Poezja Juliana Tuwima, jako wiersz zawierający program poetycki skamandrytów
Julian Tuwim: Poezja - analiza wiersza
Artykuł zawiera analizę wiersza Juliana Tuwima pt.: Poezja. Tekst wiersza znajdziesz tutaj: Tuwim J. Poezja - tekst wiersza.
Podstawą dla tej analizy wiersza jest tekst: Jak analizować wiersz (i interpretować)?
Julian Tuwim: Poezja - Czynności wstępne:
Biografia Juliana Tuwima:
Wikipedia - biografia Juliana Tuwima
Cechy twórczości Juliana Tuwima:
Skamandryci - program poetycki
Julian Tuwim: Poezja - Czynności wstępne:
Analiza tytułu:
Sam tytuł Poezja od razu wskazuje na temat wypowiedzi podmiotu lirycznego. Metatematyczny charakter wypowiedzi w wierszu można odczytywać jako manifest programowy Tuwima – jednego ze skamandrytów, w którym kolejne postulaty dotyczą kształtu poezji skamandryckiej.
Data powstania:
?????
Kluczowe słowa:
- program poetycki
- skamandryci
- poezja
- Tuwim
- tradycja
- nowoczesność
Julian Tuwim: Poezja - Analiza właściwa
Nadawca - podmiot liryczny:
To poeta:
„Poezja moja"
Jest przekonany o wyjątkowości swego pomysłu:
„szaleńczy plan"
Czuje się pewny:
„To nie proroctwo! [...] To pewność!"
Dotychczasowa poezja ograniczała go:
„skuty słowem i myślą"
Nie chce być romantycznym wieszczem, przewodnikiem, ani profetą:
„Nie chcę wam być przewodnikiem..."
„Nie śmiejcie się, żem jest „prorokiem"!"
Odrzuca koncepcję wyjątkowości poety, akcentuje, że jest zwykłym człowiekiem:
„ultimus inter pares"
Chce aprobaty innych:
„chodźcie, chodźcie"
Uważa, że wszystkich łączy współczesność:
„rozmaici, oddzielni, wszyscy współcześni"
Odczuwa wielką radość:
„O, żywe, porywające, radosne akordy!
Co się dzieje! Co się dzieje!
Nauczyłem się cudownej pieśni,
Tryumfuję, szaleję z radości,"
Głosi franciszkańską miłość do świata i witalizm:
„Upiłem się światem Bożym, pokochałem ostateczną miłością"
Stosunek podmiotu lirycznego do tradycji:
Buntuje się wobec tradycji:
„Plan, który można przyrównać herezji"
„To Rewolucja Dusz!"
„Twórczość moja precz rzuci nakaz dawnych wiar,
Ale się skłoni wszędzie, kędy jest mogiła."
Nie odrzuca całkowicie tradycji:
„Nie stracił czaru romantyczny smęt
Róż i słowików, rusałek i goplan."
Czuje więź z tradycją:
„Nie stracił mocy Achilles i Piast
I chwalon będzie każdy, kto bohater!"
Kontestuje konwencjonalność, schematyzm poezji:
„(...) romantyczny smęt
Róż i słowików, rusałek i goplan"
„Miałaś swe stałe, stare rekwizyty,"
Zarzuca anachroniczność, staroświeckość dotychczasowej poezji:
„stałe, stare rekwizyty"
„Lecz coraz szybciej warczy życia pęd"
„Lecz już z czeluści elektrycznych miast
Tłum wielki bucha"
Komunikat
Treść:
Temat wiersza – poglądy na temat poezji
„Niech się dzisiaj dowie wszelki stan,
Co ja właściwie sądzę... o poezji."
Wiersz jest manifestem programowym. Program poetycki:
Poszukuje nowej formy poezji:
„Powstał w duszy mej wprost szaleńczy plan,
Plan, który można przyrównać herezji"
Poezję trzeba unowocześnić, dostosować do zmieniającej się rzeczywistości:
„Lecz coraz szybciej warczy życia pęd:
Tam, gdzie jest księżyc, jest i aeroplan!"
„Lecz już z czeluści elektrycznych miast
Tłum wielki bucha, jak lawa przez krater!"
