Literackie obrazy miłości i sposoby ich kreowania we fragmentach Don Kichota z La Manchy Miguela de Cervantesa Saavedry oraz Romea i Julii Williama Szekspira.

Artykuł zawiera opracowane przez CKE zadanie maturalne z języka polskiego na poziom rozszerzony. Egzamin maturalny z języka polskiego - Poziom rozszerzony - Maj 2014

Język polski. Matura 2015. Poziom rozszerzony. Zadanie maturalne.

Artykuł zawiera opracowane przez CKE i OKE przykładowe zadanie (poziom rozszerzony), składające się z tematu i fragmentu tekstu, które mogłoby się pojawić na maturze z języka polskiego od 2015 roku. Uczeń ma na jego podstawie sporządzić wypowiedź argumentacyjną. Znajdziesz tu również wzorcowe wypracowanie na ten temat.

Matura Polski Rozszerzony Lektury – Praktyczny Przewodnik

Poznaj pełną listę obowiązkowych lektur na egzaminie maturalnym z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Dowiedz się, jak efektywnie przygotować się do matury, uwzględniając frazy najczęściej wyszukiwane w Internecie, takie jak „polski rozszerzony lektury” i „matura polski rozszerzony lektury”. Ten artykuł stanowi kompleksowy przewodnik dla wszystkich, którzy chcą odnieść sukces na egzaminie.

Słowa kluczowe: polski rozszerzony lektury, matura polski rozszerzony lektury, lista lektur obowiązkowych, przygotowanie do matury, egzamin z polskiego

Dlaczego warto poznać wszystkie lektury z zakresu Polski Rozszerzony Lektury?

Egzamin maturalny na poziomie rozszerzonym z języka polskiego wymaga nie tylko umiejętności pisania wypracowań, ale także szczegółowej znajomości wybranych dzieł literackich. Ten artykuł pomoże Ci przygotować się do kluczowych zagadnień, jakie mogą pojawić się w arkuszu egzaminacyjnym, a zwłaszcza w wypracowaniu, gdzie musisz odwołać się do lektur obowiązkowych. Zwrócimy uwagę na zmiany w spisie lektur w różnych latach, abyś miał pewność, że Twoja wiedza jest aktualna i zgodna z nowymi wytycznymi.

Matura Polski Rozszerzony Lektury – co musisz wiedzieć?

Zadanie rozszerzonej odpowiedzi, czyli wypracowanie na maturze z języka polskiego, sprawdza, w jakim stopniu znasz treść, problematykę i konteksty wybranych utworów literackich. Właśnie dlatego tak ważne jest dokładne zapoznanie się z ich fabułą, motywami oraz kontekstami historyczno-literackimi.

Poniżej znajdziesz pełną listę lektur obowiązkowych z podziałem na zakres podstawowy i rozszerzony. Zwróć szczególną uwagę na to, które utwory są wymagane w danym roku. Jeśli przygotowujesz się do matura polski rozszerzony lektury w latach 2025–2028, możesz powoływać się na szerszy zestaw, natomiast od 2029 roku obowiązywać Cię będą wyłącznie tytuły z nowej podstawy programowej (2024).

Lista lektur obowiązkowych – Zakres Podstawowy

W zakresie podstawowym uwzględniono utwory od starożytności, poprzez średniowiecze, aż do współczesności. Na liście znajdziesz takie dzieła, jak:

