Matura Polski Rozszerzony Lektury – Praktyczny Przewodnik

Poznaj pełną listę obowiązkowych lektur na egzaminie maturalnym z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Dowiedz się, jak efektywnie przygotować się do matury, uwzględniając frazy najczęściej wyszukiwane w Internecie, takie jak „polski rozszerzony lektury” i „matura polski rozszerzony lektury”. Ten artykuł stanowi kompleksowy przewodnik dla wszystkich, którzy chcą odnieść sukces na egzaminie.

Słowa kluczowe: polski rozszerzony lektury, matura polski rozszerzony lektury, lista lektur obowiązkowych, przygotowanie do matury, egzamin z polskiego

Dlaczego warto poznać wszystkie lektury z zakresu Polski Rozszerzony Lektury?

Egzamin maturalny na poziomie rozszerzonym z języka polskiego wymaga nie tylko umiejętności pisania wypracowań, ale także szczegółowej znajomości wybranych dzieł literackich. Ten artykuł pomoże Ci przygotować się do kluczowych zagadnień, jakie mogą pojawić się w arkuszu egzaminacyjnym, a zwłaszcza w wypracowaniu, gdzie musisz odwołać się do lektur obowiązkowych. Zwrócimy uwagę na zmiany w spisie lektur w różnych latach, abyś miał pewność, że Twoja wiedza jest aktualna i zgodna z nowymi wytycznymi.

Matura Polski Rozszerzony Lektury – co musisz wiedzieć?

Zadanie rozszerzonej odpowiedzi, czyli wypracowanie na maturze z języka polskiego, sprawdza, w jakim stopniu znasz treść, problematykę i konteksty wybranych utworów literackich. Właśnie dlatego tak ważne jest dokładne zapoznanie się z ich fabułą, motywami oraz kontekstami historyczno-literackimi.

Poniżej znajdziesz pełną listę lektur obowiązkowych z podziałem na zakres podstawowy i rozszerzony. Zwróć szczególną uwagę na to, które utwory są wymagane w danym roku. Jeśli przygotowujesz się do matura polski rozszerzony lektury w latach 2025–2028, możesz powoływać się na szerszy zestaw, natomiast od 2029 roku obowiązywać Cię będą wyłącznie tytuły z nowej podstawy programowej (2024).

Lista lektur obowiązkowych – Zakres Podstawowy

W zakresie podstawowym uwzględniono utwory od starożytności, poprzez średniowiecze, aż do współczesności. Na liście znajdziesz takie dzieła, jak:

• Biblia (wybrane fragmenty, w tym „Księga Rodzaju”, „Księga Hioba”, „Księga Koheleta”)
• Jan Parandowski, „Mitologia” (cz. I „Grecja”)
• Homer, „Iliada” (fragmenty)
• Sofokles, „Antygona”
• „Lament świętokrzyski” (fragmenty)
• „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (fragmenty)
• „Pieśń o Rolandzie” (fragmenty)
• William Szekspir, „Makbet”
• Molier, „Skąpiec”
• Ignacy Krasicki, wybrana satyra
• Adam Mickiewicz, wybrane ballady (w tym „Romantyczność”), „Dziady” cz. III
• Bolesław Prus, „Lalka”
• Henryk Sienkiewicz, „Potop” (fragmenty)
• Fiodor Dostojewski, „Zbrodnia i kara”
• Stanisław Wyspiański, „Wesele”
• Władysław Stanisław Reymont, „Chłopi” (fragmenty)
• Stefan Żeromski, „Przedwiośnie”
• Witold Gombrowicz, „Ferdydurke” (fragmenty)
• Tadeusz Borowski, „Proszę państwa do gazu”
• Gustaw Herling-Grudziński, „Inny świat” (fragmenty)
• Hanna Krall, „Zdążyć przed Panem Bogiem”
• Albert Camus, „Dżuma”
• George Orwell, „Rok 1984”
• Sławomir Mrożek, „Tango”
• Marek Nowakowski, „Górą «Edek»” (z tomu „Prawo prerii”)
• Andrzej Stasiuk, „Miejsce” (z tomu „Opowieści galicyjskie”)
• Olga Tokarczuk, „Profesor Andrews w Warszawie” (z tomu „Gra na wielu bębenkach”)
• Ryszard Kapuściński, „Podróże z Herodotem” (fragmenty)

Ponadto z zakresu szkoły podstawowej: Ignacy Krasicki – bajki, Adam Mickiewicz – „Dziady” cz. II, „Pan Tadeusz” (wybrane księgi), Aleksander Fredro – „Zemsta”, Juliusz Słowacki – „Balladyna”.

