Pan Młody i Hetman w Weselu Stanisława Wyspiańskiego
Spotkanie Pana Młodego ze swoją zjawą - Hetmanem w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.
Osoby dramatu
Pan Młody to Lucjan Rydel, poeta i dramaturg. Ten sam, który napisał „Zaczarowane koło”, którego bohaterem jest Ksawery Branicki. W Weselu jest przykładem ludomanii (chłopomanii), ożenił się z chłopką. Zachwyca się Panią Młodą: "Żyłem dotąd w szarej cieśni, pośród murów szarej pleśni: wszystko było szare, stare, a tu naraz wszystko młode, znalazłem żywą urodę". Ludomańsko zachwyca się życiem na wsi "granie miłe, spanie miłe, życie było zbyt zawiłe, miło snami uciekł z życia".
Hetman to hetman koronny Franciszek Ksawery Branicki - magnat, przywódca Targowicy, symbol zdrady narodowej "złoto pali, złoto war; sursum corda wiwat Car!", "Pali pieniążek moskieski?" i szlacheckiej pychy "Polska to tylko hołota". Przypomina zdrady magnaterii, Targowicę, rozbiory. Hetman krytykuje Pana Młodego za to, że ożenił się z chłopką.
Spotkanie Pana Młodego z Hetmanem
Pan młody wyrzuca Hetmanowi, że ten przyczynił się do niewoli Polski "i sam król był tobie kmotr: przewodziłeś, przewodziłeś, a my dzisiaj w psiej niewoli".
Z kolei Hetman stawia Panu Młodemu następujące zarzuty:
- czepił się chamskiej dziewki dla kaprysu, a nie by zbliżyć się do chłopów "Czepiłeś się chamskiej dziewki!"
- nie pamięta o obowiązku walki o wolność
- nie ma w ręku szabli.
Wszystko to prowadzi Hetmana do wniosku, że istnieje wiele podobieństw między nim a Panem Młodym.
Wnioski
Hetman dostrzega wiele podobieństw między sobą i Panem Młodym. Jeśli autor Wesela pisze o tym, że młodopolska inteligencja bardziej przypomina targowiczan, aniżeli zwolenników Konstytucji 3 Maja to bardzo poważny i słuszny zarzut, którym Wyspiański współczesnym sobie, że ludomania nie wystarczy, by zjednoczyć polskie społeczeństwo.
Hetman ukazuje wiele mankamentów, kompleksów, których inteligencja powinna się już dawno wyzbyć. Hetman stanowi personifikację stanowych wyrzutów sumienia Pana Młodego, który zdaje sobie sprawę z tego, że żeniąc się z chłopką, hańbi w ten sposób stan szlachecki i sprzeniewierza się swoim przodkom.