• Biblia (wybrane fragmenty, w tym „Księga Rodzaju”, „Księga Hioba”, „Księga Koheleta”)
• Jan Parandowski, „Mitologia” (cz. I „Grecja”)
• Homer, „Iliada” (fragmenty)
• Sofokles, „Antygona”
• „Lament świętokrzyski” (fragmenty)
• „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (fragmenty)
• „Pieśń o Rolandzie” (fragmenty)
• William Szekspir, „Makbet”
• Molier, „Skąpiec”
• Ignacy Krasicki, wybrana satyra
• Adam Mickiewicz, wybrane ballady (w tym „Romantyczność”), „Dziady” cz. III
• Bolesław Prus, „Lalka”
• Henryk Sienkiewicz, „Potop” (fragmenty)
• Fiodor Dostojewski, „Zbrodnia i kara”
• Stanisław Wyspiański, „Wesele”
• Władysław Stanisław Reymont, „Chłopi” (fragmenty)
• Stefan Żeromski, „Przedwiośnie”
• Witold Gombrowicz, „Ferdydurke” (fragmenty)
• Tadeusz Borowski, „Proszę państwa do gazu”
• Gustaw Herling-Grudziński, „Inny świat” (fragmenty)
• Hanna Krall, „Zdążyć przed Panem Bogiem”
• Albert Camus, „Dżuma”
• George Orwell, „Rok 1984”
• Sławomir Mrożek, „Tango”
• Marek Nowakowski, „Górą «Edek»” (z tomu „Prawo prerii”)
• Andrzej Stasiuk, „Miejsce” (z tomu „Opowieści galicyjskie”)
• Olga Tokarczuk, „Profesor Andrews w Warszawie” (z tomu „Gra na wielu bębenkach”)
• Ryszard Kapuściński, „Podróże z Herodotem” (fragmenty)

Ponadto z zakresu szkoły podstawowej: Ignacy Krasicki – bajki, Adam Mickiewicz – „Dziady” cz. II, „Pan Tadeusz” (wybrane księgi), Aleksander Fredro – „Zemsta”, Juliusz Słowacki – „Balladyna”.

Lista lektur obowiązkowych – Zakres Rozszerzony

Jeśli zdajesz egzamin z polski rozszerzony lektury, zwróć uwagę na dodatkowe utwory wchodzące w skład zakresu rozszerzonego:

• Homer, „Odyseja” (fragmenty)
• Dante Alighieri, „Boska Komedia” (fragmenty)
• Jan Kochanowski, „Treny” (cykl)
• William Szekspir, „Hamlet”
• Juliusz Słowacki, „Kordian”
• (Realistyczna / naturalistyczna powieść europejska) – Balzac, Dickens, Gogol lub Flaubert
• Franz Kafka, „Proces” (fragmenty)
• Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata”
• Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Szewcy”
• Bruno Schulz, wybrane opowiadania z „Sklepów cynamonowych”
• Tadeusz Konwicki, „Mała Apokalipsa”
• Janusz Głowacki, „Antygona w Nowym Jorku”
• Sławomir Mrożek, wybrane opowiadanie
• Wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego lub Zbigniewa Herberta

Zmiany w latach 2025–2028

W tym okresie zdający mogą sięgać po wszystkie utwory obowiązujące w obu podstawach programowych: z 2018 oraz 2024 roku. Oznacza to szerszy zakres lektur, a co za tym idzie – więcej możliwości wyboru przykładów literackich do wypracowań. Jeśli planujesz zdawać maturę z polskiego na poziomie rozszerzonym to lektury powinny być Twoim oczkiem w głowie. Pamiętaj o zapoznaniu się z każdą pozycją, aby z łatwością dopasować lekturę do ewentualnego tematu egzaminacyjnego.

Zmiany od roku 2029

Począwszy od 2029 roku, wypracowanie możesz oprzeć jedynie na tytułach wskazanych w nowej podstawie programowej z 2024. Starsze zestawy lektur nie będą już uwzględniane w arkuszu egzaminacyjnym. Zmiana ta w znacznym stopniu wpłynie na przygotowania do matury, ponieważ zawęża listę utworów, z których możesz korzystać, pisząc wypracowanie.

Jak skutecznie przygotować się do Matura Polski Rozszerzony Lektury?