Praesensizm – poezja powinna opisywać teraźniejszość:
„Lecz już z czeluści elektrycznych miast
Tłum wielki bucha, jak lawa przez krater!"
Egalitaryzm poezji:
„śpiew Powszechny"
„Dla powszechnego zrozumienia."
Poezja ma podejmować wszystkie tematy:
„wszystkiemu chcę dać równouprawnienie"
Subiektywizm:
„wszystko na moje wyprowadzić szczyty"
Rewolucyjność:
„Rewolucja Dusz! To śmiałe Rzuty"
Ekspresywność, ekspresjonizm:
„Poezja moja – to nie tylko śpiewność,
Zrodzona szczęściem lub żalem głębokim..."
„Ale i rzewność, niezgłębiona rzewność..."
Prostota języka - poezja jest adresowana do każdego:
„Dosłownie, dobitnie, wyraźnie,
Dla powszechnego zrozumienia"
Irracjonalizm:
„Powstał w duszy mej wprost szaleńczy plan,"
Intuicjonizm:
„To są przeczucia człowieka"
Witalizm:
„O, żywe, porywające, radosne akordy!
Co się dzieje! Co się dzieje!
Nauczyłem się cudownej pieśni,
Tryumfuję, szaleję z radości,
Upiłem się światem Bożym,"
Dynamizm, zdecydowane działanie:
„To Rewolucja Dusz! To śmiałe Rzuty!"
Populizm:
„Chętnie w tłum się wcisnę,"
Dbałość o język i formę
„Wszystko na moje wyprowadzić szczyty,"
„Dosłownie, dobitnie, wyraźnie,"
Język:
Środki stylistyczne:
Wiersz obfituje w środki stylistyczne, które wzmacniają ekspresję utworu. Dzięki nim tekst zyskuje wrażenie spontanicznego i improwizowanego wystąpienia poety, który chce porwać tłumy i zmienić poezję.
niedopowiedzenie - "Co ja właściwie sądzę o poezji" - budują napięcie, wzmagają ciekawość w czytelniku;
wykrzyknienie - "Będą te słowa jak taneczny krok!" - pokazują entuzjazm podmiotu lirycznego, mają wywołać podobną reakcję w odbiorcy;
wyliczenie - "Róż i słowików, rusałek i goplan" - akcentuje wielość, bogactwo opisywanych elementów;
metafora - "słów perlistość" - kondensuje treści, idealizuje nową koncepcję poezji;
pytanie - ""Wpływy?" Ja wpływów nie wstydzę się wcale!", "Bo o czymż mówię?" - sprawia wrażenie dialogowości, wzmacnia retoryczność wypowiedzi;
wtrącenie - "(...Ale i rzewność, niezgłębiona rzewność...)" - zwiększa prawdziwość słów;
eksklamacja - "Och, nie!" - potęguje emocjonalność, spontaniczność wypowiedzi;
tryb rozkazujący - "Chodźcie, chodźcie" - podkreśla apel, wezwanie odbiorców do współuczestnictwa, skraca dystans między podmiotem lirycznym a odbiorcą;
sentencja - "ultimus inter pares" - wzmacnia funkcję perswazyjną, pokazuje wykształcenie podmiotu lirycznego;
powtórzenie - "Śród lat minionych, śród ofiarnych dymów" - zwiększa rytmiczność tekstu;
kolokwializm - "Nie śród wymoczków" - zbliża język do języka odbiorców;
neologizm - "Twórczość moja ogarnie wszechbędący Byt." - akcentuje niezwykłość nowej koncepcji poezji;
Forma utworu:
Układ stroficzny wiersza jest zróżnicowany. Pierwsze strofy są czterowersowe, następne dziewięciowersowe. Ostatnia strofa jest ośmiowersowa.
Długość wersów jest zróżnicowania, najczęściej pojawia się 11-zgłoskowiec, ale spotkać można 10-zgłoskowce i 9-zgłoskowce. Poeta nie przestrzega zasad sylabizmu ścisłego. Długość wersu jest wyraźnie podporządkowana zamierzeniom artystycznym, treść staje się ważniejsza niż forma wiersza.