesz mógł w pełni zrealizować temat, odpowiadając na wszystkie postawione w nim pytania, ale także uwolnisz się od rozterek związanych z wyborem struktury swojego wywodu. Zawsze pojawienie się w temacie czasowników: porównaj, skonfrontuj, zestaw itp. zmusza cię do zrealizowania trzech czynności i znów na ogół uczniowie zmuszają swoje umysły do wykonywania ich jednocześnie, a przecież znacznie korzystniej jest najpierw scharakteryzować jeden przedmiot, potem drugi i dopiero na końcu porównać je ze sobą. Nie trzeba być geniuszem aby zauważyć, że analogiczny układ rozprawki nadaje sens twojemu wywodowi.

Zakres wiedzy określony przez temat

Zastanów się również nad tym, do jakiej wiedzy musisz się odwołać. Do ilu utworów powinieneś sięgnąć aby zrealizować temat? Do jakiej epoki, a może do kilku? Pomyśl czy temat wymaga przywołania koncepcji filozoficznych, kontekstów historycznych, religijnych, biograficznych? (Z mojego doświadczenia wynika, że im bogatsza pod tym względem praca, tym większa jej wartość). Czy wreszcie daje ci miejsce na wyrażenie własnego zdania? Refleksja ta niech przybierze formę krótkiej notki poświęconej poszczególnym, wyżej wymienionym detalom.

Tezy, czyli cele wypracowania

Ostatnią rzeczą, którą należy zrobić w tym miejscu pracy nad rozprawką jest postawienie tezy. Zadanie wcale nie jest łatwe wymaga dobrej dyscypliny i finezji. Na szczęście nie musisz stawiać tylko jednej, wręcz przeciwnie, wypisz sobie tyle tez, ile tylko jesteś w stanie, ale robiąc to pamiętaj, żeby każda teza swoim zakresem pokrywała się z tematem. W żadnym razie nie może być węższa! Zasada jest prosta: im więcej tez wypiszesz sobie teraz, tym większa szansa, że w dalszych etapach pracy pozostanie najtrafniejsza. Aby twoje słowa były tezą muszą mieć formę zdania twierdzącego, zawierającego czasownik i ryzykującego, że bez argumentów i dowodów będzie nieprawdą.