1. Zapoznaj się z listą lektur na początku roku – rozplanuj czytanie i analizę. Dzięki temu unikniesz nadmiernego stresu tuż przed egzaminem.
2. Opracuj notatki i streszczenia – wypunktuj główne wątki, motywy i konteksty historyczne. Ułatwi Ci to szybkie powtórki.
3. Łącz utwory z epoką – znajomość kontekstu epoki (filozofia, wydarzenia historyczne, styl literacki) pomoże Ci lepiej zinterpretować treść i problematykę dzieła.
4. Korzystaj z próbnych arkuszy i przykładowych tematów – ćwicz formułowanie tez, argumentacji oraz poprawną strukturę wypracowania.
5. Twórz odniesienia do innych tekstów kultury – jeśli tematyka pozwala, wzbogacaj argumenty o dodatkowe przykłady (np. film, sztuka teatralna), ale pamiętaj, aby przynajmniej jedna lektura obowiązkowa była w centrum rozważań.

Podsumowanie

Bez względu na to, czy zdajesz egzamin w 2025, 2028 czy 2029 roku – kluczem do sukcesu na maturze z polskiego rozszerzonego są lektury,czyli rzetelne przeczytanie i zrozumienie wszystkich wskazanych dzieł. Zwróć uwagę na charakterystyczne cechy epoki, motywy literackie, sylwetki bohaterów oraz konteksty historyczno-kulturowe. Dzięki temu Twój wywód w wypracowaniu będzie spójny, rzeczowy i przekonujący.

Mamy nadzieję, że ten poradnik pomoże Ci skoncentrować się na kluczowych zagadnieniach. Pamiętaj o systematyczności i regularnych powtórkach, a szansa na wysoki wynik z egzaminu wzrośnie znacząco. Powodzenia w przygotowaniach!

Zobacz też: Język polski. Matura - poziom rozszerzony

Źródło: CKE

Jaki obraz miasta odnajdujemy we fragmencie powieści Leopolda Tyrmanda Zły i innych tekstach kultury. ROzważ problem, postaw tezę i udowodnij ją na podstawie fragmentu i innych tekstów kultury.

Artykuł zawiera zadanie maturalne do nowej matury (poziom podstawowy) opracowane na podstawie arkusza maturalnego CKE z maja 2014 - matura z języka polskiego.

Obraz miłości w Romeo i Julii Williama Szekspira i innych tekstach kultury. ROzważ problem, postaw tezę i udowodnij ją na podstawie fragmentu i innych tekstów kultury.

Artykuł zawiera zadanie maturalne do nowej matury (poziom rozszerzony) opracowane na podstawie arkusza maturalnego CKE - matura z języka polskiego.

Język polski. Matura 2015. Poziom rozszerzony. Zadanie maturalne.

Artykuł zawiera opracowane przez CKE i OKE przykładowe zadanie maturalne (poziom rozszerzony), składające się z tematu i fragmentu tekstu, które mogłoby się pojawić na maturze z języka polskiego od 2015 roku w liceum i od 2016 roku w technikum. Uczeń ma na jego podstawie sporządzić wypowiedź argumentacyjną. Znajdziesz tu również wzorcowe wypracowanie na ten temat.

Polski rozszerzony ocenianie – zasady oceniania polski rozszerzony

Wprowadzenie

Zasady oceniania - polski rozszerzony - ocenianie. Poznaj kryteria oceniania na poziomie rozszerzonym - matura z języka polskiego. Egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie rozszerzonym wymaga od zdających pogłębionej analizy dzieł literackich, umiejętności argumentowania oraz zachowania odpowiedniej formy wypowiedzi pisemnej. W artykule prezentujemy zasady oceniania polski rozszerzony, z uwzględnieniem kluczowych elementów sprawdzanych przez egzaminatorów. Dowiesz się, czym jest błąd kardynalny, jak należy wykorzystywać lektury obowiązkowe i konteksty literackie oraz w jaki sposób dbać o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną.

