Jak cytować?

Jak dobrze cytować?

Cytat, jeśli chodzi o dialog z tradycją literacką, jest jednym z najważniejszych elementów prac pisemnych. Dzięki cytowaniu autor może korzystnie wpłynąć nie tylko na merytoryczną jakość swojej pracy, ale również na swój pozytywny wizerunek, ukazując się czytelnikowi jako erudyta.

Z mojego doświadczenia jednoznacznie wynika, że jest to także najwięsza słabość uczniowskich prac pisemnych. Mankament ten wynika nie tyle, z niewiedzy, ale raczej z paskudnych nawyków wyniesionych z potoczności, braku wprawy i lęku przed cytowaniem. Tymczasem naprawdę nie wiele trzeba, aby tę umiejętność posiąść.

Rola cytatów

• pozwalają na polemikę z innymi autorami
• pozawalają wykazać się erudycją (im więcej odwołań tym wartościowszy tekst)
• zwiększają siłę argumentacji, posiadając wartość dowodową
• szczególną rolę odgrywają w interpretacji poezji.

Jak stosować cytaty?

• cytując zawsze podawaj kto jest autorem tych słów i w jakim tekście one się pojawiły (dobrym zwyczajem jest również na końcu pracy sporządzić bibliograficzny spis pozycji, do których się odwoływałeś)
• zawsze wyróżniaj cytat ujmując go w cudzysłów, który go rozpoczyna i kończy
• cytując wiersze wyróżniaj je graficznie z własnego tekstu i zawsze zachowuj układ wersyfikacyjny i (o ile to możliwe) układ graficzny fragmentu
• cytuj tylko najistotniejsze dla twojego wywodu fragmenty (jeśli myśl jest rozbita dygresją wówczas korzystaj ze znaku (...) wskazującego na pominięcie fragmentu wypowiedzi w obrębie jednego cytatu
• integruj cytat z całym tekstem
• zatroszcz się o to, by cytaty były wprowadzone do tekstu jakimś zdaniem, frazą, słowem
• zadbaj, by każdy przywoływany fragment tekstu był opatrzony twoim komentarzem, interpretacją, analizą, tak, by nie było zbędnych wątpliwości co do tego, jaką rolę on pełni w twojej pracy.
• pamiętaj by cytat miał sens, by nie był wyrwany z kontekstu, zdania, z którego pochodzi (aby tego uniknąć cytuj fragmenty stanowiące całości znaczeniowe lub przynajmniej peryfrazuj kontekst wprowadzając cytat
• jeśli nie pamiętasz cytatu dokładnie, lepiej go sparafrazuj; w razie pomyłki nie wyjdziesz przynajmniej na głupca

Jak wprowadzać cytaty?

cytat może być:

• przykładem

• odrębnym zdaniem, do którego się odnosisz

• częścią twojego zdania (tzw. mówienie cytatami – dopuszczalne tylko, gdy cytowane frazy są wplecione i zintegrowane ze zdaniem

X mówi:...; potwierdzają to słowa...; Odnajdujemy to w słowach...; Odwołam się do słów...; podobne stanowisko zajmuje X w słowach....; zgadzam/nie zgadzam się ze stanowiskiem X, który uważa, że...; Słowa Y .....; powołam się na...;

Jak cytować wiersz?

W mowie wiązanej, czyli wierszu ważna dla treści jest wersyfikacja, czyli budowa wiersza, dlatego cytując wiersz trzeba zachować strukturę wersów. Można zrobić to na dwa sposoby:

można cytować wiersz zachowując jego strukturę graficzną - wówczas cytat zaczynamy od nowej linii i zachowujemy budowę graficzną cytowanego wiersza np.:

"Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy;

Młodości! dodaj mi skrzydła!

Niech nad martwym wzlecę światem

W rajską dziedzinę ułudy:

Kędy zapał tworzy cudy, (...)"

można cytować wiersz w wypracowaniu zaznaczając koniec wersu ukośnikiem (/) np.: "Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy; / Młodości! dodaj mi skrzydła! / Niech nad martwym wzlecę światem / W rajską dziedzinę ułudy: / Kędy zapał tworzy cudy, (...)"

Bibliografia:

Kuziak M., Rzepczyński S., Kasterski R., Jak pisać po polsku?, Bielsko-Biała 2004.

Tomczyk Marta: Jak czytać wiersze?, Bielsko-Biała: Park Sp. z o. o., 2007

M. Adamczyk, B. Chrząstowska, J. T. Pokrzywniak. Starożytność-oświecenie. Podręcznik literatury dla klasy pierwszej szkoły średniej, WSiP: Warszawa, 1995 r.