Klucz odpowiedzi do zadania maturalnego: Na podstawie fragmentu I tomu powieści Władysława S. Reymonta Chłopi scharakteryzuj Bylicę i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?
można uzyskać maksymalnie 25 punktów
1. Wstępne rozpoznanie i umiejscowienie fragmentu w I tomie "Chłopów", np.:
a. odwiedziny Bylicy u córki,
b. rozmowa Bylicy z Hanką przed kłótnią Antka z ojcem,
c. scena przed wyrzuceniem Hanki i Antka przez Borynę.
2. Charakterystyka Bylicy, np.: 0–5
a. stary, schorowany, słaby,
b. niepozorny (skulony, podobny do kupy starych wiórów),
c. pokorny, godzi się na swój los,
d. uczuciowy, czuje żal, że jest źle traktowany przez Weronkę, cierpi z tego powodu,
e. czuje się zbędny, niepotrzebny,
f. zastraszony, ma poczucie winy,
g. zdesperowany,
h. kochający, wyrozumiały ojciec.
3. Relacje Bylicy z Hanką, np.: 0–5
a. szuka u niej pomocy, zrozumienia, współczucia,
b. przyjmuje z radością propozycję córki, aby u niej zamieszkać,
c. czuje wsparcie ze strony córki,
d. jest jej wdzięczny za troskę,
e. ma nadzieję, że może być jeszcze potrzebny,
f. uważa ją za dobrą córkę, która rzetelnie wywiązuje się ze swoich zobowiązań,
g. wstydzi się prosić o pomoc, przyznać, że jest źle traktowany przez Weronkę.
4. Relacje Bylicy z Weronką, np.: 0–5
a. zdany na łaskę córki (wycug),
b. cierpliwie znosi złe traktowanie przez córkę,
c. uległy wobec Weronki,
d. córka jest dla niego bardzo ważna,
e. postępowanie Weronki stara się usprawiedliwić biedą,
f. dostrzega ciężką pracę córki,
g. ma ambiwalentny stosunek do Weronki.
5. Sytuacja ludzi starych w społeczności lipieckiej, np.: 0–6
a. wraz z przepisaniem majątku na dzieci tracą swoją pozycję,
b. pozostają na łasce rodziny (problem tzw. wycugu),
c. rodziny pozbywają się ludzi starych jako bezużytecznych i kosztownych
w utrzymaniu,
d. zmuszeni do pracy ponad siły,
e. skazani na tułaczkę, żebranie, np. Agata,
f. zmuszani do opuszczenia swojego domu, np. Jagustynka,
g. jeśli nie mają swojego domu, są parobkami u bogatych gospodarzy, np. Kuba,
h. nie chcą przepisać ziemi na dzieci i iść do nich na wycug, np. Maciej Boryna,
i. przyjmują różne postawy (sprzeciw – pogodzenie z losem).
6. Wnioski:
Wniosek pełny: (3)
los Bylicy jest odzwierciedleniem sytuacji ludzi starych w Lipcach; ilustrujezaburzenie więzi rodzinnych i upokorzenie ludzi starych; pokazuje, że gromadą wiejską rządzą prawa biologiczne (naturalistyczny obraz świata);
Wniosek częściowy: (2)
los Bylicy jest odzwierciedleniem zaburzenia więzi rodzinnych w społeczności lipieckiej; starość jest przyczyną degradacji w wiejskiej społeczności
Podsumowanie: (1)
los ludzi starych na wsi był zły lub starość była przyczyną zaburzenia więzi rodzinnych.