1. Polski rozszerzony ocenianie - ogólne zasady oceniania wypracowania

1. Forma wypowiedzi
   Zdający może zrealizować temat w dowolnej formie argumentacyjnej, np. rozprawka, esej, list otwarty czy przemówienie. Najważniejsze, by w treści pojawiły się czytelne argumenty (co najmniej dwa).
2. Wymagana liczba argumentów
   Do pełnej realizacji polecenia wystarczy przywołanie dwóch argumentów. Streszczenie utworu literackiego nie jest traktowane jako argument.
3. Dowolny porządek omawiania
   Nie trzeba zachowywać kolejności chronologicznej lektur ani układu wskazanego w temacie. Ważne, by praca była spójna z przyjętą koncepcją.
4. Funkcjonalne wykorzystanie utworu literackiego
   Nie jest konieczne omawianie całej fabuły czy wszystkich wątków – liczy się dopasowanie przywoływanych elementów do tematu wypracowania.
5. Błąd kardynalny
   Jeżeli zdający popełni błąd kardynalny przywołując lekturę obowiązkową (np. całkowicie fałszywe losy głównego bohatera), egzaminator ocenia pracę na 0 punktów w kryterium „spełnienie formalnych warunków polecenia”.
6. Czytelność i kompletność wypowiedzi
   - Jeśli tekst jest nieczytelny, egzaminator przyznaje 0 punktów.
   - Gdy w wypracowaniu brakuje rozwinięcia (został jedynie wstęp), także przyznaje się 0 punktów.
   - Prace zawierające mniej niż 400 wyrazów oceniane są tylko w wybranych kryteriach (formalnych warunkach polecenia oraz kompetencjach literackich i kulturowych).
7. Niesamodzielne prace
   Skopiowane z podręczników, Internetu lub od innych zdających prowadzą do unieważnienia egzaminu.
8. Zakaz treści obraźliwych
   Prace wulgarne, propagujące łamanie prawa lub naruszające dobra osobiste mogą nie być w ogóle oceniane.

2. Język polski rozszerzony - ocenianie. Utwory literackie – co wolno, a czego nie

1. Co nie jest uznawane za utwór literacki
   Komiks, powieść obrazkowa, manga, scenariusz filmowy czy gra komputerowa nie są traktowane jak utwory literackie. Można je jednak przywołać jako kontekst.
2. Utwory obcojęzyczne
   Teksty i piosenki w językach obcych, bez oficjalnego tłumaczenia na polski, nie są uznawane ani za utwory literackie, ani za konteksty.
3. Lektury obowiązkowe
   Zdający musi odwołać się przynajmniej do jednej lektury obowiązkowej wymienionej w arkuszu egzaminacyjnym. Biblia (dowolna księga) też może pełnić taką rolę, ale błąd rzeczowy w jej interpretacji nie stanowi błędu kardynalnego (z wyjątkiem całkowitej nieznajomości danego fragmentu).
4. Poprawność przypisywania epok
   Należy znać ramy czasowe epok według podstawy programowej (np. starożytność, średniowiecze, renesans itd.). Błędne przyporządkowanie utworu do epoki traktowane jest jak błąd rzeczowy.

3. Język polski rozszerzony - ocenianie: języka, ortografii i interpunkcji

1. Zliczanie słów
   Każdy wyraz liczy się do limitu, nawet błędnie zapisany. Liczby zapisane cyframi to też jeden wyraz.
2. Tytuły i śródtytuły
   Liczą się do ogólnej liczby wyrazów. Można je traktować jako element spójności tekstu.
3. Błędy językowe i interpunkcyjne
   - Nie powtarzaj w pracy masowo tych samych formuł czy wyrazów.
   - Użycie cudzysłowu przy tytułach utworów literackich jest ważne (jeśli autor konsekwentnie go pomija, to błąd interpunkcyjny liczy się tylko raz).
4. Różne wersje tytułów
   Można zapisywać np. „Boska Komedia” lub „Boska komedia”. Trzeba jednak być konsekwentnym w całej pracy.