Lista lektur obowiązkowych – Zakres Rozszerzony

Jeśli zdajesz egzamin z polski rozszerzony lektury, zwróć uwagę na dodatkowe utwory wchodzące w skład zakresu rozszerzonego:

• Homer, „Odyseja” (fragmenty)
• Dante Alighieri, „Boska Komedia” (fragmenty)
• Jan Kochanowski, „Treny” (cykl)
• William Szekspir, „Hamlet”
• Juliusz Słowacki, „Kordian”
• (Realistyczna / naturalistyczna powieść europejska) – Balzac, Dickens, Gogol lub Flaubert
• Franz Kafka, „Proces” (fragmenty)
• Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata”
• Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Szewcy”
• Bruno Schulz, wybrane opowiadania z „Sklepów cynamonowych”
• Tadeusz Konwicki, „Mała Apokalipsa”
• Janusz Głowacki, „Antygona w Nowym Jorku”
• Sławomir Mrożek, wybrane opowiadanie
• Wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego lub Zbigniewa Herberta

Zmiany w latach 2025–2028

W tym okresie zdający mogą sięgać po wszystkie utwory obowiązujące w obu podstawach programowych: z 2018 oraz 2024 roku. Oznacza to szerszy zakres lektur, a co za tym idzie – więcej możliwości wyboru przykładów literackich do wypracowań. Jeśli planujesz zdawać maturę z polskiego na poziomie rozszerzonym to lektury powinny być Twoim oczkiem w głowie. Pamiętaj o zapoznaniu się z każdą pozycją, aby z łatwością dopasować lekturę do ewentualnego tematu egzaminacyjnego.

Zmiany od roku 2029

Począwszy od 2029 roku, wypracowanie możesz oprzeć jedynie na tytułach wskazanych w nowej podstawie programowej z 2024. Starsze zestawy lektur nie będą już uwzględniane w arkuszu egzaminacyjnym. Zmiana ta w znacznym stopniu wpłynie na przygotowania do matury, ponieważ zawęża listę utworów, z których możesz korzystać, pisząc wypracowanie.

Jak skutecznie przygotować się do Matura Polski Rozszerzony Lektury?

1. Zapoznaj się z listą lektur na początku roku – rozplanuj czytanie i analizę. Dzięki temu unikniesz nadmiernego stresu tuż przed egzaminem.
2. Opracuj notatki i streszczenia – wypunktuj główne wątki, motywy i konteksty historyczne. Ułatwi Ci to szybkie powtórki.
3. Łącz utwory z epoką – znajomość kontekstu epoki (filozofia, wydarzenia historyczne, styl literacki) pomoże Ci lepiej zinterpretować treść i problematykę dzieła.
4. Korzystaj z próbnych arkuszy i przykładowych tematów – ćwicz formułowanie tez, argumentacji oraz poprawną strukturę wypracowania.
5. Twórz odniesienia do innych tekstów kultury – jeśli tematyka pozwala, wzbogacaj argumenty o dodatkowe przykłady (np. film, sztuka teatralna), ale pamiętaj, aby przynajmniej jedna lektura obowiązkowa była w centrum rozważań.

Podsumowanie

Bez względu na to, czy zdajesz egzamin w 2025, 2028 czy 2029 roku – kluczem do sukcesu na maturze z polskiego rozszerzonego są lektury,czyli rzetelne przeczytanie i zrozumienie wszystkich wskazanych dzieł. Zwróć uwagę na charakterystyczne cechy epoki, motywy literackie, sylwetki bohaterów oraz konteksty historyczno-kulturowe. Dzięki temu Twój wywód w wypracowaniu będzie spójny, rzeczowy i przekonujący.

Mamy nadzieję, że ten poradnik pomoże Ci skoncentrować się na kluczowych zagadnieniach. Pamiętaj o systematyczności i regularnych powtórkach, a szansa na wysoki wynik z egzaminu wzrośnie znacząco. Powodzenia w przygotowaniach!

Zobacz też: Język polski. Matura - poziom rozszerzony

Źródło: CKE