Język polski: matura, egzamin, sprawdzian, wiedza i umiejętności

kradzież

  • Mit o Hermesie - Hermes, Kaduceusz i skradzione byki

    Mit o Hermesie. Hermes, Kaduceusz i skradzione byki

    Hermes, Kaduceusz i skradzione byki- mit grecki 

    Mit o Hermesie (plan wydarzeń), toposy literackie (motywy, tematy) oraz bohaterowie - z krótkim ich opisem, oto co znajdziesz w tym artykule. Znajdziesz tu plan wydarzeń mitu o Hermesie z mitologii greckiej został opracowany na podstawie "Mitologii" J. Parandowskiego i "Mitologii" Z. Kubiaka.

  • Skąpiec - fragment po kradzieży szkatułki

    „Skąpiec” – fragment po kradzieży szkatułki, ukazujący skąpstwo i chciwość Harpagona (monolog). Kontekst, obszerny cytat (100–500 słów) i objaśnienie „dlaczego to ważne” – idealne na egzamin.

    Kontekst. Co wydarzyło się wcześniej?

    Strzałka wykrada z ogrodu Harpagona szkatułkę z dziesięcioma tysiącami talarów i przekazuje ją Kleantowi. Chwilę później Harpagon odkrywa zniknięcie skarbu.

    Fragment utworu — monolog Harpagona po utracie szkatułki (AKT IV, Scena VII)

    HARPAGON: „Złodziej! złodziej! rozbójnik! morderca! Ratunku! Kto w Boga wierzy! Jestem zgubiony, zamordowany! Gardło mi poderżnęli: wykradli mi pieniądze! Kto to być może? Co się z nim stało? Gdzie uciekł? Gdzie się ukrywa? Jak go znaleźć? Gdzie pędzić? Gdzie go szukać? Może tu! Może tam? Kto to taki? Trzymaj!”

    (chwytając siebie za ramię) „Oddaj pieniądze, łotrze!… Ha, to ja sam! Zmysły tracę, nie wiem, gdzie jestem, kto jestem, co robię. Och, moje kochane złoto! moje biedne złoto! mój drogi przyjacielu! Wydarto mi ciebie; odkąd mi ciebie wydarto, straciłem mą podporę, pociechę, radość: wszystko skończone dla mnie, nie mam co robić na świecie. Bez ciebie żyć mi niepodobna. Stało się; już nie mogę; umieram; już umarłem; pogrzebano mnie!”

    Źródło cytatu: „Skąpiec”, tłum. T. Boy-Żeleński, Wolne Lektury.

    Dlaczego to ważne?

    Monolog obnaża skrajną chciwość Harpagona: pieniądz staje się dla niego „przyjacielem”, sensem życia i jedyną wartością. Hiperbole, wykrzyknienia i panika (dochodząca do chwytania samego siebie) pokazują obsesję skąpstwa, która prowadzi do śmieszności i moralnej ślepoty bohatera. Scena jest kluczowa na egzaminie do omówienia motywów: pieniądz, skąpstwo, konflikt ojca z dziećmi, a także komizmu postaci i języka.

  • Skąpiec - fragment z przygotowań do uczty

    „Skąpiec” – fragment z przygotowań do uczty u Harpagona. Kontekst, obszerny cytat (100–500 słów) i objaśnienie „dlaczego to ważne” – idealne do omówienia motywu skąpstwa w praktyce.

    Kontekst. Co wydarzyło się wcześniej?

    Harpagon spodziewa się wizyty Marianny i jej matki, dlatego zarządza przygotowanie „skromnej” uczty. Wydaje drobiazgowe polecenia służbie, by ograniczyć każdy wydatek.

    Skąpiec. Fragment utworu — przygotowania do uczty (AKT III)

    HARPAGON: „Niech nie będzie zbytku. Rozumiesz? […] Mało świec! Jedna wystarczy, i to niech się pali krótko; okna otworzyć, póki można. […] Z potraw cztery, nie więcej: zupa lekka, potrawka z barana, kawałek cielęciny i sałata. […] Wina pilnujcie: nalewać mało, rozcieńczać wodą; kto spragniony, niech pije wodę ze studni.”

    PANI CLAUDE/JAKUB: „Panie, goście będą narzekać…”

    HARPAGON: „Cisza! […] Pilnujcie sreber, niech nikt nie maca serwisów. […] A ty, Jakubie, pamiętaj, że jesteś i kucharzem, i stangretem: konie niech nie żrą zbyt wiele; bat lepszy niż owies. […] Żadnych pochodni przed domem, wystarczy latarnia; ognia w kominku nie dorzucać. […] A jeśli ktoś wspomni o muzyce, powiedz, że struny pękły.”

    JAKUB: „Toż to uczta z dymu i oszczędności!”

    HARPAGON: „Uczta ma być przyzwoita, nie kosztowna; rozumiesz? […] Nie dla żołądków ja przyjmuję, ale z obowiązku. […] A wy tu wszyscy miejcie oczy szeroko otwarte: jeśli zobaczę choćby szczyptę zbytku, potrącę wam z pensji.”

    Źródło cytatu: „Skąpiec”, tłum. T. Boy-Żeleński, Wolne Lektury.

    Dlaczego to ważne?

    Scena pokazuje skąpstwo Harpagona w działaniu: oszczędza na świetle, jedzeniu, winie, opałach, nawet na owsiu dla koni i muzyce. Komizm wynika z hiperbolicznej kontroli i absurdalnych nakazów (rozcieńczanie wina, jedna świeca, „bat zamiast owsa”). Ten fragment jest kluczowy na egzaminie do omówienia motywów: pieniądz, skąpstwo, komizm charakteru, a także relacji pana z usługą oraz tła dla konfliktu o Mariannę.