4. Szczegółowe zasady oceniania - polski rozszerzony

Egzaminator przyznaje maksymalnie 35 punktów, osobno w czterech grupach kryteriów:

1. Spełnienie formalnych warunków polecenia (0–1 pkt)
   - Brak błędu kardynalnego.
   - Odwołanie się do lektury obowiązkowej.
   - Przynajmniej częściowe odniesienie do problemu wskazanego w poleceniu.
   - Co najmniej fragment wypowiedzi argumentacyjnej.
2. Kompetencje literackie i kulturowe (0–16 pkt)
   - Funkcjonalne wykorzystanie lektur obowiązkowych i innych utworów literackich.
   - Trafne wykorzystanie kontekstów (np. historycznoliterackiego, filozoficznego, społecznego).
   - Brak błędów rzeczowych.
   - Bogata, zadowalająca lub powierzchowna argumentacja (zależnie od stopnia rozwinięcia tematu).
3. Kompozycja wypowiedzi (0–7 pkt)
   - Poprawna struktura (wstęp, rozwinięcie, zakończenie, spójne akapity).
   - Logiczne następstwo akapitów, płynne przechodzenie między zagadnieniami.
   - Styl wypowiedzi adekwatny do sytuacji komunikacyjnej.
4. Język wypowiedzi (0–11 pkt)
   - Zakres i poprawność środków językowych (słownictwo, frazeologia, składnia).
   - Poprawność ortograficzna (0–2 pkt).
   - Poprawność interpunkcyjna (0–2 pkt).

Przestrzeganie powyższych wskazówek jest kluczem do uzyskania wysokiego wyniku. Egzaminator zwraca szczególną uwagę na funkcjonalność przywoływanych argumentów, logiczną spójność i zgodność z tematem maturalnym.

5. Jak wykorzystać te zasady oceniania na polskim rozszerzonym w praktyce?

• Planowanie wypracowania – przed przystąpieniem do pisania opracuj szkic argumentów, wypisz przykłady z lektur obowiązkowych i innych tekstów.
• Kontrola limitu słów – staraj się przekroczyć 400 wyrazów, aby uniknąć automatycznego obniżenia ocen w niektórych kryteriach.
• Dokładna analiza polecenia – nie pomijaj wymogu odwołania do lektury obowiązkowej.
• Unikanie błędów kardynalnych – upewnij się, że prawidłowo rozumiesz główny wątek i bohaterów przywoływanego utworu.
• Staranna korekta – sprawdź ortografię i interpunkcję, zwłaszcza w tytułach.
• Funkcjonalne konteksty – jeśli przywołujesz film, obraz, rzeźbę czy mitologię – upewnij się, że wspierają one Twoje rozważania, a nie stanowią tylko dygresji.

Polski rozszerzony ocenianie - podsumowanie

Język polski rozszerzony. Ocenianie wymaga zarówno umiejętności analitycznych, jak i dbałości o formę tekstu. Te zasady oceniania na polskim rozszerzonym pokazują, że egzaminatorzy przykładają dużą wagę do argumentacji, poprawności językowej i świadomego wykorzystania materiału literackiego. Pamiętając o najważniejszych kryteriach, masz szansę napisać spójną, merytoryczną i wysoko ocenianą pracę maturalną. Powodzenia!

Zobacz też: Język polski - poziom rozszerzony - matura

Źródło: CKE - polski rozszerzony ocenianie

Porównaj obrazy miasta przedstawione we fragmentach opowiadania Brunona Schulza Sierpień i powieści Leopolda Tyrmanda Zły. Omów  sposoby ukazania przestrzeni i funkcje, jakie ona pełni w obu utworach.

Artykuł zawiera opracowane przez CKE zadanie maturalne na poziomie rozszerzonym z arkusza maturalnego z języka polskiego z maja 2014 roku. Zadanie maturalne z języka polskiego – poziom rozszerzony, Maj 2014 - matura z języka polskiego.